Lr calor mri -—

Ad

D

pi

e.

Ht x Hn

[

4v SERCraX S

uM mr CT Pace

i

Te T t [a

^d z «t

Enemies

5204.

D tef fr One E uu

i'm

——

* * 3 Y 3

v

"H

tim ÓÀÀ

"Unt pcd : ————— . E : s : : , : ó j Mone e! TP arm e WO YR Cin yr y : [kn ip guess ioni ructimen n iiie acide v AU : cjeressy a Vxbeve faisais Me ze EY rent eurer ote rona

siete OR réAC cun nds (hv joa jn nace ral n " ü "S "

The Dibner Library of the History of | Science and Technology

SMITHSONIAN INSTITUTION LIBRARIES

PT.

oh

Ls T

Ue AT avi

ME

1 rer PPP

DE HISTORIA STIRK PIVM COMMENTARII INSIGNES MA XIMIS IMPENSIS ET VIGILIIS ELA

BORATL ADIECTIS EARVNDEM VIVIS PLVSQVAM quingentis imaginibus, nunquam antea ad nature imitationem artíficiofius cfft. Cis&exprefsis, LEO NHAR' TO FVCHSrIO medicohac noftraactatelongeé darífsimo,autore,

Regiones peregrinas pleriqalij alias,fumptu ingenti;ftudio indefeffo;nec fine difcrimine uit non- nunquam,adierunt, ut fimplicium materie cognofcendz facultatem compararent fibi: eam tibi materiam uniueríam fummo & impenfarum & temporis compendio, procul difcrimineomni,tanquam in uiuo iucundifsimog uiridario, magna cum uoluptate,hinc cognofcere licebit,

Accefsit ijs fuccinctaadmodum uocum difficilíum & obfcurarum paísím ínhocopere occurrentíum explícatio,

Vnàcum quadruplicíIndíce, quorum prímus quidem ftirptum nomenda- tUrasgraecas, alterlatinas, tertíus officínís feplafiaríiorum & herbarijsufitatas,quartus germanícas contínebít,

xd X E3 o lees eret

d 2

i)

AAT,

IT TT. Zi

fll

AL CLLM Cr por rut

Da ff

Caututti preterea efl inuiclifti c & x o 1 Imperatoris decreto,tte quis * alius impuné ufquam locorum bos de flirpium bistoria com- tietitavíos excudat, iuxtatenorem priuilegij -atttà à ttobis euuloati,

BASILEAE IN OFFICINA ISINGRINÍANA, ANNO CHRISTI M, D, XLII

LEONHARTVS FVCHSIVS

AETATIS SVAE ANNO XLL-

NSVGNENSRNS UTR : n

| KS

daxete e Y SONSEQRO I SSERQY 1

SEN

Y t

i9 E MA a.

SN Ue SSSSSSSSSSENS Aes Nov SOS SNNM MVMMM

WS na

es

s LOS * Hora

Ue hu

YA ue

NS ele) EOS RNRELUE NIS SN a I SNC

- SU CE ESSZSU TORNA ESRSSC RRONUN NE

MASALA DEVIS

UN "

S.

SSN

AUD TA I DN

SESS

NANNSSNSESNS eL, SS X CR eer La NS SN Aerei M SSSSS SNR ER i ee

m eme. CNN) ISSN

»

N

X3 »,g. "idt Eu

ILLVSTRISSIMO ET CHRISTIANISSIMO

PRINCIPI AC DOMINO, DOMINO IOACHIMO, SACRI RO- MANI IMPERIL, ELECTORL, MARCHIONI BRANDENBVR- , E , , genfi,Stetínge, Pomeraniae, Caffuborum, SdauorumQ Duci,Bure- orauío INorímbergenfi,necnon Rugiz Príncipi, Domíno fuolongéclementifsimo, LE oN HAR Tvs Fuchíusmedícus s, p. p.

NW VANQVAM utiterfa medicina nullis non feculis oloriofa co: à diuitta fit babita, Illuflriffime ac cencrofiféme w 158 Cx ps, ta-

| etiem in boc eius fummo fblendore femper plus laudis admiratio" Werbari medic ] ntis acpottderis, ea illius pars que naturas Jürpi ueffigat ritta- us | turdsyobtinuit : id partim quod uetuflate,cuius maxima CITIDEY. dis fempey obtis 3 apud omnes autoritas c9 ueneratio fuit, effet antiquifsima :par- nul. mem j tim etiam quod iucunda, utilis qo» nece[Taría eius effet cogiiitio,

CLAVA ARAS AXANAUA A Nf Clfft relique propémodumomtes artes fimulatque à. Leo $ tirpium origo opt. max, creatus eft bomo ;imiente fint, ac fübinde multorum induffria aule, fole berba, re poft condita fLatim elementa, uullod; adbuc exiflente bomine, unà cum diuinis - fuis uiribus, ita iubente Deojeterre latebris eruperüt. Li boc nomine nulluis vei aut artis inventio ue-

rius quam medicine et fHirpium, Deo affionetur. Q uod fPtamen quifbiam ijs que alJerui- atus impudenter redamare audeat, buic quidem IMofen, omnium qui fcripferuntuetuffifei^ mofts fcriptor anum teffem;utpote anite quem ullum alium inuenies fcriptorem, ted; apud Chaldaeos, feq omit antiquifa c Acoyptios ,tted; P bornices;tteque Crnecos, que tamen fünt uetufHiores nationes, oppote- iy:

nus, quipalam quod tos; in Grenefí fia affirtat, INeg; eft cm infolenter co coriturmeliofe

quis illtus tefFimoniti repudiet aut afbernetur,ut quem no noftri tttodofed c9» profani quid;

nunquam non adimirati fünt, fummis; extulerunt laudibus:quert etiam uenerandut ueridi-

cum; ipfa uetuflas facit, Siquidem becip[a, Ciceronete[le;proximé ad deos accedit ; qua- vetusti propter quopropiwus abefl abortu, et diuina progenie, boc melius ea que uera funt retinet, «ortas. Proinde baud tettteré quotquot unquam extiterunt bomines, adbiberi fidem uenerandee ue-

tuflati conflanter afferuerunt. Gieterutt ton folum Mofes, fed etiam quotquot eum fequu-

zifunt po&e q9* bifloricis ,]Aecyptia exculti difciplina, berbarum originem co»inuentionem

dijs tribueruut, Crnecorum nanque attiquiftimti poete Flomerus c3» Fdeffodus (teque Womens er vie etiim quicquam Gxecdi babent quod atte illos citent)aperte flirbium diuitam effe originert Jiodus Grecori teffantur. Flicquidem dum bomines igtorare tradit, quanti in IMalua co» A, [/bbodelove- E gue conditum fit, INamjs uerbis fabobfcuré admodum berbarum uires in intimis earundem me dullis veconditas eJe, bominibusq; ignotas tec nifi dijs ipfis, qui illar i futtt intuemttoves pera

fpeclas intiuit, Ille uerodum IMloly berbee laudatifSiee, contra Circes ueneficia mirà

e[ficacis inuentionem IVlercurio deorut apparítori acceptam refert, bominibus, inueitu

difficilem, dijs uero nb item effe fcribit. Quinetiam in fais T beriacis INicander Pattaces;,

quod ipfo [Latim nomine morborü omnii remedia pollicetur, à dijs ipfis inuentii effe, buici;

adco Chironiumy Afclepium co» FHerculeum appellatum,memoriz prodidit, Quod gre

ci poét;e particulatim atq; de fingulis feré generibus afferuerutt, bocister Latinos Qui-

dius, quem unum pro multis tunc produxilJe teflem fatis fit,inuniuerfum de omnibus, dui italoguentem de feipfox Apollinem fimpit,affirttare uoluit, dicens:

nuentum medicina meum efLopifexd;per orbem —— Dicor,cz berbarum fübiecla potentia nobis,

Q nare nuticommibus perfbicuum e[Je arbitror. fi antiquitatem diuinam; origttem fDecle tus berbaria tuedicina nibil ufquam effe laudabilius (blendidius, bonorificentius, Q uod e 2

AD ILLVSTRISS PRINCIPEM DN, IOACHIMVM

Herbarie medio. ffueró utilitatis magnitudinem, quam bec ipfa bominibus affert, atio expendas, quid ea eie uulitas, preslantius fit not uideo, INam nulla alia ve ittagis bonam corporis ualetudiem conferua ttis tuemur fuslentamus quàm [livpium omurs generis fubfidio.L"aletudine autem bona tubil neq; melius ned; pne[Tantius neq; optabilius exiffit utpote [ine qua necpotétia, nec di uitie,neculle alie res fuaues,ey"ufui effe po[funtut pre clare ab FRppoc. noftro dicli fit, Ud dpeA oo ey dre qanue re oe md uaioo re T GANG U Bd owic, &ráp vlc yieite. Neque prejentem tantum ualetudinem berbarum beneficio tuentur, fed «3 labefaclatam c9» conuul[am ijs ipfis corrigimus , emendamus ac reslituimus; Lt enimapes ex illarum oribus materiam colligunt unde mel conflant, ita os ex immen[a earundem uarietate ad- Heboiemedis uerfus morbos remedia decerpimus. Porró cum innumeri ferd fint ttorbi qui nobis à fronte, ementi" tepoo, Letevibus infidias tenduut, fümmóà necefJariat quoque effe exquifitam flivpium noti- tiam nemini obfcurum fore, fed conslare inter omnes puto, Neg; enim fine diuinis illarum ucunditascogni uiribus ut à nobis propulfemus morbos licebit, Q uattum ueró iucunditatis ac deledlatio- nonis fip. uis babeat [Tirpiuim cogtitio, non esl cur pluribus exponam, cum ttemo fit qui nefcat nibil effe in hacuita iucuuduus, delecabihusq;, quàm fyluas, montes, campos , uarijs ijs; ele- gantiféunis flofculis ac berbis redimitos ornatos peragrare , intentis; oculis intue- rt, J/oluptatem ueró ac iucunditatem illamuon parum auget, fi earundem facultatum ac uirium accedat ttotitia, Neque enim mittor in co giiofcenido, quam af biciendo füauitas co deleclatio. C) uare cum ueteres illi diuinam efte flirpiumoriginem, easd; in tantauitee bu mane fragilitate tton modo ufum fructum immenfüm babere, fed c : fummé ueceffarias effe animaduerterent, non folum de bac parte medicine bonorifíce entire cocperunt, ue- rumetiam nibilin ipfa natura quod fufbicerent dignius aut quod imiesligareit perferu tarettur pulcbrius;aut quod cognofcerent iucundius efte duxerunt, Proinde fe totos cy ani no (* corpore in earuidem inquifitionem atque idagationem contulerunt, Et boc ffudio uesligandarum flirpium non plebeijtantuim c2» abiecle fortis bomines tenebantur, féd qo» . ex omni genere bominum potentia; diuitijs, prudentia co» doctrína pralantes, Quuatito enim illi generis nobilitate clariores, prudentia; co* doclrina pra-flantiores fuerunt, atq; adeo de bac parte medicine incorruptius iudicare potuerunt;tato tttagis ad fe&landum boc Reges olim ftis fFudrum anumi illorum funt excitati ac inflammati, FTincef1 quod plerique eges, po- ; Ha NE sca tentia «9 pruderitia excellentes jnegleclo interimregij fa ligi bonore,cumtoto regie digni rfictocupat, fatis fatellitio, per uaylas multarum regionum folitudines ire, inuia montium iuga peragra re, lacus inacceffos lustvare , abditas terne fibras fcrutari, biantes uallium fequi fbecus, minime gyauati fünt, C) uod ut faceretit, nontam eos immen[a iucunditas c9» woluptas,qui- bus tum fruebantur quum uaria loca uarijs floribus acberbis ortataobibantyinuitauit, quamutde bumano genere, adeod; tota posTeritate optime mererentur, co» imiortale wo- aen adipifcerentur, ardor quidam impulit. C) uare de illis quas quifque inuenit fibi afteren. dis ton ittinus acriter 9 [Irenué quam de imperio, aut uita ipfa, qua tübil charius, dimi- carutit : id quod uerum effe multarum flirpium notmita tesTantur, INeque enim P'olemo- ttía berba alia de caufa etiam D bileteeria, tefle Plinio dicla eft quám propter certamen - Gentis Trio» imyenttonis reguttt. INónne Crentiana etiam ip[a,cut à Genio Illyriorü rege eius inuento- uidi i re nomen inditi est, fatis docet quàm ille : fludiofus berbarum füerit? utpote quem etiam in- ter ttedia arma earutidem indagatiotti operam nauave, c9» Crentiana rimari facultates non piguit,idq nullo alio nomine, nifi ut bac ratione memoriam fibi perpetuatm ac nunquam in- Lofimachus Ma. fermorituram conciliaret, Porró Loyfimachum Macedonum regem nontam animi tnagtii- i swa tudo uirium; gloria tobilitauit, quàm Liyfimacbia berba, que ín buucufque diem nomen : Poir, CÍls r'etítet, AMlitbridates fane, Ponti et Partborüirex maximus;ne uiginti quidemduarü | linguarum

LEONHARTI FVCHSII EPIST, NVNCVPATORIA,

lggpuavum peritia, uarijsis binc inde uiclorijs nomen fibi para[Jé contentus fait : fed ut

carior celebriord euaderet;in eam quoque curam fovtiter incubuit, ut omnium fimplicium tedicamentorum, eorum maximé que letalibus aduer[antur, exadlam wotitiam nancifce»

retur, C uamuero intentum in camrem animum babuerit, quantum; binc laudis co glo-

rie confequutus fit, nibil attinet dicere, quod idipum abundé fatis medicamentum boc quod

n hodiernum ufque diem nomen eius retinet, ac IMitbridaticum appellatur, quod$ adbuc

bodie ad avcenda uenena à medias ufürpatur, declaret, Et quidem Scordium berba, que

tton alía de caufa , Crateia berbario autore , nominata IVlithridatia cfl , quam [Iudio- fiis ille fuerit flirpium fatis etiam monslrat. Prediclis uam regibus nobis adijciendus ue^ solomonvex nít omnium quotquot fuerunt unquam regum fapienti[éimus opulentifsimusq; Solomon, ad. Bebreorum. cuius immen[as laudes; quas illi [acra Bibliorum bistoria defert, hbocueluti maximum, co quodreliqua omuia füperare uidetur accedit, quod de fingulis flirpibus fapientifimà djé-

rere potuerit. Preterca primus Pergami vex. Attalus, ut teslis esl ovauifeimus autor. atus per. Gralenus; ottinis generis medicamentorum fTudiofifimus fuit, ita ut multas ac uarias com- g«rivex. gpofítioues que adbuc extamt, co» nominis eius infcriptionem retinent con flruxerit, Exuax. suax nva- etiattt. /drabum vex tatto ludio inquirendarum flirpium lagra/[e dicitur, ut de finpli- &mvex. cium effectibus ad INeronem fcripferit. luba denique Mauritanie rex berbarum lu^ aba vani dio quámvegro memorabilior ficlus est, Q uantam enim buic Eupborbium berba, quam t«rievex.

alle à fe inuentam medici fui nomine appellauit, mirisis laudibus priuatim eidicato uolumi-

tie celebvauit,pepererit, neminem effe puto quiigtoret, Cketerum quum fequentibus fubim. Cefares Roma. de antis [S omatorum reges c9» Imperatores propter publicas;easqd; uarias q9* maximas, " Bus occupationes indagatidis [Hirpibus operam nauare non pofJeut,boc faltem fludiofé co» dili- a wies genter curarunt, quod idem Gralenus teslatur, utuarijs in locis, maximis quidem impen-

fis; berbarios alerent : idd nulla alia de caufa, quam ut fludíutti boc cognofcendarum | flir- pium,bominibus ton minus utile quàm nece[farium, fouerent,co"ab interitu conferuavent,

Z^erum veliclis nc regibus, alijsd; tultis infignibus beroibus, Icucro «LAtacis fratre,

qui Jéucrio tomen dedits Achille, quo IMillefolia. Acbilleia cognominata el; Cbirone

Centauro, à quo Centauriti tomen accepit: FTercule, qui FIyofcyamíi inyenif]e traditur:

quantum opere ac ludi) in perquirendis omnis generis flirpibus ueteres tum Greci tum

Latini poétee «9» pbilofopbi pofüerint, breuiter perslringemus, «Atqui ex compluribus votar e phi paucos aliquot, eosd; optimos produxilJe fufficiat, Plinius quideminter Grecos antiquif- "UN, Jim poetam Orpbeum(memo enim ante bunc apud illos memoratur, fiquidem ante omnes. vino. z alios poétas c5* pbilofopbos floruit) de berbis aliqua, curioftus etiam,prodidife, «9* posl. ovpheus. eum IVlufceum eo FHefiodii Polum berbam miris laudibus celebrafe cribit, Preteveave mufens.

vut bumanarü peritifsimii uatem FTomerum curam cogtofcendarii frpium tagni fecifJe, Fcfodus.

n aye RE . Horterus.

nec a fe reiecilJe aut af bernatum fuife, INepentbe, IMoly, Lotos ,c»*. Alcinoi bovtus - fatis

offendunt, L'woilium autem, Latinoríi poctarüi principem, flirpium füifte p eritifsimiltam virgis. erebre earundem ín füis uevfibus mentiones palamteflantur.. Q gare n0 varo etiainterpre

tibus grammaticis facefsit tegocili illum miJeris modis enarrantibus,C) um ueró ftudiofüs

berbarü fuerit Ouidius nemini tto notii est, nifi qui illius carmina introfbicere dedignatus Ouidius.

eft. P hilofopbos autem berbariam medicina non neglexifée aut coniteipfifee binc colligitur,

quod literis proditum fit Pythagoratt,darum fapientia uirumyittegro uolumine Bulbos ce pythagoras, lebrafte, perinde att; Chbryfippum Draficam, Zenonem Capparitt: quod ficere tanti bí. cisyfpus, lofopbi uunc in animum induxiféent, fina optimé de bac medicine parte fenfiffent« Aristo- zem.

lem preterea, fummíi certé pbilofopbum, aliquot de fTirpibus libros vehiquiffe tetto nefcit: adt

uude quatitifecerit berbarum coguttionem;tam excelletttis ittgettij uir; quiuis coiecluram f & 3

AD ÍILLVSTRISS PRINCIPEM DN, IOACHIMYVM

cit, Sed deffno tandem illuslriumuivorum qui de berbaria medicina bonorificentifümé co»

Jenferunt co» fcripferunt, texere catalogum, ubiprius unam etiam pre claris mulieribus, cIrtemifiam IMaufoli Carüe reguli uxorem, que ab bocindagandarum flirpium ftudio

ton abborruit, illis adiecero. C) uam enim incredibili quodam ardore acdefiderío cogno-

feendarum berbarum becipfa flagrarit, Artemifía flirps, que in bunc ufque diem tomen

eius retinet,cum antea Partbenis fit appellata loquitur, Lt nuncommibus pev(picuum fit,

omis «9* etatis «9 generis bomines, eosq; nobilitate acdoclrina pre slantifiunos, "oi fo-

lum de berbaria medicina preclaré fenfiffeuerumetiam ut illam perdifterent plurimum o-

uud pere, ftudij, diligenti c5" laboris contuli/Je « Atqui cognofcere fortaftis à nobis quifbiam MEAT, huicparti medicine parum equus defiderabit, quid tandem illi per nos longo ordine coruttte tifint, torati, boc fludio inquirendarum flivpium cofecuti fint£ Fem fané longé preftantifsmam, nullisq; neq; diuitijs, neque uoluptatibus postponendam, memoriam fcilicet apud posleros immortalem acfempiternam. Lándiu enim firma eo» illabefücla eorum manebit memoria,

quandiu tellus fida e9* optima rerum parens Crentianam, L yfimacbiam,Scordium, Eupa

torium, Eupborbium, Clymenon, Polemoniatn,et id genus altas flirpes quibus precarifít

atorut reguim indita funt nomina; producet. L^wunt itaque bodie grata bominum mettoría;

illorum nomina, alioqui fLatim fimulatqs e uiuis excefeiffeut cum ipfis peritura, niff illa Gir

pibus indita post fe reliquiffent. Et à nobis cevté meritó bocomniü longà pracarifimum ac[aluberrimum tantorum regum c9* doctifsumorum bominum fTudium atque certamen lau

dibus ad celum ufque extollitur, quoties quam optimis donis uitam ntoffram excoluerint, co

qua de nobts preeclaré fint meriti recordamur, C) uare uerifeitte Plinius dixit : Sutgu-

la quofdam inuettta deorum umero addiderunt, omnium; uitam clarioret feceruit coguo-

minibus berbarum,tam benigne gratiam memoriareferente,C) uod ubi mecum reputo, mi vari fübit cur netto propémodum principum noslrorum,ueterum regum c2» beroumexem-

plum imitari ffudeat , atque iuuare faltem eos qui boc fludio indagandarum berbarum te-

sientur jin animum inducat. Scio quidem eos ttioleflis c5» operofís negocijs fic implicitos mo-

| do Spartam que illis obtigit, probé tuevi uelint, ut inquirendis flirpibus operam dare ipft

A principib.ber non bofsnt.. «fttamen illorum mibilominus erat bortos optimis , «2* à longe etiam petitis mi es berbrs confítos conslruere, atque quieafdem fübinde colant, augeant c9" conferuent berba- rédasborbas fup ríos, quod etiam olun Czefares I-omanos feci e füpra cümemorauimus. fuis impenfis ale- puütand. re, Idi ea potifaimum de caufa, quod aulla fit res unde fibi plus laudis «9* glorie aucupa- ri ualeant, aut detota posteritate melius mereri, qu&mfi bac vatione flirpium notitiam con Jeruare fluduerint, Optarem itaque aliquam faltem partem, eamá; plane minimam fuo- rum funiptuum quos magna ex parte inres fluxiles ac momentaneas, tie quid grauius di

cart, collocant, ad ilusTrandam banc mediana partem, que nunc qua[l caput fuum à pro- Medici toftri ié- fundis tenebris exerit, potterent, Sed pró Deu itimortalem,quid mirum reges cy prín- ponite cipes boc fludium indagandarum flirpium non admodum refDicere, cum tole etatis e- bari abborrent, fiam tttedici fic ab eo abborreant, ut inter centum uix unum qui pauculas faltem berbas ex- aclé cogitas babeat, reperire liceat. Q uod quidem alia de caufa freri n0 iudico, quam quod

eam medicine partem quee [Hirpium cognitionem tradit,ad fe pertinere baud putent:aut ui-

liorem inbonestioremd; effe cenfeant, quam ut ad fe pertinere patiantur. Dignitati enit exiffimationig; füce non parumdetractum iri arbitrantur. fi ea traclent, quorum feplaftarij

qo quidam aljj,fidijs placet, fibi tam cognitionem uendicaruit. FTince[l quod totam banc cu

UH vam in pharmacopolas, indoctum mebercule magtta ex parte bominum genus ,co in flultas Bum die js. Hired fuperflitiofas multerculas reijaant.« deo ut noffratempeslate uniuer[a berbaria peiteplbis. trtedicitta in manibus fit vuflicari eoueailarum mulieri, ineruditorumd; bomuii,qui evro- | venfub-

LEONHARTI FVCHS$II EPIST, NVNCYPATORIA,

| rem fübinde errore cumulant, IMeritó itag; reprebenfionem co obtirgationé tofTratn imul- zorurtá aliorum bonovii uirorutincurvunt medici, qui banc cogttofcendarii f'irpium curam funditus repudiant,afbernantuv, co pro tibilo putant, Q uis enim equo aniio ferret bocft bi fludium ígnominiofüm exiflimare,quodolim regibus, Crrecorumq; ducibus, adde etiam pottis co philofopbis fuiffe longé bonovificentiféumti demonfIrauitmus? C uod ff uero quif- pian fecum etiam reputet quam utilis quam, tecefJavia medicis fit becberbari notitia lon Slirpium notitia | gémaxüma cafligatione c9* obiurgatione digitos cenfebit, Nam nemo illorum morbis veclà nedicis tum uti. mederi potest, aut medicamenta comportere aut antea inuentis commode co» opportumid uti, ned nifi fimplicium exactam babeat notitiam. 1d quum omtibus fit manifeflifimit cur pluribus ' demonstremus nibilopus efl. /Ad bancautem con tfequendait notitia ron fatrs est femel | aut bis térue illorum difcrimina, Craleno etiam noslro tesle, fed frequetiter adinodum in- exi/Je, Proinde cutn ueteres olitt cuti philofophi tum medici evo propriamqs infbe veterum medi : élionet ad exquifitam t fTirpium notitiam confequendam nece[fariarm e[Je perfpectum babe- DL. n cir s fin vent barum inquirendarum munus non rudibus c9» imperitis feplafíarys non borum mini tsi ris equéimperitis,aut multo rudioribus, on etiam [Iulte c9» inepte plebi permiferunt; tionem fludiun. fed ad fe potius pertinere banc prouinciam arbitrati, tton unius co» item alterius tantum ve- gionis tracius; fed magnamorbis partem peragvarunt,ut tton folum fuis ibforii oculis omnis generis berbas coutuerentur,uerutuetiat manibus contreclarent,deguflaventi,, ut fcilicet Dacratione ntontantum earutdem imagines, fed co» uires plan addifcerent, Gic fané T beo "Theophraftus, phra[Hi,qui nobis nouetu de bifforia libros certé preeftantiffimos veliquitmultas peragraf- Jeprouincias conflat : neq; enim alias tam exquifita vattone fingulas fGrpium differentias, quas diuerfarum regionumatione babent, tradere potuifJet, D'iofcorides quods,ut tnetipe Diofcorides. teSlatur incredibili quodam cogtofcendarum berbavum defiderio ductus, tulta admodum tu militari labore loca perluslrauit, tantam bincconfécutus peritiam flirpium, utpost fe de dj fdem,Graleno etiam tese;abfolutiféimos veliqueritlibros, quos multi bodie berbarie me- dicittee fludioff, magno cum fructu, on tantum affiduà domi legunt, fed cy fecum nunquam tton circuniferunt, Pratereo tiuttc lubens Cyateiam, Dionyfium, IMetbrodorum, utpote quorut fcripta tion extent, temporum; iniuria perierint. Omitto etiam linium Secun vlisiu ge» dum, diuiniillius operis De mundi bistoria autorem, quemomnes plurimtiopene nono. end. - umin boc cogttofcendarum flirpiut, uerumetiam multarum aliarum rerum fmudiopofuif- fe; ac tandem mortem oppetiffe fciunt, C) uam uarias autem terr regiones ut tedicar materiam exacte cognofceret, uitattá; mortalium iuaret, Galenus lulrauerit, ttemo quí adem. - libros eius paulo diligentius legit,ipnorare potest, INam metallorum gratiain Cyprum, que ibidem multa funt : bituittittis c9» aliorum quorundam caufa, in Syriam Palestinam "mauigauit, Cuantum uero [ludi c2" opene tn fola dignoffenda terra Lemnia pofüerit,js qui nauigatiottis fie defcriptionem legerunt notum esl. FYeclongius commemovauimus atulla alia de caufa, quam ut binc nostri feculi medici dicerent, quantum ipfi à ueterum ab^ effent diligentia : quos tttaximo etiam rerum füarum;adeod; corporis díDeudio, in deufifei ais fyluis eg» temoribus oberrare, altifimad; montium iuga con[Gendere ut exactam [Hir piutt notitiam confequerentur baud piguit:co" ut uel tantorum uirorü exemplo tandem con utcli flirpiti cogno[cendarii ftudium ad fe pertinere credant, Q uod fftamen ijs exemplis pa vut rtouentur ad banc fufcipiendam curamuel pudor eos impellat adigatás. INemo enim eft «eterori artificum qui fíbi t0 ignominiofi fimi e[Je duceret, fi fue artis instrumenta qoa teria qua quotidie manibus cotreclat, ignorare iudicaretur, Cun itaq; in manuarijs artibus siis -ettites eum ridendil effe artificem exifliment, qui artís eius quam profitetur taterit nt fatis " NES eR - gerfpecta babeat;imultó certémaiori cacbinno dignus erit medicus qui fue artis ttaterias, dica, vidicui. &

AD ILLVSTRISS PRINCIPEM DN, IOÁCHIMVM

atq; ade fanandi inflvumenta ignorat, Et dete[landa quidem fi mullo alio,boctamen potift

aum toimine bec medicorum quorundaminertia; defidia, focordia, c9" negligentia, quod ef^

fecerit ut propémodumomnis fHirpium cogtiítio extiticla. «9 » fuuditus deleta ' fuerit, cAtque

actum plané de medicina berbaria füiftet, nifi aliquot bonos, eruditos, co diligentes uiros

Deus excitaffet,qui boc ftudium quod iam ad intertiitionem tendebat, co» propé totum obli-

feratur erat, taxis q3'uigilis «a'laboribus iuuare;atd; ab interitu uindicare uoluiftent.

Inter eos autem qui flrenué in banceuram incubuerunt, mea quidem t fententia primas tenet

Hemolas. genere co"eruditione larus FTermolaus Barbarus qui primus omniti,quod [aiam,noslra Bartantie c de facinus longé pulcberrimi ag gredi, camá; medicine partem tieutiqs contemnendam,à tenebris in lucemreuocare aufus est, [Nam initio fufcepti illius laboris preflantifimiLatqs

multis iam feculis cGprobatii nedicee materie fariptoré Diofcoridem Latio donauit. Q wo

corollarium feliciter peracto labore, Corollarium adiecit, quo nibil erudttius, nibil copiofíus, nibil de- Hemos nit maots varium pos P linium in latina lingua editum effc docli unanimi fententia faten- tur. C) uiequid enim & I beopbraflos. Aibeneo,Oribafío, A&tio,P aulo, Polluce, litio alijsd; cum Crrecis tum Latinis eruditis admodum bominibus, quos nominare nunc tibi

attinet, (barfim notati est boc totum in Corollario füo;utto quafi fafce,complexus eft Bar barus..E1 quidem buius celebevvimiuiri fIudiii magts à nobis prcdicandum effe cenfeo,

quod ipfe primus jfouis profefGone medicus à effet; fecurà interim in utramuis aurem dor- mitantibus medicis, nutanti tum breuid; cafüne rei berbarie auxiliares tanus porrigere

osmes Rael. dignatus fit, 1ncoparabilis buius uiriexemplum ac in[Hitutii, paulo posl imitatus eff loan Ii» nes Fuellius Gallus, bomo füpralinguarii periti&nO uulgari rerum cognitioe praditusz fs etim pari conatu ac ftudio cum prodigiofís monfIris congreffurus, eumprimii ttobis auto

eim latinitate donatumexbibuit,unde ueram exquifitami; materie medice cognitionem pe

tere liceretyut falicet proferiptis explofís tandem. Aüicenne c9» aliorum. Arabum in^ Jülfisyerroribusq; tio leuibusrefertis de re bevbaria placitis, àpuriftimo fonte Diofcoride

f'irpium notitiam bauriremus Certarunt itaq; inter fe bi duo infignes uiri uter alterituin- ceret;boneslum fane, Flefiodo Graleno tostroteslibus,certamen;à quo uterq; immor-

talem ef confecutus gloriam, Ceterum cum IF uellius ueteres atq; adeo legitimas flirpium totenclaturas, quibus eas Doféorides appellauit, acceffiote touarti, quas mobrs ttagna

Monsborer ex parte tonacbori e9*muliercularii füper[Titio peperityob[curatas nunc cg'oblitevatas ef^ im 2. Je inei etiam fingulas Jlirpes ab uito Difcoride defcriptas animaduerteret, paucis abhinc mendaturasopa «ttttis opus utapparet, multis uigilijs adornatii; cui de flirpium natura titulum indidit,edere fawape. uoluit. In quo fané quicquid ufquam ferd apud I beopbraslum,P linium,Galenutt,alios d; Ruelljjopusde ueteres c2" recentes probatos autores de flirpibus fériptum esl, complecli mago studio nita firpium. seniyus esl, C) uare d plerifqy bodieuir.ille bonus male audit,eó quod complura admodum ad uerbum aliunde; Plinio prefertim ac FJermolai Corollariostranfcripta, füppreftts eo

rundem nominibus; in fuos transTulevit comentarios : quaft uerà illi quibus boc [uum tuere

tur ficlum,modo füper ses effet, ueterum eorum; probatif&imori fcriptorum exempla de-

Rucllis àcdue eftegt e Atqui ut mortuo iam nonibil patrocinemur,, unumtanti cümetmoyabimus. INeminé ima difitditu cs arbitramur qui nefciat Plinium ualum boc füum c9" immortalitate dignum de bifloría mundi opus ex antiquifSimis ac uarijs autoribus cotitexuifJe: is tamen ton quouts ini loco eo"

rum unde fingula defcripfit nominatim mention& facit, cOtentus idipfüm femelfea fie, Q ua-

re curnin Plinio baud culpetur quod non nifi fémel, libro nimirum primo, eorum unde füa

tranfcripfit meminerit, qui fit ut boc ipfüm FR. uellio uitio detur ? cumtamen conslet bunc in

pre fatione eius operis ingenuà fateri, eaque fDar]im &ueteribus tradita fünt, fe ucluti in compendium digefsilfe,atq; ufqueadeo ab ijs adiutum effe,ut eis pené totum accepti our

| roinde

LEONHARTI FVCHSII EPIST, NVNCVPATORIÁ,

Proinde cumrs aliorum fcriptis comode ufus fit, ead; quafl in ordinem digefJerit, atq; adeà

fia fecerit, erat cur pa sim autorum unde fingula mutuauerat ntomitia maximo lecentium

sldio apponeret, De ijs itaq; ISuelli) laboribus alijflatuant ac iudicent quicquid uelint:

fcio enim quam difparia, magtta ex parte iniquaymultorum de ijs ipfis fint iudicia:me cey non pudebit aperté fateri, mibi eius comentarios multum profuiffe, Q uamuis necillud no bis difü imulandumfitnos non raro ab illo difJentire tantum abeslut quifbiam tme in uniuer

fut omniaque inijs libris de natura flirpium decernit, probare existimez, V tcung; autem aulta fint in. uellj comentarijs que uo probemus, debet tamen nibilominus eius : ffudium stobrs effe longe gratifstmum, ut qui intanta rei berbarice caligine plus tamen omnibus quí buncantecefJerunt pre flitevit, Sed de S uellio fatis,aut certà plura quat oportuerit dixi aus, pyefertim cum non defínt fuce gentis bomines tumerudititum eloquentes, qui illi mul.

10 reclius quam ego patrocinari in bac caufa poffint, A. IMaarcellum igitur L'ircilium varia viroi Florentinum, qui post Puellium banc medici partemilluslrare ag oreffus csl acceda- is renis. mus. Quamuis ueró illenon tmagnam adinodum berbarum notitiam babuiffe uideatur, ut qui profeJsione medicus tton fuerit, eod; tepore quo denfifimis tettebris ves berbaría ob- ducla iacuit fiia ediderit, tamen quia complura obfcura co» deprauata DDiofforidis loca em dleauit, co» pristino ntori restituit, debetuel boc faltem nomine illius fe'udium c9» conatus ttobis probari,cum nibil eque ad recte intelligendit Diofcoridem alios ds autores conducat; acexettiplarioril integritas e9* puritas. Q noduer nnnquam à uerbis JDiofcoridis pau lo longius recefJerit tec orum legitimi co» genuini Jenfum affecutus fuerit,id illi uiti cum «ceteris ittterpretibus comune esl, utpote qui varo Plinij magis quam IDiofcoridis fen-

Jum exprimere acfequi ffuduerint, Q uod ueró nonulli Marcellum -Diofcoridts itterpre velim ain tem plané grammatici effe iudicant,nó tta gnopere reprebendo, Sed quod adijcitit eu in bac iria marcdlu, arte tio fatis tritum, boc faciunt more füo;ne tton palam omnibus ifanire ac fürereuidean- tur; dum ita frniftré acteimeré de bocuiro multisq; alijs de literis et ve ittedica optürié eritis iudicare audent, E po uero ottti a[Jeuevatione affirmare mbil ietuo, Marcellum intanta

. etiam rerumomtium caligine;blures berbas copnitas babui[fG, ttagisds grammatici fuiffe, quam illi bodie,quitam impudenter de fama illius et aliorii evuditorit bominti detvabere n8 uerentur, I^ erum otttiféts nuticexteris;ad Crermanos noffros uiros aliquot bonos eo»erudi £os,qui editis fcriptis medicine berbarie lucem afferre, eoeam quaft in inteort reflituere conati fünt,ueniamus ut nte eos etia tttevita defraudemus laude, Inter bos autem primus fuit Orto Brunfelfius uir quidem eruditus ca*pland QUNézT0VO, Gi primiülatino;dein etia ger otto rfilfus ananico fcripto berbariá medicina iuuave coilluffrare conatus eft. Quamuis auté multa in illus fcriptis defideretttur, utpote quod de[criptiones pidluris pa[Gim nb refbondeát,et quod paucas admodum, c uuloares tantii flirpes protulerit, quod fepe nb fuis Q7 legitinis tto minibus appellauerit berbas : nibilominus tamen ut buticomtes certatim laudibus efferant: uelutiíca bac de catifa meritus efP quod ipfe primus omniti reclam pigendarum flirpiut va tiotter deno inGrermaniaim noflyam inuexerit alijs d; bancimitandi occaffotem pre buerit,

Cetera que in eo defiderantur cum illa preflare noti potuerit multas ob caufas, potifuni uero propter crebras ac tultas typograpbi moleTias,qui importune infiffebat, editionem: | ut tnetipfe in aliquo füarumuigiltarü loco fatetur maturabat;ueniatm terentur., Quidmul ta&cum constet Brunfelfium primum faiffe in Germania noftra quiberbariat medicinam propémodum extinclam à craféféimis evuere tenebris attentaucrit;certe boc tIOffltie, quan quam on omnia ex fententia ceciderint, uenia dignifsunus el: nam etiam iuxta prouer- biu cvy yy un Ta zipovozreieg, Preterea aim buicoptimo uiro uibil optatius fue- . vit, quam ut posleritati plurimum prodeffet , equi boni, faciendos ffudiofis omnibus

AD ILLVSTRISS PRINCIPEM DN, IOÁCHIMVM

eius labores,qualefcunq; funt, cenfeo, Brunfelfioinboc ftudio illustrandee vei berbarie

Euricius Cordus Jfüiccefit E uricius Cordus uir preter fingularem poétices aliarum, difciplinari eruditio- ttetiinitegerrimus acdiligentifsimus. Quantum autemrei berbarue uindicandee ab interi^

fu profuerit, Botanologicon quod ille pofleritati fue diligenti teffemreliquit,abundé teffa

tiradeà ut nunc tto Tra mendatione buicnon opus fit. Fdoctamen in prefentia dicere uo"

lui,uirum butclongiori ttita fuiffe dignifémum, ut qui opera tfta inflaurande berbariz ue

dicite plurimum ttomenti adferre potui[fet. Sed quod parenti per ipfa fata non fuit. inte-

Valerius Cordus grum perficere, oc filius quem poft | fe reliquit, I alevius Cordus;optime fpei iuuenis;et incredibili quodain cognofcendarii fürpium [Iudio aioreds flagrans nift dij quoq; quod lon gàabfit,illi uitam longiore inuideant, cumulate preffabit.Cumemm micpateruis ueffigijs

f[renué infiflat, uS eff cur uelit quafiin medio curfü gradum fiflere. | Poft EuriciumGor-

Hieronymus dutmiti banc venam defcendit FAievonymus Iragus qui auto abbincaltero;cum iat propé- Tr. modwmbos comentarios abfolueramus,gertaticu i fcriptum bene longum de fHirpibus publi cauit. Cuius quidem«conatus mibi ualde probautur, INametfi mibi cum eo nulla intercedit fa stiliaritas, apparet tamen in bocbomine mira quedam in inquirendis fHirpibus diligentia,

Et quidem buncuon effe imperitum berbavum, earundem defcriptiones quas affert palam teflantur. Eiufmodi enim magna ex parte funt utoculis fuis infbexiffe büc herbas quas pin

git abunde demonfBrent.« Atq; boc quidem tiomine laudem meritus eff n uulgarem,potuif-

fetis multorü euitare veprebenfionE nift fingulis feréberbis füa ex IDiofcoride nomina ac- cerféreuoluiffet : quafi uero Diofcorides omnium vegionum fHirpes defcripfiffet;cogritasis babuif[et,cum amen coffet quamuis propémoditterram fuas priuatimferre berbas, Dum

itaq; omnibus [lirpibus fua ex Diofcoride omina itponere fludet,diclu mirum quam in-

terdum temerà admodum,probatas c9*tmultis iam feculis receptas Diofcoridis lecliones im

amutare acdeprauare cogatur. nodquidem ius pneter necefsitatem immutandiloca autori

uon folumfibi Ifagus uerumetiam alij quidamyidi apio cum füpercilio,ufürpant: ut ii-

hil mirum fitraros e(Te admodum autores, quamuis optimi fínt,quos tto infinitis mendis con^ taminatos uideamus . INeque enim alia esl maior deprauandi bonos autores occafío,quam

cum quif, quod maximé placet in ijs immutandis flatuit. C) ui enim fieri potefl ut dum qui-

tiis profuo arbitrio tuncdemit, mic adijeit aliquid, maneat illabefacTa getuina c2* legitima feriptoris fententia? C) uare non minus ueréquamlepidà quidaimdixit,eos libros effe opti^

ios qui nullam prorfus lturam experti effent, Cum igitur is tos temere queuts in bonts autoribus immutandimobis femper füfbectus co» infenfus fuerit, diligenter admodum caui.

uus ne quid facile in Diofcoride mutaremus jnifiut idipfum faceremus matifeflifimee con

ieclung aut P linius,aut alius quifpiam fide dignis autor moneret cogerétue, Sed ad I7a- gumreuertamur, qui quuim fErenud nititur ut fingulis berbis nomina ex Diofcoride im-

potat,in alterum peccatum inedit ut na varo falfas co'adulterinas facultates, quod pernicio

fifi effe temo nb ouit;cidem af&iguet, FHactenus tum exterorütum etiam nofIne gen

tis uirorum aliquot fand eruditorum, qui editis fcriptis rei berbariam inare fluduerunt, bouorificam facere mentionem uoluimus ut quatn bene de nobis totaifs pofteritate meriti cf fetitoffenderemus eo ut extaretetiam erga iam mortuos aliqua gratitudinis noslne fiotti

ficatio. Ceteros qui deea medicine parte fcripferunt nibil moror, ut quos conftet plus illi tenebrarii offudiffe quam lucis attulif[é, taceo quod eorum feripta multis ac grauibus erratis

gleta fint, L^" erü inter omnes berbarios libros qui bodie extant, nulli funt qui plus crafafa- Egenolphihers. stt0rum errorum babeant, quam illi quos iamiterum atq; itevum edidit E'genolpbus typo- belii. —— eypbus, INammultis inlocis unamatd, eandem berbam pro duabus tribísuejijsis eo for ina (9: facultatibus diffantibus; pingit, Sic ex uno quidem Polygotato, Diclamni co Elle

boruttt

LEONHARTI FVCHSII EPIST, NVNCVPATORIA,

borum album facit, La etiam piclura c MAtriplicem e Mercurialem exprimit, Gladioli nomine tres inter fe differentes berbas defcribit, Omitto alia multa que quiuis, modó per- tenuei berbarum notitiambabeat, primo [Latim aditu deprebendet, De picluris eius boe dixi/Je : fatis fitytne mirari maiorem in modum cur füis pyxidibus non appinxerit etiam afsi- dentes pbarmacopolas, aut illorum ministros precinclos corio, cum nelliaduolattes "iu^ féass«o aquee naues, atq; in ijs ad tranfLra fedeutes nautas adbibericurauerit, Sed cut ton atttagrti faciat comoda fludioforit,eo* adem augendam magis attentus fit, nibil mirum ex il- lius officina prodire eiufmodi libros, Porró ut tandem quó tendebat animusperueniart, ego quidem paulo anté comemoratorum longé doclifeimorum uirorum LfAudium imitatus bos de bistoria flirpium commentarios maximis cum uigilijs tum fumptibus confeci, In quibus initio quicquid ad uniuer[am cuiufque flirprs bistoriam attinet,omnibus » Juperuacaneis ve- cifís; breuiter, «9* ordine, ut confidimus;optimo,eodemá; perpetuo, complexi fumus. De- inde fingulis flirpium bislorijs uiuas «9* ad nature eetmulationem à nullo utiquatbace ort nium dixerim;artifrciofius expreféas imagines adiecimus: idit nulla alia de caufa, quam ut ea que udis uerbis exponit bisloría, certius exprimeret,atqueadeo altius anitto tifigeret pictura, INeque fan? peregrinarum tantum flirpium , füads [bonte in Germania noslra baud prouenientium, quarumtamenplus centum ijs in cotmentarijs fFudioft reperient, pi- éluras dedimussueruttietiam uulgarium, earum quee iuxta fepes ac dumeta pafmpro-

Confilij fii vatio nem in conficien dis ijsde [lirpiura bifloria comenta rijs exponit,

Vulegatifiartt

ueniunt, ld ut faceremus duabus potifsimum rationibus moti fumus, Primumut berba. ction bebaum

ric ttedicie : fludiofí earutidem etiam bistoriam integrati co in ordinem digeflam babe- vetit, quee tagtta ex parte à ueteribus non es tradita apud recentiores ueró nion nifl man- ca c9 cotfufa., Dein ne posteris ttosirís accidat quod nobis eueni/]e tteminiob[curum ey, utfclicet que bodi e fuit ottttibus notiffmeflirpes illis prorfus inco gititee fiant, INam quis

picture non con

temnende,

est qui nefciat.Diofcoridis feculo plerafos berbas tam notas füiffe,ut illum piguerit eavun-

dem totas quibus à po[Teris fürs agnofcerentur tradere? Quod fi tatten bodie peritiftimos etiam berbaric rei bomines perconteris,temo erit qui eas cognofcet, Quare ne tostrane- gligetitia, aut temporum iniuria eueniat ut notitia bominum uulgares mnc plebeisis cogni te [lirpes excidatit, earundem etiam bislorias 2* imagines ijs ttoslris commentarijs infe- vendas ejfe duximus, Etquare notas «9 uulgares admodum flirpes contemueremus,, cum Jepius maior illis uis infit, quàmi)s que à vemotiféimis extremis; orbis partibus, ton i fi- ue axis : fumptibus conquifita, importantur? INam quid Polygoto inagis uulcarefquid contenptius omnium fiquidem conculeatur pedibus : quod fi tamen uim ews quam in frflen- do » fatiguárte obtitet experiri uolueris, nibil eo praestantius dices, Poffem buic fimilia mul-

£a commemorare, fed inve ttota tion esl cur temerà uerba fuudamus, C) uid multa? ut tan.

quat diuerfis copijs iunctis tobis contra uarios morborum infültus aciem iniruere lice- vet, tam nostratium quam exterarum Slirpiumtum bislorias tum imagines fludioforum oculis fubijcere placuit. In acquivendis auté peregrinis et radicibus cy» feminibus que füb- inde terne tandata uobis feliciter prouetere tttultii nobis profuit FAieronymus Schallerus medicus INoricus orto e5* berbarii alarum; multarü rerum peritiféunus .Q uod bocloco comenmorareuolui;ut noftre atnicitíce accbaritatisaliquod apud pojferos extaretteflimoniit, cout ftudiofí quantum buic bono «9* erudito uiro;qui fua ttobrs tuquam defüit opera, debe vent palamintelligerent. Cieterum cum multarum flirpium quas neq; Diofcorides neq; alij ueteres cogttouerunt bifforias buicoperi inferuerimus:nam cum magia ex parte fint uulne raríz atq, adeo in quotidiano multorii, maxime cbiruvgori ufa pretereundas minimé puta uius sillari certe ufitatis atd; adeo barbaris nobis utendum fuit nomenclaturis quandoqui dem latinis deslitueremur, IMaluimus enim uti ineptis minusqs latinis appellatiombus, d

jS

Hieronyunus Schallerus,

Quare ititerdu ujitatisey barba. ris ufas fit no» mienclaturis,

AD ILLVSTRISS PRINCIPEM DN, IOACHIMVM

illis adultevinas uel orecas uel latinas accerfere;tte félicet cum illegitimis earundem toten

daturís adulterime etiam ills facultates afcribendee nobis efJettt: quod cotigifJe nonullis qui

de re berbaria fcripferunt, fupra comemorauimus,Q nare ubi potuimus babere dictionem

gnecam per omnia germanice appellationi refpondenté, banc potius quàm falJam aliquam

Curmiteey ex DDiofcoride illis impofüimus. In alijs flirpibus quas Diofcorides cognouit unicé caut- IE 4pulDio: sere tie otftties earumdem tomeniclaturas quee initio capitumreperiuntur comeimoraremus , a quod fciremus propémodum omes à fciolis quibufdam ex « Apuleio, aut alio eius generis pretrte. autore adieclas c in contextum Diofcoridis temere raptas effe : «g* quod perfpectum ha | beatus nibileque berbarum cognitioniobfuilTe matoremsiacturam attulilfe ac illam con fufam appellationum coaceruationem. Pneflat igitur paucis admodur,ijsds ueris legiti anis uti tre nominum conifu[io, verum etiam tobis cofuflonem pariat. Porró adieamus etiam Avborkquanme aliquot arborum biflorias e*imagines non quod ttobis confilium fuerit fingulas uelle defcri M ; dA ee, bere, id enim infiniti laboris erat : fed cum Diofcorides alijs rei berbarice fcriptores illis ictle, flirpium quarundam folia affimilent, atq; adeo fine earum deliniationetota bisloria fatis intelligi non pofüt, barum etiam aliquas ijs cómentarijs inferereuoluimus,ad quas in cogio fceuda flirpium bistoria fludiofi refpicerent. Quapropter quod fecitus, non errore, fed

Quid iti cóme- iudicio factum equi iudices iudicabunt, In facultatibus cottemorandis fumma diligetttia ca^ n deir uitius fte alicui fTivpiti adulterinas ac illegitimas quod pleri; tto fite maximo errato cui jikrandum. tee bumanee dif bendio fécerüit,affignaremus,Q nare in bifloría fhirpilí quas ueteres cogno uerunt;eas duntaxat quee à Diofcoride, Galeno, Plinio, interdii etia que ab. Aétio, Pan loc: Simeone Sethi tradütur retulimus. ldis ea maximé de caufajut omnes fGirent eas facul

tates in quibus illitres concordes fünt;e[fe eiufmodi;utin ijs tanqua maxime legitimis (bein

certam potere liceat. INamm fi inter fe diffentiunt,tum Craleni potius quàm IDiofcoridis, es

buius vur[us ttagis quatn Plinij erit fequenda fententia, Cur autem Graleni fententia omni

Lus alijs fit praferenda,nulla alia esl atio, quàm quod is flirpium facultates partim certa quadamratione c9*metbodo,quam literis fübinde mandauit,cognouerit, partim etiam expe

vietitia didicerit. In reliquis quidem flirpibus que ignotee ucteribus fuerunt, Graleni fecuti

fumus exemplum : nam eas tantum (facultates comemorauimus quas multorum experientia comprobauit, qu d longo ufu receptae fünt ab ommbus, e que ab earundem qualitatibus

Oxdirisiniscóe tiom abborrebant, C) uoduero inijs comentarijs orecarum literarum ordinem fecuti fumus, menarijs ralio. 5 d'necefertate ipfa quafi os cogettte fecitnus. INam multo maluifJemus, Diofcoridis exem plo;congereres fibi berbas pafüm conneclere, quam eum quem in[Bituimus fequi ordinem,

nifi idipfüm per picluras nobis tton licuilJet. Siquidem cum nullius flivpis bifloriam fine ut-

ua eiufdemimapine ijs noslris cómentarijs inferere conslituifJemus, [lirpes ueró ipfas ac

earundem genera non nifi diuerfis temporibus, «9* nonnunquam aliquot annorum interue-

tientibus interuallis nancifceremur, bunc literarum grecarum fequi ordinem coacli fumus. Qyuanquam tion uideam cur mibi tam exquifita opus frt excufatione, cum bunc etiam ordi

uem fequi Galenum, P linium,eo" post eos Paulum, /A&tium, aliosd; complures n pudue

piturc ez imas Yit. Quod ad picturas ipfas attinet, que certe finguli ad uiuarut flirpium lineamenta c9 gresquic. eff'ioies expre[[ce funt,unicócurauimus ut efeent abfolutifimaz, atqueadcout queeuis flirps uis pingeretur radicibus caulibus, folijs, floribus, feminibus acfructibus, fummam adbi-

buimus diligentiam, De industria uero c dataopera cautmus ue umbris, alijs minus neceffavijs,quibus interdum artis gloriam affeclant piclores ,natiua berbarum forma ob-

Ls Wa hteraveturzteq pafst fumus ut fichbidint fuee indulperent artifices, utin fubinde ueri^

( phus speeitis £46 piclura vefbonderet. Diclorum miram induslriam predar imitatus esl itus Ro- falbtor. .. dolpbus Specklin feulptor. Argentoracenfís longdoptimus, quiuniufcuiufq;pictune fcul-

pendo

LEONHARTI FVCHSII EPIST, NVNCVPATORIA,

petdo lineamenta tam affabrà expreffit,ut cum piclore de gloria c9" uicloria certa[fe uidea

tur, Gedeetfi multis «9 ámpenfis c2» füdoribus picluras parauerimus; tattten tton defüturos: ncontemptores fcimus qui eafdem ueluti inutiles actudllius momenti damuabunt, atque buic quidem füse inc» Pe. ptifcunee fententie Cralenum patrocinari damabunt, ut qui ne defcribi quidem flrpes uo-

luerit, tantum abesl utearundem picluras probauerit, Q nanquamueró neminem effe pu-

tem qui tion quati illinfaniant intelligattamen eos bocin loco rogare baud pigebit,osen

dant nobis ubi locorutt Cralenus flivpium defcriptiones c9 picturas damnarit ? cum certó

fciam boc illine per omnium quidem uenifJe in mentem, «Atqui refpondebuit flatittt rale

num idipfüm libro fexto de fimplicii medicamentorti facultatibus ,capite dex Abrotono, di- fertd aféerere. L^erum uos uicifsim illis vefpondemus faterittos quidemGralenti noluifJe flir

pium formas ac (becies deferibere, non tatmen quod eas ipfas damnaret aut inutiles e/fe iu-

dicaret, fed quod idipfum posl tot tatttosis uiros, Diofcoridem pre fertim,qui boc, Graleto etiamibidemteste, abJolutiféune preeslitit, conari plané fuperuacaneum exislimaret, Sed

quid multis moror? quis queo fae mentis picluram contemtieret, quam conslat ves multà Pituelaa. darius exprimere,quamuerbrs ullis,etiam eloquentifeimorir, deliniari queant, Et quidem

tatura ficcomparatum estut piclura omnes capiamurzadeoq; altis animo infident quee in

tabulis aut charta oculis expofíta füttt depicla, quàm que nudis uerbis defcribuntur. Einciultas effe flirpes constat, quee cum nullis uerbis itade[cribi poftint ut cogto[can-

turpiclura tamen ficob oculos ponuttur-,ut primo [latim afpeclu deprebendantur. Proin-

de ub immeritó bonis picloribus füus femper apudomtes atates bonos fuit, E in uniuerfa

Greca butcinorem fuiJé noti efLut ingenui et libere educati pueri atte oma aut altem

una cum literis picluram docerettur, quód illis conflaret,bancipfam effe que fingulari ve-

Yuttt toti Lfoluim Htatilrat exp rüneret,fed co'temoríat conferuaret. Quare ea quod; ars in

prinum gradum liberali artium recepta est femperd bonos ei fuit,ut ingenui cam exerce rentymoxutbone[fi perpetuo ittterdiclo,ne feruitia docerentur:ideods in bac nullius qui fer uiieritopera celebrantur «Atqui de piclura;quamquida fatis certéimprudenter explodunt,

bec dixiffc atiis fit. Preterea cutn intexeuda [lirpiii bistoria uocabulis paulo obfcuriorí Explicatio quas bus, «9: ab unperitori ittelligentia fenfuqs difiunclis nobis utendi fuerit,opereepreciti nos jt. Puig fücluros duximus, fi borum breuem quandam explicationé adijceremus, ue inter legendum ; parumperitos vemorarettur, | Porró cum fingulis fere [lirpibus quatuor nomendaturas Quauorndici inditas efe conslet,gveecam nimirum latinam, barbaram, quaofficitee feplaffaviorii utu '*?»

tur co-gerianicam,quadruplicem etíam Indicem concinnauimus;ut quifos Fatum audito to anineycuiufs flirpis bisloriam querere nullo labore pofüt, DDeuobis infüper boc affir-

amare po[[umus; tos ned; impenfís ned; laboribus inis adornandis cómentarijs pepercilJe,

ut multorum de ttobís expeclationi fatis faceremus, INeq; eim grauati fumus in campos c2 Joluas creberrime excurrere, altifima iuga montium cofcendere, multad; artificum tedía,

quee illis evratorum interdum emendatio peperit, deuorare:quod quiuis rerum equus et.

amator per fe flatum deprebendet, ita ut non opus fit toslramoperam parum modele pree-

dicare, Q uod f/tamen quid nobis bumanitus accidit, fat fGimus uenia dignos effe tos boni

quid; iudicabunt , quód unius bominis non fit vem berbariam funditus propémodum obfcu-

vata, ita inititegri reslituere,ut omniprorfus reprebenftone uacet,in bac preefertim re-

vumotnii difficultate,acueteri de flirpibus cómentariori inopia. Inter omnía enim uete-

vumde flirpium natura fcripta que earutidé coniunclim totas tradunt, ullum prorfus niff Distoridcsine -Diofcorídis extat:quitamen necomtes jut fupra coprebenfum est, defcribit,nec quas pin- je dus PH git femper diligenter ca*accuratà deliniat. [Nam in facie flirpium repraefentanda interdum n iod uarius effe apparet, tiotttiuttquá etiam tam multas preterit notas ut nibil minus quam eatn gligens,

AD ILLVSTRISS PRINCIPEM DN, IOACHIMVM de qua illifermo est flirpemexprimere uideatur, Id quod tum maximé fit, ubi à fe non ui Jas; e: ex aliorum fententia flirpes depingit, Preterea nonpudebit etiam tos errata, fl qua commifi/Je conuincamur agnofcere, atque palinodiam canere : tantum abesLut indigne laturi fimus fi quod nos non potuimus impediti aut negligentia, aut iudicij tenuitate, alijin- ueniiant aut farciant, modo omifGrs tnalediclis «9 conuicijs, ut ueritatis fTudiofos decet, va- tionibus potius q9* probatiféimorut i feriptorum tesTimonjs fententiam noslram veuellant «9 cortuiticanit, Q nod !/í uer quifbiamomnino flomacbari, c2 ialioné ín conuicia prorutm- qerepergetbuucipfum füee magis quàm noflre exiflimationi obfüturum arbitramur: quod tetto eum bonum uirum reputet, qui temeré detrabere de fata alterius audeat , Et certe ' qui tam prompti c2* parati funt ad alienos labores uel extenuandos., uel contemnendos, uel prorfus repudiandos magta ex parte in tenebris delitefcunt,qo* in angulis fe continent,ubi apud füi ftmiles eg" imperitos afinos mire triumphant, C) uod fl tamen momi illi aliquan-. - do tenebris erumperent, co» in apertutt prodirent,tettio ton ffatim intelligeret quám itta- ni eruditionis fisluturgeant, quami; fint impudentes tugatores, Et tos certéislos conui- ciatores fic exciperemus., ut fefe in latebris continuifJe, co lucem nunquam affecla[fe opta- vent. INam adillos probe traclandos, ac eorundem tela c9» iacula fortiter propellendare- torquendaq, neque uires tteque artes nobis defuturas confideremus, De Michaelis Jfingrinij typographi Bafilienfís diligentifsimi, in excudendo bocopere industria cy» fe- dulitate boc ín loco plura dicerem; nifi bas ipfas ex alijs multis quee nunc antis aliquotexil- uus officina prodierunt, fatis cogititas actefTatas effe f'aremus, Et quidemopus ipfum per »fe fatis loquitur quàm ín eo imprimendo diligens fuerit, C) uantos autem fecerit fomptus, factle quiuis ee ftimabit qui operís magnitudinem c picluras ipfas pro rei dignitate ex- pendere uoluerit. Plurimum itaque buicuiro debent vei berbarie : fludiofi,yut qui neque im- penfís neque laboribus quo illorum commodis inféruiret fludiad; iuuaret, pepercerit. Cum uero bodie multos e[Jetypograpbos compertum fit, qui inslar fucorum alienis infidientur la boribuslibrosqs optimis ac eleganti[Gimis typis excufos, e»prestlantiféimis picluris orna tos inepta fua etmulatione deforment atque contaminent ide nulla alia de caufa, quamut ex aliorum incommodis fua comparent comoda, I finovinij etiam, qui immenfos in bocopere ex^ cudendo fümptus fecit, vatto babe nda fuit : ideog; ne quis alius bos toflros commentarios ufquam locorum impune imprimat, Ceefareo decreto, quod initio etiam operis monuimus, cautum c9 profpeclum ed, Quum ueró ufitato tore patronum aliquem ijs nostris contitientarijs duereretn nobilitate ey uirtutum fbleudore excellentem, nemo omnium cuiiu- ftus quàmtibi Iluffrifüme Princeps 0 4 cnim &, dariftimo beroi,bos dedicaudos effe roAcsiMr putaremoccurrebat, Nam fi generis tui uetuslatem atque nobilitatem fpeclo, nemo te bo- i M Rae die Principum aut melior aut pra flantíor utpote cuius maiore | à Gruelfés qua uix ulla in denbwgenfis Cxerinatia uetustior est nobilitas ortos effe constat. C) wodffeorundem uwtutes expen- lw. -— domillampror[us uirtutem magnis ca*bonis Principibus dignamllis defui/fe uideo.Om tiuero genere uirtutum fuiffe claros uel inde maxitmé colligi potest, quod Francie pars ad JAMMoenum fita,cuius tamen gens libertatis tuendee femper fudiofiffima fuit, non alio omine quam nobilitate co uirtute eorum inuitata;i]s parre corperit. Poffeémnunc fingulorü wa- iorumtuorii qui res maximas gefferumt uirtutes cómemorare;filongius euagari epiffolera Albertus Mare. £10 permitteret; quare pretereo ceteros, at unii eur; precipui produco ALBERTVM cbioBrandenbur. j]]urm quem ut reliqui propter infignem fortitudine inq; preelijs dexteritatem ac felicitalem, gn USE germamci, Achillis cognomine celebrariit:ita ego propter fingularemprudeutia;atq; inve" vlyffes. bus agendis miram induftria cfolertiam,germanici I^. bffem merito appellandi effe cen- Jeo.-De buius autéimultis ac uarijs uirtutibunulta extant precarate[Himoniain corii libris;

qui Prin-

LEONHARTI FVCHSII EPIST, NVNCVPATORIA,

qui Principum Germanie res bene gestas memorie prodiderunt, adcó ut de ijs nunc lon

gius mibi di/ferendii minimé fit. A d tuam itas celfitatem redeo ,de qua uerifstmó dici poteft

quod femina uirtutis à bonis parentibus in posteros propagentur, Tantum enim abefLut à

maíoribus tuis Principibus opt: nis degeneraueris, ut plerofq; etiam ingenio cy uirtute fa^

peraueris. Namut multas e«:d, praeclaras eo? magno Principe dignas urtutes tuas, iusli virtues vrina tiamin imperio;pacis tuendee cram, magnitudine animiinte gritatéymodelíam, clementia, P "eo digne «eximiam bonitatemjomittam,nónne bec uere in te regia eff uirtus quod fludia litevarít, studisliteraum quee tamen uulgus Principuttodit cane peius 9 angue, adiuuare, ornared; tantopere fTu- DUC uTHoTeS des f C) uodautem immenfo fauore literarum profequaris fludia maximo el argumento; dÉi

quod non folum fcbolam;fed eo aulam doctifmis uiris, quorum opera ad ffudiorum acre-

rum gubernationem uteris quorum; te colloquio obleclas,pulchré ornatam babeas, In eo

autem quod literas earumj; cultores amas obferuas ,tuerisampliféinisds bonoribusauges

fingularis tua elucet prudentiazitelligis nang; fapientise fludio,atqueadeo literis ipfis flo- - rentibus;res omnes quibus bumana focietas conflat coferuari, Literis enimdebemus quod iterari bodie doctrine cocleflrs, aliarum; diféiplinarum puritate fruamur. lifdem etiam acceptum comoda, . referendum quod aliquid,quicquid esL adbuc refTat, quodd; non ommia uttà cum corporibus

eodem puluere obruta c9" fepulta fint, CQ uid enim maiorum noffrorii uirtutes atq; res pra

daré geffas ab interitu c7 obliuioute uindicauit nifi litere ipfe? Quid aliarum rerum om- niummemoria ufq; ad bcnofIra tempora conferuauit nifi litere 9 Sed idipfum uno c9» item

altero exemplo breuiter demonflremus. INemo bodie animantium naturas exploratas ba-

beret, tff Aristoteles precdarifiimos illos de eorundem bistoria libros confcribereuo-

luiffet.Q uod ut praflare po[[et ton parum Alexandri adiutus e$t liberalitate, qui ad con &cxaxdriliber ducendos uenatores c2* alendas beffuas illi ocfingerta taletita,boc eff, quadringenta c9*oclo litasin Aniftot. gitita millia coronatovi tranfitifit. INullam preterea fHirpium peritiam bodie apud ullam

gentem reperire liceret, ft Diofcorides , 1 beopbraflus , Plinius,» alij quidam earundem

totas quibus deprebenduntur, literis non mandafJcnt. [Merito igitur bec uerà regia ín te

uirtus nobis multis modis predicanda erit, bocprefertimtempore;quo maximus literarum sodio tempo omi contemptus no tantum rufTicas ivrepfit cafas,eg'artificum tabernas. fed ey'ma (gttq-- Yemaximuslitea tuitidotmos ac Principum aulas notus enim quifqs bodie est Principi, quem bec cura con mpi» Jeruandorum fludiorum tangatzita ut nobis metuendum fit,nifi C. L'aliorumqquorundam, paucorumtamen pr dolor, Principum patrocinio c9liberalitate adiutee füerint, ne prope-

diem à manibus nostris elabantur,, redeatés priflina illa uerd Scythica barbaries. C) uare

ut litevas quemadmodum cozpisli perpetuo ames , foueas , «9* conferues,, tton folum bortor,'

uno ctíamper CHRIST V M oro. Siquidem dum eas iuuare «9* ornare [ludes,, fimul etia Que commoda religionemcuius in primis cura babenda esl,nature cognitionem, leges ,co* quicquid eft ad Veram confer

t "m ; La E ; uattonem fequati reipub. pacem c9" tranquillitatem conferuandam uece[Jarium, tueris. Proinde tton esl cur. yi. f

C. L'eus liberalitatis qua in conferuatione literarü uterrs poeniteat : dum enim barum cul toribus fuccurris,atd; adeo ut fuum curfum fIrenu&urgeantefficis tibi etiam fimul fempiter namlaudemparas Q num enim ilis non fit quod pro tantis tibi beneficijs quibus eos ortas rependant,tamen bocpreflabunt uicifim,ut memoria tua apud posleros perpetuó fit dura tura, ]Nam quanquam reliqua bumana omnia, utcund; in fpeciem uideantur ferma foli- daycum atiis fimul labantur c2" deficiant;fola tamen laus quam doctrine conferuatio pepe

vit immortalis existit, C) uapropter neq; ampliorem,neq; (bleudidiorem famam eo:gloriz vibi imototi tuc ornatifsumee familie, comparare poteris quam doctrine cz»[Iudiori con-

feruatione, T^t autemid quod nunc facis perpetuo quidem facias , in primis te necefitas ipfa; quam paulo ante expofür, cobortetur: dein diuinum etiam preceptum quod bocipfim abs

: FA

AD ILLVSTRISS PRINCIPEM DN, lOÁCH; EPIST,

alijsd: Principibus féueré admodum exigit,ut liberalitate ueftra fic iuuetis ftudia, utborum

Jabfidio publica pax co tranquillitas conferuetur. Sed non eff cur C T7 fpotte cuvrventi cal

caria addat, quit inter omies Grermanice no[Iree Principes uix alius reperiatur qui eque

atq tu literas, cosd; qui opinione aliqua eruditionis clari funt,amet,foueat, tueatur ,ornet;

" pedidtons ]Nobilitatis itaq, tuce, multarumd; aliarum preclariftimarii quee inte elucent uirtutii (fplen - We. —— dore totus bos quos multis fane fudoribus eg*impenfis adornaui, de Stirpium bifforia co- : meittavios Celfitati tue infcripft, Perfpectum enim babebam eos n uulgare; fed excellens aliquod patrocinium requirere, quandoquidem uix ulla alia poft effe comentatio que plu-

riui calumis pateat c9» expofita fit, quam eaque de fFirpium natura explicanda füfcipi-

tur. Proinde cumin fpem certifemam adduceremur uoffras bas uigtlias non uulgarem ora

tiamex amplifeumi nominis tui im[criptione apud candidos c9 equos inituras fored; ut eai

ob caufam maledicoriim conuiciatorii petulattia perfringeretur te quidem in tanto ornatifei torum Principummumnero nbi delegi,cui potiféimum bas ipfas confecrarem, C) uare cum ,

eas füfcipies illustrife. »xk1N C$, comendari tibi defenfionem co conferuationer buius Disina greftn, Partis tnedicine que fHirpium naturas inquirit; flatues, Q uam ut cupidé clibenter inte ve. tico benignitas cipias multa) fcio, rmouebunt: potifümum uero boc ipfum,quod uix ex ullaalia ve imagis diui s d iplis». prefentia e benigmitas eluceat, quam ex tam uaria [lirpiui tum forma, tur ftatura, dui fcilicet oinnes illas ad ufüm bominis conditas à Deo ipfo perpendimus, Si quid ipitur aliud)berbavum certà diligens contemplatio exufcitat,imó cofrmat ín animis no[Lris opinio

tiem banc, quod bomines Deo cure fint, quitam anxie laborauitinijs iuuatdis ac tuendis, dum tot elegantif imis atq; preffantifsimis flirpibus,quibus illitam uarios morbos propul

Jare poffunt, terram exornauit, / [Non parum etiam ad eam fafcipiendam curamte preecla- rifümortitum F.egumtum Principum exempla; que füpra recitauitus bortabuntur, Sed

omiiun ttaxime immenJa comoditas quee ex ifHius partis tedicine conferuatione ad uniuer

Jos perueniet, LAd berbarie deniq; medicine tum amorem tum defenfionem mira quoq; iu- cunditas, quee in contemplandis tot berbarii generibus animi fübibit tuum, inuitabit, Q uid

T enim iucundius, quid delectabilius quam intueri flirpes, quas Deus opt.max.tot tam ua rijs pinxit coloribus, totelecantifsimrs vedimiuit floribus, quorumcolorem nullus unquam

piclor fatis exprimere potuit:tot deni feminibus fructibus, quorum co» in culina co» in

itedicina ufus eft maximus ornauit? L'erumnon efl curte pluribus in admirationem buius

partis tmedicine pertrabere coner utpote qui antea fludio «9* amore eius fictenearis ut uix fft aliud quod te ifia gfs deleclet, JNunquam enimin extruetidis bortis tot arboribus akk ber

bis confitis tantum opere qo'impenfarumponeres,finon illucte vei iucutiditas acfingularis

attor pertraberet, Reliquum nuncest illuslrifé. v & Ys c Ps, utpro tua excellenti butta-

litate, quee uei familie cognataest, munus boc tioflvíitanqua fpecimen «9 teflemmet

erga C. L'amoris e*obferuatttice exporrecla letads fronte accipias atq; tte tuo fauore co- pleclaris,eo autoritate ab inuidorum calumnijs defendas, Bona autem fes ei bunc bor-

tum quem donamus C. Lore longé ovatifSitum, ntontantum quod in eo omttís feré generis berbas elegantiféimé piclas reperire queas, uerumetiamquod inde ad quauis tmtorborii ge

neraveimedia decerpere tibi liceat, eus opt,max.tetuamd; ditionem incolu- ttem fevuet ut IS.eipub.Cbrifliane atqueliterisdiutifcimé pro- deffe pofüs, TübingeeCalen, Marti)s Atto à tato Chrislo wm. p, XL1L

Acetabula,

KÁcinus,

Aculei. Ácus,

KÁdnata,

Ale.

Alabafira.

- Aluta,

VOCVM DIFFICILIVM EXPLICATIO,

EXPLICATIO QVARVN

DAM VOCVM TOTO HOC opere pafsim occurrentium , in quibus affequendis non admodum peri tuslector haerere poflet,

5 Cetabula ab aceto denominata j utdentur:quauís alij ab accípien do díctum putent;atque hínc eft à quodfícribantacceptabulum;ua 2:3 fculatg fueruntorbiículata, cone caua, fine marginíslatítudine, quaeaceto plez naad íntínctus ponebantur, Dehínc uoxad omniaalía quz fimilem cocauitatem habent, translata fuit, Príámumty fic concauas partes in polyporum flagellis, quibus d anímal niti tur, & uelut adminículis fultum exurgit, nos mínauerunt, Translataetíam uoxad foemina rum locos,uocaueruntQp acetabula uenarum arteríarumtp ora, quz in uterüferuntur hían tía, l'ranftulerunt poftremó etíam hoc no« inen ad herbam, quam eam ob caufam Ace- tabulum dixerunt, quod folíaacetabulo fimi: lía ín orbem círcumacta, fenfimQ, fic ut fen« fumfallant;íticoncauam lacunam defcenden tia; habeat, xozvAudlóvse eroecé nominantur. Acínus nontantum grana interna uuze, quemadmodum quídam exíftimant,fed toti fructum;quí ex fucco, & parte quz uelutí ca- ro eft, X ex uínaceís, ambíente forínfecus cute coftat, fíenificat, 'eftís Galenus, qui bro 2.defacultatíbusalímentor& fícfcripti re liquit; Aciní corpusex quatuor partibus con [tat;ex eafcilicetquze efus ueluti caro eft ; exc humoreper eam dífperfo;undeuínum:;prate rea exnucleo;atqp eo quod omnía hecforís cír cuncludit membranofó tegumento, 6d Cirae císdícítur. ^ Aculeí,quzcüd; duríufcula ín cufpídem turbínata punctíonem inflígüt fpiz -culoríímodo,nomínantur, ^ Acus;purga- mentüfrumentí, leuífsimü fcilicetín eo quod uentilabrís extra aream zíáculat, ^ Adnata,

uel Adnafcentía, fiue Appendíces;ramulidi-

cuntur quos caulísnónundj exfemittít;quafi noudadícítítiamtp prolem,Sicautemuocane tur, quod quafi caulí adnafcantur & fuperace cedant, Girecí aaeeQvoldlae, quod círcum cau lem erüpentesaccrefcant,appellarüt, —Alz, cauí ínter caulem, &ramulosanfractus;unde finuatím noua proles egredítur, facta ab hus manís alís translatione, dícuntur, Crrzecí ue- eydame uocant. ^— Alabaftra funt feruandís odoribus ex folidifsíma & frígídifsíma mate- ría facta uafcula, ficdícta Girzcís quod ob Izee uorem fuum capíteneríG; mànibus non facíz le poffent,Jubricag dilabereritur, Hinc ala- baftrítes lapís, quem nunc alabaftrum uo- cant, quoníam ex eoalabaftra fierent, deno- mínatuseft, ^ Alutapellís feu corium díci- tur poftquáad ufum &€ opus calceorit & aliae

rgmrerum concínnatü eft, Hínc algtamen,fi

uealutamentíit, opus ex cocinnatís pellibus fa Cum, Etalutarij,pellíum & coríorücocínna: tores, Alfiofanodiícuntur eaque frigidis locís gaudent, fed contra potíus quz algorcs ferrenonpoffunt, ^ Amulera remedia func prafentanea aduerfus uenena & fafcinatio: nes,qualia quidà ín annulis,& écollo fufpen- fa geftarefolent, ^ Amphora menfura eft que capitduasurnas,feuoctocongíos. Api ces qua ín medio calycis feu follículi quo flos claudit erumpüt,ftamína funt,que ueluti fila mentaab íntímo florís finu profilíát, Habent apíces fzepiusín fummo quídpíam crafsíufcu lum;à quafimilírudinenoméacceperüt, Ar bor eft quícquíd àradíce ftatím fimplici caudí ce, brachíati ramís ; furculofum, díffolutu& contumax affurgít, ^ Artículi funt partes qua ín nodosquofdam íntumefcüt, à quibus perfzperamuliprodeüt, ^ Aíparagíquepri mum ínlucem prodeütoler& eermina;priuf quam ín folía explicent, recentíffimity turío- nesquíedendofunt,dicunt, Arifta,eftque utacustenuís longa, emíneta gluma.1In fum masarífte quafi apices &cornua funt fpícari,

Accefuntfoetus mínutiotes herbartt fru tíci;'arborum ue, quí dífper(ius raríusG enafcunt : ut funt partus laurí, A tcp ín hocab acínís differunt, quod ij denfius proueníant, Brachía funtplantarü,przciípuc aute atbo- rumramuli;quodínftar brachíiori in homine extendant, Dulbíradices funtrotüdz tuní catae; quales funthyacínthí, afphodeli, col- chici, Achryes funtoblonga panícularum mo donucamenta, que fquamatim copacta propendenté ramís. Crefcüt hyeme, uere dez hífcüitín flauefcentesfquamulas;& folio pro- deunte, decídunt: qualía in abiete;pícea, à az Ijspermultís uídere lícet, Plíníus pilulasno- minat, QCalathuseftrectusturbojhoceft,id quod ex anguftijs ínlatítudínem fe diffundit, Calathi effigiem plane referuntfloresliliorü, Calyx follículus eft, quo flos prímit,mox femínísfoetus clauditur, ^ Capillamenta par ticulztereres Koblongz ín capillí modit exte nuatzdicuntur, Caputeftídquodfurfum deorfum'ue ín elobü extuberat.aurín orbem olomeratur.Sí magnitudíneceflerít,capiculá nomínat, Extrematamen uítís partem caput 'etíam uocant, íd eft, ultímtü & productifsimi flagellum, Capreoli funteolículí íntortí ue lutí cíncínní quídà ín ipfis pampínís tenerio- ribusapparentes,quibusuíftísuelutií manibus quibufdam admínícula coplectitur, ac copre

hendít,lí ením utuitem teneant, ferpuntadlo

cum capíendum:undeà capiendo capreoli di

Cífunt, —Carodicítíd quod corticí fubeft,

Caudex dícítur in arboribus &frutícibus,

íd quodà radícefupra terra fimplex affurgít,

&ínquodáradiceferturalimonía. Caulis B3

Alfiofa,

Aumuleta, Amphora, Á pices. Arbor,

Árticulf,

Áfparaef, KAriftà, Bacce, Brachía. Bulbí, Cachtyes, : Pilas, Calathus, Calyx.

Capillaméeta

Caput,

Capreoli.

Caro, Caudex,

Caulís,

VOCVM DIEFICILIVAM:

ueróidem quod fupra folit fimplex profilit ín

herbís nominat, Sic utígy caudex ad frutíces

&arbores,caulísad herbas duntaxatpertínet,

Ceruíx eft pars illa capítatísradicibus pro

díiens;prelongasterestpific dícta,quod ín colli

Cyathus, fpeciem figuretur, ^ Cyathus Giraecís ie 709

xvsi; id eft, 4fundendo dictus, eft duodecíma

Cymz, parsfextar], | Cymaeherbaráü delícatiores te

nerioresq colículi,quos à prima germínatío-

ne,&infummafltirpeproferüt, Nam cum uer

num tempusappetítprímo quocpfolíorü pul

lulatu;przcluíísadhucforü calycib us,quof:

dam quafíturíones,olus fubmíniftrat;ín quís

bus florísprím&, mox femínísfoetus cocludi-

Ciri, tur, Círrifunt capillamentaqua contorta.

Ciauícule, crifpantur, ^ Clauícule colículí funt,quibus

quafi manib, proreptans uítísadmínícula co«

Coma. prehendít, Coma eftquicquíd hilaríuenue

(tate críníi modo, füummaramorti uel colícue

Congius. lorum exornat, Congíus;quí graeceysc díci

tur, fex fextaríorit capax menfura eft, Eadem

Conus, etíácongíaríü appellat, Conus Grecís,uel

pyramís, eft ínuerfus carbo,;hoc eft, id quod

ex latítudine ín arctius protrahítur ac faftígías

tur, Cuí calathus,utdiximus;cotraríus exiflít,

Cor elt quod ín medíolígní refidet;&tertiü

àcortíce cotínetur,uelutin ofsibus medulla,

Matrix, Ab alijs matríx,anonullís medulla nomínat,

Corymbus | Corymbuseft hederar& uua dependentib,

acinís coacta, Transfert tamen ad multos her

Cortex, barüfructus. Cortex parseftultíma à fub-

iecto corpore feparabilís,ueluti crufta quada

Cotyle. ad tegendü data," Cotyleuoxeft ín Girecía

nata,nam Romaniheminz uocabulo utunt,

Creng, VídeindictioneHemina, | Crenefuntque

dam ín extremís orísíncífure,a quibus crenaz

ta herbar& folíauocantur, hoc ell,ferrata, per

Cubitus, ambítütgfecta. . Cubítuseft menfura quáta

patetà cubiti flexura ufqyad (ummü medi

eíti;quefex palmis dígitis'ueuigintíquatuor

cófla, —Culmusfrumetícalamus eft;quí fpi cam fuftínet,

Ceruix,

Cor,

Culinus,

D ,

Ecufsisantiquis ad X líterze figurà fies 195: 2. dLatínosdecem fignificat, Hincdecuffari eft ín fpeciemlíterae x: díducí,

Dilutü dícitur,quod eft míxtürundeuínum aqua míxtii dicitur díluti, Dílutum uero fub ftantíaü factü,eft íd líquídum,ín quo aliquíd certo tempore macerat& & infufum fuít: ut fi ín uasuini appofitit abfinthíü fuerít , deínde poftínteríect tempus abítracttt,id uínum ab Dodrans, fínthij dilut&uocatur, Dodranseftmenfus

ra duodenü dígítori, Alias palmus maíor La tínís, & Gracís azilzua dícitur, Dodrantalís ítag; caulículusuocatur,quí longítudíne duo 'denosaquatdíeítos,

Decufsts.

Dilutum,

! Chínuseftquícquíd numerofa congerie aculeorum Ítípatur;fiuetegmen,fíue cas put.fiuecacume fuerit: fic díctus quod globo

Echínus,

fo fpinari agmine maris herínacett mehtiat,

| BIST germanz funt,queher barumarborumt minutíores funt radiz culz;ín quasuelut extremas,crafsiores effufe fparguntur. Fímbríefuntueftium extremí rimbrie; tates,a quibus & fimbríata folía dicuntur, . qua ínambítu ín quafdam fimbrías exeunt. Flagella dicuntur cymzarborum & ipfar& fumme partes, qua ad cuíufc uentí flatii mo uentut ; unde etíam nomen traxerunt ab eo quod flatibus petantur, Flagella etíam funtuí tium ramí oblongíores,& productíores, alijs tamen mínores,ab ípfisbrachtjsfurfum afcen dentes : dícta flabella príus, a uenti flatu fcilí cet. Follículusthecarei cuíuslibet,qua gra num uelfemen cotínetínuolutum,Síc meme branofa cutísacini folliculus dícítur, —Frue cus, quod carne& feminecopactum eft, Fre quenter tamen pro eo,quod ínuolucro perín dequafí carne&femínecoactum eft;accípi fo le Frutexeftquodà radíce caudíce multi- típlici, ramofumép fefeattollít, ut rubus, Frons ínterdit pro ramo ponítur, Proprie tamen dicitur íd quod ipferamus círcunqua- que producít, multa interdü folíahabens, & nonnihil cortícísjacuelutí caulículk, G (mo uiteídeeft quod oculus, quía ueluti ocellus quídà cofpicuus,aut gem ma quadam excellens confpicí pofsít, cum prímü éuíte prodít;aut farmento.Hzcíneun teuerefefeoftendít,Iab eaprimüflos,deínde fructus prodíttamínípfísuítibus.quàm arbo ribus, Crenículíftuegeniculafuntnodí qui ín herbísjaut legumínibus;aut etíam fubfruti cibusapparent,Sicgeniculatz radíces nomiz nantur;quaenodís quibufda ínterftínctae pro tuberát;rotundz &leuítercapítulate, ^Cilu Gluma. ma eftfollicufusgrani quod ín fpíca continet, uelgranítheca, |Grofsíappellátur fici, quze nomaturefcíit, Príuatím tamen ín bífera fico eas íntelligunt, quz per meffes maturantur, Hasgroflulos Graciuocantoaudtse,

| | |

Flagella;

Folliculus.

Fructus,

Fr utex,

Frons,

Gemma.

Geniculf,

Grofsi,

EminaRomanauoxeft,exereco quíde Hemina, Jd spicv,quod dímidía fextart) pars fit, derí uata, Girzecís xozvAs nominatur, Capituncías decem menfurales;ut copiofe ín annotatíonía busnoftrísín quartit detuenda fanítate líbrá .Galenidemoftrauimus, Herba eft quod àra- dicefolíatum, (ine caudice prouenit, fzepiusqg femen ín caulefert, |

Herba.

INternodi&, quod ínter artus uel genicula Intemodíü medii íntercedít, dícícofueuít, Interue níum,quod interuenasíntercípít, luba eft arüdínacea coma effufa,qualis ín milio eftrme taphoradefumptaà iubís,hoc eft crínibus aní maliiacollopedentib. lulustamGrzcisq Latíniseft quod ín corylo copactilícallo race: matim

Iulus n

EXPLICATIO,

matím coheret, ueluti prelongusuermís,

fingularí pediculo penfilenitítur, & fru&um

praecedit, L

Achryma eftíshumor,quí ftatim defe&o caudíce,uel ramo;auttantum ípfo lígno, lanugo. profilit,&capparet. —Lanugo ínherbísatqy arboribus lanata quzdam efthírfuties,qua fo Liber. lia,coliculíicanefcunt, ^— Liberpars corti císínterior quaelíeno prefsiusadhzeret,Is quí. Libra. bus fcríbimus líbrís nomen dedit, —Libra

E Romanacapítuncías duodecím menfutales,

- Ligula. Ligula quarta pars cyathí dícítur,hoc eft, Z femuncía,demptis fcilicet duobus fcriptulis, Loulaéa ^ Loculamentafuntíeminüínuolucraquze Lomentum. uelutí paruz capfulz ea recludunt, Lo Ladnie, mentum,fabarumfarínaeft, ^ Lacínízpare tes funt extremze partículatím decorís caufa "eoncifzeoraru ma fummarum cafurz, Inde

folia membratím per flexurasdigefta, uel na

tíuís fegmíníbus dífcreta , lacíníata uocitanz

5 - ^tur,Sunt tamen quí laciníiofum pro fínuofo

- . ufurpent, Ha

Mislicorium. A : Í Alicorium eft máli putiíci putamen, xiMalleolüs. IMalleolusnouellus eft palmes inna tuspríorísanni Hlagello,cognomínatusà fimi lítudíneref, quod ín eaparte qua decidítur ex uetere farmento, promínens utrínd; malleolí ^ —— fpeciem praebet, Vel;quod capillatusutrínqg Matrix. Gfurculatus folebat ferí, Matrix, uídeín Medulla. dícíoneCor, iMedulla,uídeibidem, Mu Mucro. croeftacumen ín quod pars quzcunque defi nít.Sícfolíorum multorü,filiquarum quarun dam, & fpínarum omnit extrema in mucroz Mu£us. nemacumínantur, IMufcuseftíd quodín ipfa cortícís fuperficíe quarundamarborum lanuginofumapparet, uelutícani quida ipfaz rum arborum uíllí, In quibufdam etíam quae dam ípfarum arborum queuifitur uillofaflo- Ículorum congeríes; quz quod confercaa fit denfat florefcat;mufcusdicí confueuit; utín Mufaria, Líouftro, &Ccompluríbusalis, ^ Mufcaria ^-^ ' funtín orbem radíatz herbari coma,cacumíi na& ín fafces coacta: à flabri fimilitudine, cu- ius uentilatu muícae d sabígunt, dícta,

ILachryma.,

Nucamenta '& T V.camenta dícuntur ea quzecallo fquaz | TN compactilí pendent e ramiísnus cum,roborum,pícearum: fíc dícta, quod fint quafi quedam naturzrudímenta;píneam ny cem facere condifcentís, : O

Culus gemmula íllaín herbartt furca

lis,prímuin germínationts argumentit dícitur,

Oculus.

Palma. Alma dicítut matusuitisflagellum,;unde Palmus, Jo attanan uue, Palmusueteribusdu plex fuit, Mínor digitorum quatuor habeba- tur, Cirzecís zu usas uocatus, Maíor díeítorü

culam dixere,

duodecím, azilzus Girecisdíctus, Palmi- Palmites, tesdícunturqui éftirpibusacfurculís quotan

nís prodeunt; fíicnomínatz,quod in modum humanari palmarum uíreulas quafi dígítos

«dant, —Pampínífuntfrondentíumramue Pampíni. fculorum comze colículidy fructum fouentes,

&ab ímpendente uíndícantes íníuría, Hínc pampinare,eftpampínosfuüperfluosexuinea ^: detrahere, pofteaquám fronduít, ^ Panícu rankuts, ladícípoteft quícquíd fublongauelfübrotun

daeffigíe tumet, ut quz pendet épícearum ra:

mís, Lanofam quoq; comá ín mílío, paníco, arundine, & qualem ín aruíscompluresherz

bz, &ín paluftribus íuncíeerunt, Latíni paní Pappustam Gracís quàm. Pappus, Latínís eft lanugo ex floribusautfructib, de: cidua,Síc etíam lanofi quídam uíllí, quídeflo refcentíbusaliquotherbísremanent, & poft-

modum ín auras euaneícüt, pappí funt, utín fenecione,foncho, & plerífqgalijsfit, ^ Pedí peaicutus. culus, fíue quod ídem habet, Petíolus, id eft quofolíü,fructus,autflosdependet, Peda- peamenta menta quibus flat recta uínea dícuntur, hoc eft;quibus uelutí pedibus nititur, INomínan£ etíamaquibufdam pedamína, ^ Pilula, uíz pitula. deCachrys, Pyramís,uídeConus, Pro- pjraii? pago dícitur uítís uetula depreffajatqg ínterfa. Propaco. per ínflexos arcus fubmerfa, ut ex una plures emergant, Pulpa ín atboribus eft; quod nosinanímalíum corporibus mufculum apz pellaamus, ^ Puluínuseft quod ínterfulcos eminulü protumet;fícdíctus quod quandam referatpuluínorum ín quibus fedemus fimíz lítudínem,

Pulpàá.-

Puluínus,

Vincuncialis fieura;efus fieurz quede

cufsím antíquís fieníficabat;mediía eft, Fiebatuero decufsísad x lítere formam,que quidem apud Latínos decem fignificat, Ata hzcfi per medium fecetur,remanebít v figuz ra,quequínaríum numeri, atqueadeo quíns cuncem demonftrat,Sed hec quidem multos tiestum fuperíus,tum etíam ínferíus multipli catajfíeuramfacít;quze quíncuncialís appella tur, Talem plane Tríchomanís caulículi effi ciunt, l'yposforma quíncuncís,& quíncunes cíalis ordínís; fubijcere placuit.

Quuincux, Ordoquincuncialis,

p ;

) Acemus prouua accipitur, Nec tati. gacesus INS uitis eft, fed etíam hedere,Salíar& herbartr, autfrutícum uuas quafdam produ: centíü. Dícítur etíam ramofum íd,quo depen

dentacíni, Ramifuntquíiín caulefifsi mul gi

tiplíces fparguntur, a

Sarmenta. |

Scapus. Scopus,

Sefqui,

Sextarius.

Silíq ua.

Sinus, Spica.

Spongiz.

Stamina.

Stipulz. Striz:

Stolones. Suffrutices.

Surculus,

VOCVM DIFFICILIVM EXPLICATIO,

Armentaprzlonge funtuítium uíreule, y Jin quasuitísluxuríans fpargítur: hoc eft, uitís ipfíus brachíorum &caulium lígna,tam dum funtín ipfa uítequam dum execta,& ex emptafunt. —Scapus eft caulís quí ínítyli modum furfum proreptat; aut ínaltü fertur, ducta à columnaribus fcapís fímilítudíne,

Scopusramofum íd,quo dependetacíni, Sefquí uocabulum cum alíqua menfura.

uel modi,uelnumerí,uel temporís collocati,

noníntegrum modo id cuítungiítur explícat, fed integrum & femis, Sícfefquilíbra, libram unam & femís fignificat, Sefquímen(fís íntes grum menfem cum dímídio, ^ Sextaríusca. pít uncías uiginti menfurales. . Sílíquate-

egumentum eít, quo uel grana leguminit, uel

herbarüfemína concluduntur, Nam non mo legumina, fed & complures quoq; & herz bz & frutícesfiliquas proferunt, Sínusas larum cauafunt. Spica eft quod culmus extulít. Hancantíquítus ruftícífpecam uocae bant, & à fpe uídetur nomínata ; eam ením quod fperantfore;ferunt, T'ríauero contínet, granum, glumam , & aríftam , Spíca mutíca eft qua non habet aríftam, Et mutíca, quafi mutilanomínatur, ^ Spongíasantíqui olíe tores uocarunt radículas ílligatas & conne xas, HíncAfparagifatiui &altilisradíces mul tís írretítze capíllamentis coalefcentes , & íns teríe ímplícatze,ac quaft ín unítatem co&unz tesfpongíolz,& fpongiz fpongíofzecp appel: lantur, Stamínafunt quíín medio calycís erumpütapíces:fíc dí&ta;quod ueluti flamen taabíntímo florís fínuprofilíant, « Stipulae folía funt culmit ambientía, Stríz partes funt quedam qua protuberant & eminent, Hinc ftríatus caulís, quí hutufmodí ftris eft pradítus, autftríaturis exafperatus, Strígiles etíam, fi Vitruuio credímus, appellantur, Stolones appellantur colículorum foboz les,inutilíscg eradícibusfruticatio, ^ Suffru tícesfuntqua cóopluribus ramulís furculísi lígnofisfcatent, fed mínutís conftant folijs, . Surculus, quod exramísfimplexac índíz

uíduum orítur;eftis uelut germen quoddam

Thyrfus.

'Tomentum.,

"Tori,

exipfotruncouelcaudíceproductum,

"m Hyrfus eft caulis,ídd nomen fibiuendis càuit, quod uirgulz ín modi, uel telí re- Cüitudínem confurgat..— ''omentüt Latinis omneid quoculcítrz ad mollíorem & calidío rem quietem ínfarcíuntur,dícitur,fiue íd lana fit fiae plunia;fiue quod uoluerítalíquis,excí piendís mollíter & fouendíscalore corporíb, noftrísaptum,Síc Díctamnifolía,quod mol- Iíauídentur effe,tomentitía &€ lanea dícuntur àDiofcoríde;hoceft,yveQaasadis, "loripro minentes partíum callí;& infepulparum mo

do colle&í nomínantur, Cirzecí sovdt/Ase uos cant, Hine xovdlyAddise, id eft, torofus, quod

idem Latíníseftac nodí formi prazefe ferens,

Tríensquatuorcyathí, ^ "l'uníca eft te- nuis cortex & uelutí membranaceus,quo uel arbor, uel radíx ínueftítur,Síc cepe follículís efttunícatum, 'l'urbo dícitur quícquíd ex acumine tendes ín amplíus fpacíat, Hinctur»

bínatum, quod ex anguíto continenter ínlaz

tíus prodit, Síc turbínata confpicitur pyrorü forma, Permulta etíam herbarum folíaín mu cronemtutbínantur, ^ Turíones funttene rítates fummítati ipfarum arborum;qua (inz gulísanníscrefcunt, —'l'opíaríum opus cft

quod exarbore;frutice;uel herbaad decorem componítur ínteftudínes autcameras fornís.

catum, Hínc topíaríz dící merentur arbo-

resuel herbx qua nímirum huicoperí,quod:

flexiles funt, acfuolentore fequaces, accoma modantur,

X 7 Afcula,feminü ínuolucra funt, nzfuntquein plantarü folijs apparent, &ramulos& humore habentes, Vermi- culatum quod rofze modo, quafí purpurí(lo, rutilat,dícítur, ^ Verticillum florum uel fo liori ambitus, quí colículosautramulos her- barum coronat,exiftít: ab ínftrumenti mulíez bris fímilítudíne díctum, quod fufo uertendí gratía folítumeft adhiberí, ^ Vinaceí, grae nafuntacínorum,yíyaez« Grecís nomínant, quz prefsísuuís cumfolliculo abtjciuntur, Vírga eft queex radícibus;aut caudícís la teribusexít, A nonullís uírezeappellatae funt foboles, Vírgultamfurculus ís eft,qui cer rz comíttítur,utinarboreínfurgat, ^— Vítis cul: non palmítes autfarmenta funt, fed fla- gella queuítís modo reptantía longelatet ua gantur, acuícínos frutices nactafic intrícant eos,utijsperíndequafi pedamínibusabutans tur;uelfcandentíafuisírretíüt clauículís, quis bus quafi dígítíshaerent, quales ín cucumerís bus, cucurbítís, & plerífgs alijsinueníuntur, V mbella eft florís feminis'iepedamentii, inplures digeftum longiores pedículos,qui fi mulexfaftigío eodem ortí, inlatíus contínuà tadíantur;fingulitpuel lorem;uel feme fufti nentiín orbem círcumactum, Greci huncHo rís habítum e:udd'ioy, Latíni ueró quonía um» bellz, qua mulíeres uultum uíndícantà fole, & etum arcent,círcínatá effigiem gerít, ums bellam díxerunt. Vmbilicusid ín pomis éft;quodín eís medium uel promínet,uel con díur, —Vnguesin rofis & folíatís floribus intellexeruntueteres, ímas fuorum foliorum partes,quíbus ín capítefuocohzrent, decolo restp dependent, V el breuíus : Vnguís ínfi« ma parsfoliorumrofze albaappellatur, GRAECA:

Vez

"Triens; 'Tunica,

Turbo

'Tutiones,

"Topíarium

Vafcula. Venz.

Vermícus latum.

Verticillu

Vínacei,

Víticulg,

Vimbelía,

V'mbilícus.

Vngues,

GRAECARVM/.NOMENCLAÁTIONVM Moo

G R AE C A-

RVM NOMEN. clationü fndex:cuius nu- merus paginam itera fe quens eiufdé pagina par^ tem,defignat, Picturas, ucl ante;uel poft capita lo catas, ue! iifdem in- ' "fertas repe- ries,

A LI

que m Beovevop. 8.C

à &ypteletédlac-

IA aD

MN "iireusit 135, Á iem $n &dYoyp 191, À Geor J14À e tooy d &ypp 799.B eye 797, À "eoo 128,C gx Qu 105..À

(oxewÜ Gr, si aoo oc $1,D xol AíUn, |— SATB

Govvro 86.C Rapt DA CXTH, (63. À gat I6«C Acum «45€ &Axea A "79.B ' eua bid drop 268.C CAO, 7. À E757 20. C WLoPuKU $81 C. T Je conet CLuotaarrio 98. C i Qu 66. D

Guo Aux, 95, Gus cnt 96, D GjTeAG- oioQép Gr xo

Autos |83.B eucyedNie, GZA ewaryaTie sovd P. (714.C€ Pk ewdjeóceuuop —..- 7$. A.

€78)0. C | eudjeayva (OI. eyutoy 29. Á euÜsuuis. ALD ew lpaziutéQO- $19. eUicap 61, À euQie. coc G7rXOLUR. 5. C áz19- 132. C el rop 68,C episoloyía - 89. B

Xe ZB eaduboc i tbuslle 77. A &PvoyMaostp 40, À pop —68,C e Tett -49,Á -

[^4 B vpop 9.,C Gri Anu 50.C Qe xvgops doripadis zB Batifecy Ge 59. C eig eade, 133... spp —. 448. deqi toG" na. D gayeeruMe, 13.À ergkqagie 120. C Koaxn ^ .309.B &NvÜop 3.À B. m Bamecá ^ us Daputpoy 149,À Baciusop, : 546. D Baz 151, Á ES 159.À Brytoy "159,B Biluay 171, BAsyop 197. À Bailey 175. BonGoedyp(E^ 168. D Bosuwop sgua 474. C Borgue 178. C BeG vp OC 234A BsyAgosop ' - 144 B Baxoe - 797. fioviee, 175. À BoolaAuop 143. Beaüuc 149, À Bevop s 165, Bevovic 95. Be&uoe 184. C laxeduep 19.4 yannoue . 195. s yediuop, 2 yelhseuop, s yaMenp '195.B "FIOURL, 199..À Men 210. C yne stQouoe 877. À ynyidt :217, yxp 197. Á yhuncié fuco I9I, À Avnvetd R 20r, À yrepeiusp 221, N

you fh roro a ; 21r, A ^ Apos 45» C dle xoc 2:9. D dl&Qvs &M«Eoudjoun , n

idlatet 237, dleQvosdte 226. D Aue Bolaswee ^ 376. D diAaxoc 22.

- dieanavria pyodaa , s

djeaxivai) pere. 234.D deve 228, C evGrueop - GJGTSB

Esoéchyo " - $5A &Óoxop c 16. C Ac TOL. 704.D &AsMoQexQ 247A sAgfuey 241.À SAtoo voy 271, À SADgvevy 98,.C

VAMcbopae Aude. 271, À XAÉiM rioyQqT So 299,À

[2777 278.C LU 292. C &erergop 729, B

üPiQvANóxonp roy 237. À

aif puAop 265.B tettivfe 266. C &geinn 2944 D 2:77 250, C &evÜeódinwop ^ 279.A épvouuoy ^ 256. C AU Coto 261, À vzrot a QAO 1 fTFÜCTUL- - Qiop 243. À dugeirum 245. À tQvdjeop 3144. C eQrnuópoy 239.4 : 9398, C D 268.C z Zu. . 282. C 12777, 128,C i " Havosgoc 287,.À npaovisie 295. À üomeTeLoy 243, A iorytpap 285. À. nPvoyiop 297... C geuoc HuéMe 308.C : (Aedazi , 6 ÜAecozidYop * 309. (ejd'a£ - | 398.C (vagos 338. C (vuópae 2303. Évpos ! 826, C Is$i. 324. D V Giooe 16, C - ise Doautvu 89r. À iéoaraop 5 A8,D t£oc. 3289,D (op woeiveou 310.D izraroctAuoy 326. D laa 30)6 31, B ioc 316, Vot olas 239. poitzie 330. i ce 132, C UT ct 2O38Á ixludtsoey 499. C

L4 Eocin 43 À xe reiyop 8A " cow ver Guo 392, C xelorvGe - - 33A B xot dleruaop ' 36 B notpelstaparr yt 324. D satpoc 397, A xapuc. vroVick, 397,B

«epuoy Bataviusóp, 378. C antosula

347. aes oet 376. D Aty]gue 410. D nqvrosetou puRpop 38 c.C aépatirie "OU797.K aseatroc 426. C xispop 349.8 lix üüpézep —- ex A lapxazo: 529.À Ligeióp 341, luosóc. 42t, À losucie d'aguisdtie,

359. À

xvid 105, Á xVIXOC 410.C xviaoc dela: 023. A Loxcapniees 402, C

loAenudto: id'a dye 367, À

loAoxavlio, - 37),.À

lonscie 4435. À

LoDyusóp , 5 - éenpeop

358. C

loun. 820, D

likoxay tilboolevou. 34.4. 0pavozrag 448. C

luveiop 403.

lied uen pudo 40,D

eid, 437.B Lolvop 355. B Lpóroc 442. C Loóuavop 4329. Á loózay 39. leuoe 388.C luawoe 427, lodlovie unis 375. A lvxAgavoc 4s0.C ITI 443.À LuuéyAGosop 407. À loxpigon 0 443 À lawoc à epus $58. C

Luz époc & E Luzrapoe 492. D

A

A Aydarse 2o 494 À AxÜvojs, 454. D Acdzrotdop 460. D Aout 495... Aevi 466. D Adoxop |0305.8 Aeydip. 47 (s

Bs —Muv-

Ave

628. C AczidYop 485. À Acdfolipue 397. B AdVnowoy $63. À Adtlcioy dYoeeo/dis 456. D AcUxdioy Ütodecss 485. À Pu&pwtzic. 477.À Aócz$ap 488.C Augvaciop «o upvotzoy 386. C Puvó(tosie 474. C duvéCtosie yeu goa 443. À Auvoy 470, C, AózH op 376. D Aveiuutop 490, C M Mandy $910. C powdjeeycpaee 529. À pipetüpop $00. C

MsAmWTeRCH ^— 153.B pehouftuop $02, D peAMAGrTo 526. C !geAuosóQu Ay y à pxM-

CUIR 497. Á peto Aui" 517,B panico Lipecrinie $21, À poca [2 914. D iA zJ7.B pivón 287. À pope 921, B pea 9122, C puépie Lupe g24.D

N N A7TV 537, A vajd G-& dye 855.B Vue | 542. C vvjcQote $9144 C d E e avüioy 578, D [6 On $73. À oivcaln $63. - (X0 54.6.D

duae $4 C

devo 542.D ó£uc 569. À opsoceAwo $7; À ee/ycwO* 551. Á dopuvoy $67.Á dpo6 ^ $70. C óc'veie 544. D dpyie $58, C ógue mepazrixo 561.À (QioyAeosty $78.C It Tas 201, À "sapis 582. C "qezQuAM 622,D

exAG- 604. C "oéMdhaoy 278. C vuv ^ cAg. A mise $91, "éprucs paca 602. C "OVTUCITNG 643. B vrezpootAwvoy 654. C

"yergorAuvop yeu 73 * Á

asévxsdlav- 598. D ryavoy lav 7 615.B 77 628. C mne 474. C "ov yv mt 5498.C AV yovop à &gpqu 6D.B "oAweridioy $87, À "30ÀV'T OLyOU 8r, "woTWuoyev0p Gg2.C 7Ipaciop A. $89, À "PRIN pA 155.B "opiaoy 65). Á vipoga 710, i gren eri. ZI.B ' vijeopan (0-163846 "ép afeetop, 594. D wv£G- 643. À "xvesleop 64.0. C "wUpóg 647, B p PagovG-, 8 epewie, 658. D odi Gies 664. C fodlod cwn 542. C godlidlgudjooy $42«G id 'op 656. C pz: 25 auti 656, C

ecedYones BodAavos 376. D c'ate&iporyop, n aerpeicpos

yo 729.B D P4 caret zgiovAoy 709. B ;

eife) Becvunp. zu. B eeauwoy XN GOV 743. À

etel 676. C euer gnat 809. B COL TO putostAsQTI-.

xóp 787..A e'ávzAoy 804. D eidtigizie 770.C eixvo, n cikvG" nudo"

SAO TE C eue yeu 704, D eA Qo 762. C eMATL 537. cWWmACYPUU 305. coy 72144 C eipay 750. C eia vue ZA

exi Ao 781, A e xóAvp oe 791, À exóedYoy 773. B e'tópod'oy 735. A cuiant Ad 719, Á yin Teyum 717.B eui«t lucro 707, Á Cu pviop 759. B eoyyirte 318, D cóyxoc , 673. À C 7E WO ME 668, C

exretbroy y ft eor etjrrioy 759.A .

az Alti 295. À sQupózvzroe 419. À s&Qe d oio 785. sevAivoe 685. À sey 76$. B SXUVTNC 692, C siye 777.B

Spezia Th 0 yUMéQuAoe ; 726.C

spstioy 779. À spvxvoe 3 691, Á glued 921, B guid nip óaoc 7544 C cUudQvzoy 694. C oupéspoQoe 392, C ni Toxeup 799.B qtlousy 828, C TÓlTAOp 804. D Thug 797.À zilvueAor 810. C

"ted vAsy , si. Toedu7uep 809. B

vjayémuyuy 820.D "7 giogyie $61,.À "TeiQuA oy 816, C 7gíQu0M) qe xtpzülozréioie Mjyerasdtrog 820, C d 795..À zpVxvog 691, Á VQ 822. C Y

Y asarlic 834.C vdpozrezót 842.C vd]ooctAuvap 271.Á VOCRUGIAOQ 832. C Vo uciy 830, C Vosa rog 840.C

qo cb d $5 8D

Qaayowoy 578. D

QJAvoa 863, Á

QjAcu/Üpuzrag $1.C

QAóog 84.5. A

QS 855. B X

X Auocier 6;.B

XMpex6aAmvOS 134 B

GRAECARVM NOMENCLATIONYM INDEX,

Xeuctdjeue $68.C Xeuaeusdosae 877.4 Xepeauxtumiteloses, 973. B yeast ade, .880.C X&ouMeoy use 982, C

XMLousMp A2. D.

^ $82,C

yapaezriaie $84.C €7830, C .

Xeeidjoerop 34. C

xeudiénopusye 8c4. C xeoudióvioy paxep.86 6, qwccÜuop 8789.C

gr tdunp 120, C Y'ssdieghe. £89.A s iAuolleoy 55. À NUXuop 887. B Muxórede 349.8

4 Q [I Cokwalfs 895A Qvavig

6o0.,G

LATIN A- RVM APPELLA-

tionum Index, A

pp

Aconitum 86.D Acorum . 13.À, Adiantum 81.4 Aiuga,fiueAbioa s884.c Aizoon '" $21.A Alcea 79,8 Alcibiacum 278.6 Alifma 43.C Allium 735.À Alocn 137.A Althza 16.C Amaracus 666.C Amarantus 98.C Ambubeia 676.C Ammi 66.D Anagallis 17,À - Anagallis aquatica 724.C : Androfzmon 75.A Anethum 29.A Anethiiuaccini 145.8 Angelica 126.C Angutia 702z.C Aniium 61. A. Anonis 60.C, Anthemis 24D Aparine $c Aphaca 676.D Aphace 109.5 Apiafirum 155.AÀ. Apium agrefte 155.4.

Apiumhortenfe/ 745.4 Apium montanil 575.A' Apium paluftre | 271.A Apiumíaxatile 654. c

Apios

LAÁTINARVM NOMENCLAÁTIONVM INDEJX.

Hpios 132,6 Apollinaris 832.€ Ariftolochia 89.B Armoracia 661,4

Arnogloffüum ^ —4o.A

Artemifia 48,A Arum feu aris 68.D Afarum 9.8 Afclepias 130.C Afcyrum 73.B Afparagus $9.C Afphodelus 114.D After atticus 133.A Atractylis 123.A Atriplex 120.C Auena 184..C Auricula muris 20€ B. Batecre 153.B Balfamine 188.C Barbacaprina /— 180.C Batrachium 155.AÀ Beta 804.D Betaíylueftris 466.0

Bellisfiuebellius 145.A

Betonica 349.B.& 351.B Blattaria 182.C

Blitum fiueblitus 175.4.

Botrys 3178.C Bouis lingua 143.B Brafsicafatiua 432.D Bubulalingua —— 143.8 Dugloffum 144.B

Buglofsü magnü 241.4

Bulbus fylucftris 168.D & 35 8.C Buphthalmum 145.A Buxus 643. A C (tenda 00 43:.A Callitrichum 81.4 Caltha ucl calthula.581.5 Campanula 431.B Canina brafsica 443.4 Canina málus $29.A Cannabis 292.C Capillaris 795.À Capíella 203.A Carduus 791A -

Carduus Veneris -223 A Carduus fuarius | 880,C

Carduusniger ^ 882.C Cardiaca 394.C Caron ucl careum 257.4 Caryophyliata 282: & Caflutha 247.À Caftaherba 201.A Caftanea 276.D Centümorbia ^ 4oo.D Centunculii aut centun- cularisherba 221.4 Cepa - 429.À Cerafus 426.C Chamzcypariffus. 875.8. ' Chamzedaphne 2:;9.4 Chamzleon albus,880.c Chamzmelon 244D C Chelidonium maius 864.C ,

Ghelidonium- minus $66.C

Chry(anthemum | 878.c

Cicer 266.C

Cicerbita 672.A Cicuta 405.À Cinara 791.A Cincinnalis 81.A Citrago 497.À Clematis Daphnoides . 359.A Cnicus & cnecus, 410.C Cnicusíyluefter | 123.A Colubrina 234.D Columbaris feu. colum- bina $91.A Colutea 445.AÀ Coma 820.D

Confolida media 29o.D Coníolidaminor 14;.5

Conuoluulus - 259.4

Gorion feu coriannon 344.C

Corona regia 526.C

Corona Veneris 721.A

Cotoneamálus 375.4

Crambe 412,D

Criftagalinacea 5$9:.A

Crocus 442.C Cruciata 419.A Cucumis,feu cucumer 702.C "Cucumis anguino 704..D Cucutrbita 367.A Cucurbita fylueftris 373. Cunila 303.À Cyanus 427.A Cydonia 275.A Cynia 443.A . Cynoforchis $58.C

Cyperus GC cypir9,452,D D Dinmaffonium 43.C

Daphnoides 226.D Daucus 230.D Dolichi 707.8 Dracunculus maior 2344.D Dulcis radix 191,A EbBifus 16.C Ebulus 63.B Echium 268.C : 'Elenium 243.À Elleborusalbus 271.4

Elleborus niger adulteri- ' mus 276.C Ephemerü 259.A et258.C

Equinalisherba 321.58 Equifetum 321.8 Erica 254.D Eruca 261,À EÉruum $70.C " Eryngium 297.A Eupatorium: 243.A

Eupatorium adulterinü 2644€.

Fzba 388.C Farrago 767.A Farfaria . 139.B Febrifuga 386.C Felterre 386.C Ficus fatiua 754€ Filicula 587.A Filix $94.D .Feniculum - $oo,€

Fonumgrecum 797.4 Fontalis

652.C Fragaria 854.C Fumaria 337.B Fuíus agreftis 123.A G Giteopfis 193.À Gallion 195.B Geminalis $67.A Genifta 219.A Geniftella 219.À - Gentiana 199.A Geranium 210.C Gingidium 217.A Gith | $02.D Gofsipium 580.C Gramen 135.A H FH Aticacabum 691.À Hedera 421.A Hederaterreftris. 877.A Hedypnois 676.C Helxine 278.C

Helxine ciffipelos 259.4

Hemionitis 295.AÀ Hepatorium 243.ÀÁ Hiberis 324.D Hieracium 218.D Hierobotane $91.AÀ Hirci barba 820,D Hirudinaria 400.D Hordeum 437.B

Hordenm diftichü 457.5 Hordeum polyftichum 437.B -

Hyacintluis 834.C Hydropiper 842.C Hyoícyamus 832,C Hypericum 830.C Hyffopus $40,C Ipiga 884.C Ibifcus 16.C Illecebra 799.B Inguinalis 133.A Intubus 676.C Inula 241.A Iouis glans 376.D lrion. 2544€ Iris 216.C Iris (ylueftris 239.A Ifatis 230,C ' Iuglans 378.D luniperus 77. Iunonis rofa 363.8

: Lbrum Venetis, 223.A

Lactariaherba ——810.c Lactuca 298.C Lactuca caprinaaut ma-

rina 810.C

Lactucafyluatica. 318. Lamium 4.68.D Lanariaherba 279.4 LarixfeuLarex 495.4 Later, feu Laferpitium

* 762.C

Lathyris 454.D Lauer 724.C Laurus Alexandrina aut

Idza 237.A

Lens,fiuelenticula,858.D Lepidion 324.D, &483,A

Leporinuspes ^ 495.4

Leucoion Diofcoridis 456.D

Leucoion Theophrafti 4.85.A

: Lolium 128,C Lichen 4724€ Liguftrum 4.79.4 Lilium 263.B Limonion 4.66,D Linguacanina 407.4

Lingua ferpentina $78.c Linum 4.70.C Lithofpermum 488.c Lunariaminor 481,4 Lupinusíatiuus | 305.c Lupus falictarius uel re-

ptitius 165.A Lychnitis 84.5.B Lycoctonum 86.C Lyfimachia 490.C

M MaAiorana 666.C Mála infana 532.C Malua 510,C Máluscotoneà 375.A Marrubium 589.4 Melilotus $26.C Melones 702.C Mentha 285,4 Menthaftrum 287.4 Mercurialis 474.C

Mercurialis fylueftris

mas 443. A Milium 410,D Millefolium $82.C Morsuermium s.B Morus $21,B Myrice $12,.C' Myrrhis $24.D INApus 175.A

Napus buniasfatiuus & Íylueftris 175.A.

NNardus fylueftris 855.8

Nafturtiü agrefte 224.0

Nafturtium fatiuum 361.B

Nepeta 433.A Nerion $42.C Nigella $02.D Nummularia 400.D INuxauellana 397. Nux Regia & Perfica 278.D Nux caftanea 276.D . NuxPontica 397.B Nymphza 534.C QCimum $46.D Ocimaftrum 895.& Oenanthe $63. Olusatrum 326.D Ononis | 60,C Ophiogloffum ^ $78.c Ophris 565.B Orchis 558.0. & $61.A Origanum $51.A Orminum | $67.A Ofyris $42,D Oxalis 4.65. A Oxyacantha $42.D Oxylapathum 460.D Oxys (086544

LATINAÁRVM. NOMENCLÁTIONVM

Aeonia 201.À Panicum Ares Papauerfatiuum | 517.8 Papauer corniculatum 521.À

Papauernigrum 5o2.D Papauerrheas 514.5 Parthenium $82.C Paftinaca 685.A Pedicularisherba 785.4 Peplos 604..C Pepones 792.C Petafites 643.B Petrofelinum 654. C Petrofclinum fylueftre 573.A

Perfoliata 631.B Perficaria 631.A Perfica màlus 602.C Perfonatia 71.8 Pesanferinus 652.D Pes cornicis 4.4.8.C Peucedanus 598.D Phu 855.B Pinaftellus 598.D Piperitis 731.A Piftolochia 89.8 Pi(um 628.C Pituitaria 785.A Plantago 40.A Polygonatum 584.C Polypodium $87. Polytrichon 628.D Polytrichum 81.4 Porrum 623. Portulaca 111.À Potamogeton 652.C Preneftinanux | 297.8 Proferpinaca 6153.B Prunus 402.C Pfeudonardus ^ 889.A Pfilothrum 95.A Pulegium 197.AÀ Pulicarisherba 887.5 Pulmonaria 636.C

Pyrethrü fylueftre, 638.C

Q. Qv ercus 228.C

Qewinquefolium 622.D

I. Adicula 658.D 8 779.4 Radix 658.D Ranunculus 155. Raphanus 658.D Raphanefylueftris.132.C Kapum 211,A.& 450.C Rhodiaradix ^ 664.c Rhododendron 542.C Ricinus 239.A Rofa 656.C A ofmarigus 477.4 Rubia 279.A Rubus 1571. A Rumex 4.60.D Rutrahortenfis 615.8

SAbina, fiue Sauina 149.AÀ Saeminalis herba. 591.4

Saliuaris 64.0.C Salix 323. A Salixequinalis 321,5

Saluia 24.7.À

Sambucus 63.AÀ

Sanguinalis 615.8, 8t 4.48.C

Sanguinaria 4.4.8.C

Sanicula 672.C

Sardianaglans 376.D

Satyrium regium. 711.B Satyrium trifoliü. 709.8

Saxifraga 729.B Scandulaceum 305.4 Scilla 781.A Scorpium 86.C Scydücaradix ^ 191.4 Secale 767.A Sedum 21.A Semen 282.C

Semenlumbricorü 5.5

Seminalis 615.B Senetio 285.4 Sentes 151.A Septifolium 259.B Seriola 676.C Seris 676.C Serpentaria 400.D Serpentaria maior;234..D Serpyllum 250.C Sertulacampana $26.C Sefeli Creticum —— 809.8 Sefeli Maísilienfe 7287.4 Sideritis prima 770.C Siliquaftrum 731. Sinapi 537.À Sion ' 714.C Sifer 750.C Sifymbrium 721. Sifymbrium cardamine 721. .

Sitanium 64.7.8 Smilax afpera 717.B

Smilaxhortenfis 707.4

Smilax lzuis 719. Smyrnium 759.B Solanum 691. À Solidago 694.C Solis oculus 582.C Sonchus 673.4 Sorbus 575.4 Spartum 759.A Spinaalba $4.B Spinacia , uel fpinaceum

olus 668.C Spina mollis 341.4 Stachys 765.8

Sternutamentaria 628.C Stichas,777.8. (762,C Stratiotes millefolia

Strobilus 791.À Succifa 714.C Supercilliüterre —— 81.4 Syluz mater 64.5. A Symphytum 694.C T M Ama $12.C Telephium 799.B 'Terminalis 392.C Terre capilus ^ 81.4 Terrecorona * 877.4 Terreftrismálus 529.4

Tefticulus ferapias, fiue

orchis 561.A Teucrium 828.C TeucrionPlinij 295.4 Thlafpi 205,À

Thymbra 303.A Thymus 826,C Thryallis | 845.B 'Tilia 863.4

Tintinabulü terre. 466.D Tithymalorum genera plura 810.C Tordylon, fiuetordylion 809.B Trichomanes 795.A Trifolin odoratü 816.C Triticum 64.7.B Trifolium pratenfe.820.c Triffago 868.C Trixagopaluftris 775.B

Tuber terrae 4.50.C Tufsilago 139.B. Typha $22,C ME album 271.4 Verbaícum 84.5.A. Verbafculaduo 845.8 Verbenaca 591.AÀ Vernilagium 882.C Veficaria 691.A Vetonica 34.9.4 Vicia 171.A Victoriola 237.4 Viola 4.56.D Viola alba 485.A

Viola matronalis 312.D Viola muraria uel purpu^

rea 210.D Vifcum 328.D Vitis alba 95.A Vitisnigra 96.D

Vitis uinifera 83.8 Vmbilicusterrz 4$50.C Volucrum maius, 64.5. A

Vrceolaris 278.C Vrtica 105.AÀ Vrticalabeo 193.A. Vua crifpa 186.C AX Anthium 578.D Xylon 580.C ZiEa 282,C

INDEX NO

MENCL ATION VM qui ibus officinze x Íe- plaliarioru, & her barij no(tri tempo

tris utuntur,

AC vss Brotoni.8.c & Abfinthiis.A Y 13. À à Li Acus pafto-

EXE Acutella 60.C

Aftodillus Agrimonia & 620.C Alchimilla 613,4 Alliaris S alliaria, 103. A Alleluya 565.A Allium 735.& Alkakengt 691,A

114.D 243.À

INDEX

Alo& 127.A Altaraxacon 676.D Altercum 832.C Ameos 66.D Amoris poma $32.C Anethum 29.À Anifum 61.A Apiumhortenfe 743.A Apiumagrefle «— 155.A Aquilegia 101.B Archangelica / 4.68.D Arcocus. 791.A Ariftologia 89.B Armoracia 661.A Artemifia 4.8.A Arthanita 450.C Arthetice herbe | 84:8 Articocalus 791.A Afa fectida 762.D Afarum 9.B Afpergula 5g1.C Afprella 321.B Atriplex 120.C Auena 184.C B DBat&mita 721.A. Baptifecula 427.À

S.Barbarz herba 745.4.

Bardana 71.8 Bafilicon $4.6.D Bedegarim, fiue Bede- guar 54.B Belzuinum 762.0 Benedictaherba | 385.4 Berberis $42.D Betonica 249.A Bipennula 607.B Biftorta. -259.B. Q 272.D Bifmalua 16.C Bombafum £80.C Bombax 580.C Bonifacia 237.À Bonus Henrichus 465.4 Borrago 141.B Branca urfina suD Brufcandula 165. À. Bryonia 95.4 Bucheiden 711.8 Bugloffa 341.A Buglofsü fylueftre, 268.6 Buríapaftoris ^ 3o5,A

C'Alamentum 432.À

Calendula 3981.5 Camomilla 42D Campana 241.À Campanella Z719.A Canapus 392,C- Candelaregis, que can

delatia 845.A Capillus Veneris 81.A Caprifolium (645. À Caputi caules 412,D

' Cardo fullonti, feu Car-

duusfullonius 223,4

Cardopatium $80.C Cardu? benedict? 125.4 Carota 685.4 Cartamum 410.C Cartam?fylueftris.127.& Cartafilago 729.AÀ Carui 397.A Caftangula 193.À

Gatapu-

/

OFFICINIS SSPLASIARIORVM CONSVETAS NOMENCLATVRAE,

Cataputia malor 339. Cataputía minor 454.D

Gauda equina 321.B Caulis ^ 4D Cauta "^ s82€ Cepa- 429.A Cepafylueftris 168.D &839.B

Ceniauriaminor 386.c Centumnodia 615.8 Centumcapitaà ^ 297.A Chamzdrys : 868.C Cherefolium 217.4 Cheiri 456.D: Chelidonia 864.C ^ Cheruilla "g$0.C Cicer 266.C Cichorea 676.C Cicuta 405, À. Cicutaria $24.D. Citonia 375.À.

Citruli uel citreoli. 202.0

Coloquintida 373. A. Colubfina 77».D Condiü 779. Coníolidamaior 694.c, Coriandrum $64. c Cornuceruinü ^ 4148.C Corrigiola 613.B " Cotulafatida $$2.€

"Craffula maior

Cotulanófotida 145.4 Cotum $80.C 799.8 Creísio hortenfis 361.5 Crocus 44 2.C Crocushortenfis 410.c Cuculus 691.À

Cucumer, ieu Cucumis -

7926 Cucumer afinin?. 704.0

Cucurbita 367.À. Cuícuta 847.A Cycamen | 450.C Cynogloffum. 407.4 Cypirus 452,D Cypreffus $7;,B Di gastconis 676.D Diapenfia 672.C Digitalis 892.€ Digiti citrini 711,B

Endiuiauera | .676.C Enula 241.A

: Enulacampana, 241.4 Equinamentha 287.4 Eruca 261,A Efula , 810.C Efularotunda . éo4.c | Euifcum. 16.C

Tosbsus albus.271.A

Eupatorium adulterinüi 264.C

XEuphrafia 245,A | Faba 388.€- Faba craffa 799.8 afeoli 7907.8 Ficaria 192.A Ficus fatiua 254.C Filago 729.A Filipendula $63.A Filix | 594» D . 35 »&

Flammula -

LI

Flos amoris ' 08.C Flosfebruarij ^ 485.4 Flosomnit menfiti 381;8 Faniculum $00.C Feniculus porcin9.598,D Fonumgracum 797.A Fortis,feu (ortis herba 729.À

Fugà demonum 830.€ Fumusterrz —— 337.B Funisarborüm 719.4

Gitlitrichum $1.5 & $67.A . Genefta, (ine Geneftra 219.B Gentíana : 199.À Glaftum 330.C Gratia Dei ^ 210.C Guadum 330.C HEdera terreftris 877.4 '"Hepatica |. 472. Herba diui foan, .:830.€ Herba fortis 729.A Herbafullonum 779.4: Herbzparalyfis 845.8 Herba Roberti ^ ^ 210.€ Herba ftella 448.7. Hermoda&ylus —358.€ Hirundinaria 130.€ Hifpanach 668.C. Hifpanicumolus 668.c Hordeum 437.& Humulus 165.4 Hypericum 830.C Hyfiopus $40,€ S. lAcobifos 7418 farum: 68.D indicum 2301€ iringus 297.A Iris 216.C Iluamuíchata , 884.c luniperus 77. Áuíquiamus 832,C. KKEirim 456.D Kerua 339.A L Luc 298.€ Lactucdla | 675.4 - Lapatiumracutü —450.D Lanaria 845. X Lappamaior 71.8 Lappainuerfa ^ $78.D Lappa minor 578.D Larga 495.À Laureolz . 226,D Lens 858.D Leuifticum 759.B Lilium album 263.B Lilium conualliii 229.4 Lilininterfpinas 645.4 Linaria $44.D Linguabouis ^. 341.4 Linguaceruina 295.4 Linum 4,79.6 L:quiritia 191.Á Luparia 86.C Lupinus 308,C Lupulus 165,4 M - UN A Aiorana '666,C

"Malua ET. Maluauifcum 16,.C Maindragora $29.A

Marrubiit nigrum 153.5

Marrübiafrum 153.B Materfylua | ^ 645.A Matricaria 48.A Melanzana* $32,C Melilotum $26,C Meliffa 497.A Mentha 287.4

Mentha aquatica 721.4 Mentha Romana.287. & Mcctha Saracenica.287.4

Mercurialis 474^

Milium 410.D Milium folis 4.88.C Millefolium 726.C Millemorbia 1903.A

Mora uaticana 151.AÀ

Morella 691.A Morfusdiaboli ^ 714.c Morfusgaling ^ 20.C Morus celft $21.B Muralis 278.€ N Nagurtium 361.8 Nafturtium Hus 721. Nafrurtium tectorum; 305.À Nenuphar SUE Nigella $02. Nil 330. é WNilech | 320.€ Ocularia 324$.A Oculus bouis aut uacce 143. Oleander 542.€ Opnhthalmica 24$.& Orobus $70.C Origanum £g1,A Os mundi . 109.B Ofatis. 330.C- Ofteritium 762.€ PAeonia 201.4 Paganalingua | 237.4 Palma Chrifti 239,A G 711.8 Pampinula 607.B Panis cuculi .$65.A Panisporcinus 450.C | &332.D Panis terrae 450,€C Papauer 517.B Papauercornutiü 621.4 Papauerrubeum | $14.D Parietaria 278.C Paftinaca 7590.€ Paftoriaburía .61o,C .Pentadactylon 339.4 Pera paftoris 610.C Petforata 830.€ Perfica 602,C Peruinca 259.À Pesanferinus' 652,D Pesafininus ' 103.A Pescolumbinus zxo.c Pes corui 155.A Pes leonis 613.AÀ Pesuituli : 68.D Peirofclinum 273,8

Phafioli '

707.5 Pilofella 604:D Pimpinella 607.B

Piper Hifpanum,feu In. dianum

731.4

Pipcritis 483.A

Plantago 40.A '"Podagra lini 347.A Polypodium $87.A

Polytrichon 795.

Porrum 632.À

Portulaca 1A.

Potentilla 620.€

Prafium 589.4

Prafium fectidum | 355,5 Primula ueris

145.8 Prunella 622 D Pruneola, fiue Prunul a

4 02,C

Prünus 402,6 Píeudomelanthion,:23.c Piyllium 087.8 Fulegium | 197.A

Pulegiü fylueftre. 423.4

Pyrethrum 6A0,.C ^yrethrü fylueftre, 622.C Pyroi i 4.66.»

Qv ercus 228.C

Quinquefolium 62z,D E R FH Aphanus minor &

' maior 661, À. Rapiftrum 256.6 Rapum 211.B Rapunculus 2iLB Remora aratri 6o.C Refta bouis 60.C Rhabarbarii monacho-

rum 4.60.D Ribe 662.D Roberti herba & Rober

tiana .210.C Rofe canine 656.5 Rofmarinus 477.5 ikoimarinus aculeatus

219,.B

Rofirumciconie 210.C Roftum porcinü.676.D

Kubeatméiori 279.A Ruta 615.8 DAceidotisuirile 68.5 Salicaria 4.90,C Saluia 247.À $Saluia uita 729.B Sanamunda 283.A

Sancti fpiritus radix ' 326.C Sandaracha Arabii 77.A

Sanguiforba 799.C Sanicula 672.C. : Saponaria 779.4 Sardianz glandes, 376.D Satureia 203.À Sauina uel Sabina.14.9.A Saxifragalutea ^ 748.D Saxifraga maior 748.C Saxifraga rubea $62.A Scabioía 7A7.A Scariola 676.C Scelerata 155.À Scolopendria 295.A. Scrophularia —— 866.c Scro-

GERMANICARVM APPELLATIONVM

Scrophularia maior 193.À

Semperuiuum 31.A

Semperuiuum marinum 137.AÀ

Sena 445A

Serpenrariaminor 68.D

Serpentariz oitiónarm 7721.0

Serpyllum 250.C

Serpyllüiromanü 826.c

Sernilla 750.C

Serullum 750.€

Sigillà Salomonis. $84.. C

Siler montanum | 787.A

Simeonis her ba 79.B Sinapi $37.A Sinapirnficum 305.4 Siapifylueftre 256.C Sitanium 647-B Solatrum 691.À Solidago Sarracenica 729.A

Sorba $75.A Sorgi 7723€ Sparagus s9.C Spelta 282.C Sphamlafagtida 795.5 Squilla 781.4. Staphifagria 785.À Stellz herba 448.C Stichasarabica 777.8 Stichas citrina 98,C Siramonia 691.B Succus cyrenaic9. 762.D "Enmnaüitzus $12.C Tanacetii 48.8.3 49.c

Tanacetii fylueftre. 620.C Tapfusbarbatus 845.A Taraxacon 676.D Teficuluscanis $58.C Tefticnlus uulpis, aut fa-

cerdotis 799.B Tilia 863.4 Tinctoriusflos 809.4 Tormentilla 259.B

Trifoliü, 816. C. & 820. Trifolià acetofum. $65. A Trifolium humile, 495.4

Triniras 493.A Trinitatisherba 802.D Triticum 64.7.B "Tunica 251.B Turcicü frumentü.824.C V E V Aleriana 855.B Vernix 00 57.A Verbena $91.À Veronica 168.C Vincaperuinca 359.A Vincetoxicum 130.C Viola 210.D Virgapaftoris 223.A Vifícum 328.D Vitealis 25$9.A Vitiafylueftris 109.8 Viricella 95.À Vngula caballina | 159.8 Volubilis maior 719.4 Volubilis media 259.4 Vrinalisherba 5$44.D Vrtica 105.À

Vrtica iners,mortua uel

alba 4.68.D Vualupina ^ 6904 Vua uerfa feu uulpina

86.C Vua uulpis Vuularia

691.A 237,À

Z Ingiber caninum 731.A

GERMANI- CARVM APPEL- : Jatíonu Index.

bi Stbon —- 79;.2E Jicerpfrimmen 809. 41

Ailraun 529.2Í ZÍmelto:n 647.5 Jínóon 5cs veeible

589.4l JÓpoftemtraut | 717.21 Jirtícoca 791.€ Jwffenblatt 237. 4l Jiugentroft 245.41 Jiugenvourae 855.25

2iduning —7212Í PLE 855. Xal(ammíüns | 287.2l Pal(amfraut 2987.24 e. 3atrbara Erant

1245.5 2afiliea 446. Jefigram $46.) Denmfarc 587. 2anmveell 580.

JSSanreneppid). 271. 2f Daurnfenif 305 .2f

Seínbólplim .— 479.21 J5enebictévourp.58;. 5 J5ergmiünrs 551.2l Dertram 640.€ Deerreurt5 | 809.55 Jefemfraut 305. JeterslenB 578. Diberfraut 386.€ ibinellen/ ober 2512 bernelleyg 607.25 Jifanfreut 832.€ Pungelreut 474. Digmünmn 785.21 Jaumepbew 421.21 Jarernfraut 866. 25lave gilgen ober blaw (bwertel ^ 36.€

3ave Fo:nblümen

417.43 23lavemenoeríe.868. 2law merpenblümle

8 34- [ 2a vetd 310.9 . 2ütfraut 790.€ A3ütstrópffle 353.5 2oberellen. 691, 2f 25odebart 820. Jecteboin 297.4l Sentn 388.€ Jxadyenoiftel || 297. 2f

Jun betonicF. 349.25 Jxaunboften 551.2f JI:aun melanpá.s52. Zaaunellen 622.€ nun weierid).490.€ J»aunwurs ^ 193.2Í J:uauner fingerbüt S92.€

XÓxenntraut 845.2f Jy Blaud) 633.4Í Juudywürg ^ 245.34. 631.5 Zuinnen lebertraut 472.€ 3 übenleng 578.9 Düdampffer - 565.21 JSüdb:ot $65. Düdflee 565. 2l Pupépnm 645.4 ?2lftant 3176.9 Calecurifdber/ober aS pfeffer &boifteurg 276.€ : itrtllen 702, 2 ypzef 873. olequínt 373-4 €onanoer 344. Crenbaum 339.41 Crennfalbey 247.2l Crenpwurt5 285.2l 419. joa uis 702,€ Cay 317.55 &eimét/ooer Erug oeyment . 287.2Í Cennaraf 61.5 €ennenmarct | 855.25 Cefdellraut ^ 610.€ C€incFelfozn 282. €onoernegele | 551,5 €often 551. 2f €Matblüm 878.1. C:eifeltigFeyt blümen 802. €xopffhenrs 587.2Í de ic 651.5

Eerdurd 880.€ - $£oel(albep. 247-21

info 282. SifenEraut 591.21 $fifernbart 591. 2 £ngel(ug 587. 2f M 400.8 f£pbew 42.2Í db (ficb/ ober f£ppic) s 34.745. 31 BN 5 'rbfe $421 S£roapffel 450.€ Vrotbeer 854. ffrotepbewo 421.2f, 877. 4l

ffroentrenglin. 877.2f f£ro:audb 317.5 f&rowceiraend) 868.)

f£rowurn 450.€ $£rogall 386.€ f£rnrog $10.€ Vruen ;7o.€

i

INDEX, (ela cacumer. 704.

ffigbon 308. cSeigébaum 154.€ Seigvweargékraut 866.€ Selber ^ 35.4 [ln 3531. Sende 5oo.€ Sem) 252, Serbblümen $09.21 Sicberfraut 86,€ SilgFraur 47» Jngebüt 89€ Sifdmtng 221.2Í fonswang/ooer Sen. vein. | 799.25 Sla 479. Slacefraut | 544.€9 $lacefei?en 347.24 SlódFraur 631.2l Srawenveicl 312, 2 Srey(dbamtraut. 802. €Ó Sremboer Deterfilien 654. fánff. blatt $22.00 Sünf(fingerfraut 622. Kf JÍmenoeríe 868. €O Qarben 726.€ Garten ober beirifd) Jeneoictenveurts. 383.5 GartenfreB//— 361.5 Gartenbyfop 305. 2f Gartenfenff 557.2f Gaud)blüm ^ 324.9 (oaucbbzot $20. (BaucbElee 565.21 (Gefblatt 645; 21 Geeler (ingerbüt. 892.4 €Pecler/ ooer guloener Fee 749.9 Geclming 433. 2f

Gecl melanpan. 532. £2

Gecl ólmagen 521. 2f

(Beel riben 685.2Í

Geel (cblüffelblümen. 845.

Geel (eeblümen. 534.

Gecelweiveridb. 490.€

Genf(ug 652. €! Genfpappel 510. Gen(erid- 620.€ Gerlin/ooer (Beirhin 750.€

Gerffen 437.5 Gervel 726.6: Gilbblümen ^ 80o9.2f (pilgen 363.25 (latte veinben. 719. 2f Glaffraut 278.€ (Ghotrcut 770.€ Ghtfden 414. Goloblíüm 878.€ Gottbeyl . 621.€ GottevergeB | 589.21 Gafblimen 351.25 Ginofrant 285.2f

Qinowura 460. (5:08 batbengel. 828.€ G: offe beinveell. 694. Gxogepfib | 526.2 (B:of Seigvoarpene Fraut

GERMANICARVM-APPELLÀÁTIONVM INDEX,

fraut 193. 2f (5:98 fd:walbentraut

Bó4.€ * (5:0 sam moen. 750. (5:08 ftedbeno voinot

727.255 :oB Qeu(felemil "80.9 - Gudgauctlee : 565.21 Gulbegunniel | 350. 9 (uloener voioertbon

Gunoefreb 877.2Í (urben 7021. Güter Qeinrid. 465. 21 M bidlraut 318. f&elgfraut 431.25 4oenff 392.€ - barntraut 544.9 barftrang 598. ba(clnug 397. bafentlee 565.21 a ; 493.41 bafenpappe 510. batmitn 604. baudbblatt » iS beoerib. - 256. berbfirof $10. bergotebártlin | 790.€ bersgfpen 394.6 berptraut^ 287.21 bcyo 254.59 beyorofen. 656.€2 bevoclpfemd) 252. beyoni(cb veunotfraut 10-725.21 Dbünelb:ont ^ 845.2 bünel(blüffel 845.5 bug —— 410. birtenfectel 610. €. birgsung 295 . 4f irenFlee 264,€ Dobn fieinbzecb. 748. bolamangolt | 466.€O bünerftüil 303. 2f bünertól 230.6. bunogblüm 581.€ bunbBFol - 443.4 bune&sungd . 407.2

EN &.299 2fcobs blüm 741.25 : .Xebansfreut.g3o.

C. "Sobans treüblin/ " eoerbeerlm 662. f$ofeplen 305 2f "3fpen 840.€ Jíp 840.€ *"$ucenbütlin / "3ubenz . -oocten/ooer "Suoenz Firfen 691. t ME 522Inentó:bel. 53 7.25 V Aánle 493. 2f Jantentraut— 3125 Aappi&fraut 412. €) JAamentlee 493.2f Janentraut 855.25 JAamenmüngo ^ 433.2f "Rasenweeocd| 321.6 Aeegenfraut 845.2Í eften 376.) -

Rin 2:0. ZJrf(denbaum | 426.€ AMapperzofen 514. O "Mein batbengel.868. "Aeinepbev 42.21 "Aleinmonfraut. 481, 2f "Alein 3ám toic, 750. "Aleín naterstig.400. €)

JAeinfalbep 247.2 ^Aein (c:belvourt 866.0 "Alein. Caufentgüloenz fraut 386.€ Anabenfraut 799.25 558.€ "5nobled) 735. À "Anofpen 82.€ "Rel 412,€! "Aélblesfraut ^ 790.€ ZRóolEraut 676.) Ton 267.41 Tomrofen 514. €! Woenmüntgs 4353.4Í iáenfüg 448. "rau$ bal(am 287.21 Tren 661. Aeg 3o$.4Í Areupblimen «211.25 "Rronáglin 810. Arottenoill 582.€ ArottenflabB | 544. Aüben 797.4Í Aib 367.4Í Aüwurg 474.€ Aunel 303. 4f ZRunidunótrant.264.€ Jüttenbaum 375.2f ([22ítiid / ober ace tuc 298 .2f Écud 633.2Í Éauenoel ' $89. Écan. '470.€ Kiebflócdhel | 759.25 É.ic&en 822. Éanoen 865. 2l Kinfen 858. Éyntraut 544. £oó:bbaum ——2495.2í Éowenfüg 613. 2f Éowentapen 613.2(.— Kungenfrant 636. P n oclgeer. 419. 2f fms EE « Sliag(omen 517.25 VTiaio:an / ooer €Tieyz ' ran - 666.€

Cliegenblümen. 259. 2f £Tíangolt voei vno rot $04. Cliangtrevo 297.21 Cliarenrofen 845.5 £Tiarobel 589. 2f Clattlümid) 357.21 CTtaulberbaum |. $21.25 flHaurepbew 421. 2f

Kliasurauten 729.5 CTieerbivg 488.€ flicerswibel 781.5 €Ticer cucumer. 702. ffiyenfrant 866.€ fTieyfterwura 762.€ £Ticlaun. 702.9

'lierzettdo

Tiehffen. 497. 2l Üliengelwurt5 460. Qlercuninsfrut. 474. 661, 2f (Tieraenblümée. 485, 2f ClierBé violen 310. €O

anerteam 48. 2f «eufoclin ^— 604.€ Tiftel 328.

£Tttelvomnóen.| 259. 2f

€Togtolb 822. €.

VTitind) rbabarbarum 4,60.

£Tiünm 28 7.4Í

fludenfraeut | 842.€

TU 479. 3l

2fbelEraut. 5 4.4.

Viacbt(datt.691. 2f Yjagcliraut 604. Vicrzentolb 822,€ Ylaterwüurg 772. Vjatersínglm 578.4. NM 351.25

Q5 Cbfensung. 341. 2 QD oermenig 243. 2f

Olanoer $42.€

D JETER $421. vh Dappel $510.€ Deftiney/ober paftnaz

cen 685.21 Deteriin $73.21 Q.Deterstorn. 282. O.Der.(diüfel 845.25 C.peterefraut 278. Deterfilien- 573.21 Deterfilien oer. frembo

654. Defülensvourts: 645.25

Díeffenbóolin 866.€ , "Pfaffenvó:in/ ober pfaf.

fenblart 676.€) Dfcben 702. €) Dfefferfraut 485.21 Dfefibbsum 6o2.€ Dflaumen 402.€

Díenmigtrant | 400. 2 Dferofwena 32.5

bpirimmen 759. Dieffen. 804. Dott 512. Doumen 402.€ Dfilenfraut | 887.25 MIC

Denoód 250.€

&

J(bbiflel ^ 257.2f

Wagwurs 561 2f WNappenfü8 —— 448.€ Suo ópffelirut.651.25 SNauten 615.25 Menweiben 479.2Í ettíd) 659. 2f AWiedbéo anoom. 765.25 Tungeblüm 391.25 ARoclen 767.24

Rómifbpappel 510.€ oai cerquéoe 826.€

óte 279.21 AXefe 656.€ Wefewura 664€

Bofnauin 477.3l BRofmniins 287.2Í Nofpappel 510. mBoBfbówana 321.5 Wotbeileura 249.55

Sot nacbtfdatté.6o1. 2f Wotrüben -685.2f Wotfteinb:ecb 563. 2f

Sot. veafferpfeffer 842.09 e

e 442, Qalbep 247.2f Camfraut 652. Canickel 672.0. Caturon 305. 2f jauramp(fer 465. 2f Caurertlee 565.2 Caurid) $42. €2 auxourt 195. 2f Cabiofen 717.4Í Ccartol 676. Coaftripp 726. COdaffgarben 726.€ Coaffibew 32125 Cobarlad 567.2f Odarpff wino 717.25 C€xbnittland) 65:.2f Cobeltraut 864, Ootüüng 405. 2f Cxbleben. 402.€

Oxdblüffelblme. 845.5

Cdlurien 691. 2f. Cdinalnbiüm 878.€ OCdülweiben | 479.2Í

Cdimerwers | 694.€ Cd vwelbévwurs.866.€ Cdwarn €ouanber

502.2 Cdwarp dartenoifiel

$82.€ (c:bweart Fórmid) 5o2. Cdwarnwurb. 694.

Cbwarp epbew. 421, 2f Cidwefelwürg.5 58. Cdweinfroo 652. Cxbwenbt 450.€ Cecblüm 534. Cyffenfreut 772.23f C^enet 445«4l Cergenfrant 303.2f Cefei 787.2f Gewbon 832.€ Cewbt ^. /450.€ Cewfenddl 598.99. Cewtoot 652. 0 Cubengeseit $16.€

gnitao 15-2Í Cyngrin 359.4f Coegfonen. 772.€ Cpecfgilgen 645.21 Cn»eierling 575.2 Cpelr 282.€ Cperenfti) 419.2f Cpícanarói 889.5 Cpimüns 287.2

Cpinet/ over fpinnat 668.€ Cpingfrant 454. Cpnangtómer 454.6) GCpo:ópffel 575.4 Citedenot ópffeliraut 691,25 Cteín^

Colutea differt à Colytea

GERMANICARYM APPELLÁTIONYVAM

Ckteintlec 748.9 CiteinleberEraut. 4 72. €. Cteinmünm 435.2f Crenrautem 729.25 Creinfomen | 4g89.€

Ctenoclwturt$ 709.25 Cridasfraut 777.55 CrreyfforG | 460. ius 809. 2f

2fg vii nacbt.278. "e Quumaric 512.6 Caubne(fel. 468g. Gaufentblatt 726.€ Geuffeleabbi8 | 14. Qcuffelemild) 604.

Gbym $26.€ Qootern 347. 2f Qootneffel 468. €! €ormentill 259.5 QrebFoener | 444.9

€tiacfe 855.25 Gürcli(d €ucumern 702. Cürcifd fen | 824.€ )n

Di 456. Deebwurt 316.€

Yergi& mein nit. 86g.

Ver(icb $42. 2

Ynboloenfera 845.2Í

Ynfer frawen flacbg $44. 9

'Ynfer (rawven mantell 615. 2f

ner frawen mina

287. Ynfer fravoen (büdlin

426. YVogelneft 685.21 JInoliigErnt 795.25 YDalotfarz 594. YDelotlügen 645.2f YDa«lottol 466,

fo«lonnágolt 466. YDalvotirrs 694.€ YDafferbatenig, 775.25

tTDefferooft 264.€. YPefjerepff ober eppid) 271. fDaffermáber 534.€ YDaffermmüng 721.2f YDa(ferpfeffer 842. YDegozitt 615.25 YDedaraf 613.25 XDegavearten / ober voegt wei 676.0 YDeioen 33). YDeioeríd) 490.6 YDeindartenvoinoen 259.2 YDeinvanten 615.25

YDe$ 2ínoozm 589.2f YDei&BOlocten | 219:2f YDag dom cliüffel

8

45. YDaf foomnunggblü

men. 485. 2f YDeiflilgem . 3635 YDag morlem 750.€ YDeiB nievourts, 271. 2f TDeif (ceblimen. 534. YDeif fenff 261.2Í YDeifwurs& ^ $84.€

YDeffé fteinbzed). 748.

VPcifferepbevo | 421. 21

YDeyot 3310. YDey(fen 647.5 YOcyffenfolb 647.25 YDel(db »etel 312. YDelfcb línfer. 445.2f YOdfbnu& 3;8.O YOcl(c:erbíig 772.€ YDelfcber fteintle 526. YDel(cberveey(fen 647.25 YDibertoot 795.4Í

YDileampffer 460. €Diloerbalfam. 287.2f

YbDil fig ^ 995.2f UDilo Óencoicte vourt 383.25

foiloerbertram. | 638. fDilo bingeltráutoas mennle 443. YDilo cbannullen: 582. YDilo cucumer 704. fOilefle(s | $44.

. YDiloer dalgan. 452.9

VOioer garten(affran 410, (

tvilo £oimel(oblüfel 845.55

45. YDiloen Flee 526.€2 TDiloer Focffell. 524. fDiloer Fref 324. YDiuberfürbg 375.2f TDibmaen - 514.9 YDilo mo:en 750, Dio münga ^ 287.2f

YDilo negclblüme 551.25 Ynilo SeMeTSupit

269. YDilopaftiney | 685.2f

INDEX,

XDunberbamm

YDiloen polep . 435.21 f)rilo rofen. 656. €Y VOibe(falbep ^ 567.21 Yoiofbarlad) 567.2Í XDiloenfenff 256.€ YDilo (dvoartser cozían

oer 502.23 YOilo vwenllFraut 845.25 YDineenfrant 7:19.2f

SXointergrün 466. €2 SOyfenElee 820.€ YOyfenfümel 397.2f fDolffemild) menderz leg. 810, YDolgerüt 551.4 YDolriedbeber F[ce 816.€ YDüterid) 405. 2f YDullEraut 845. 2f 39-21 YDunotlraut-. 799.5 YDurmtraut 48.2f CDunot(erling.40;.2f XDuterlingr 405. 4f

e ieu ye eber Yngrün.359.21 (884.

| S] S IinFraut, 237 .2f Y oampaftiney 685. 2f oam / oocr gartenfenff 537- oaner (affren. 442.€

Seitlofen 358.€ Seunling 645.2fÍ ewffern 266.€ Sutterwürt 460. eweyblatt 565.25 Swibel | 303.21.429. 2f

Sequentes dus appendices fuis capitibus adijciantur.

cIppetndix in caput de Colutea.

Dag. 445.

Dum hofce cómentarios confcriberemus non eratad manii graecus Theophraftus:quarecum latino tanti uten- dam efferexemplari Theophrafti,nà fatis coijcere potuimus an per y aut per zv uox ipfa fcriberetur,cum nóraro La- tini eas uoces in quibus grzcé veft;peru efferant, Quarelatiné dicihancherbam Coluteam & Colyteam putauimus. Sed nacto tandem grzco Theophrafti codice,ftatim deprehendimus zsnevziay d swonvsto: diuerfam efle : idipfum enim Theophraftus manifefte innuit. Inlatina uero Theodori uerfione perperám pro Colytea fcribitur Colycea: id quod nobis ctiam tenebras offudit, Legendum itag initio capitis de Colutea in eum modum erit: avvio Grecis, Colutea Latinis dicitur & €, Expungenda itaq; dictio Colytea,& pafsim in hoc capitepro Colytealegendum Colutea,

cAppendix incaput de Irifolio odovato.

Pag, 916,

Nonlatet hanc herbam propé accedere ad defcriptione Loti fylneftris, Caulem nang, fert bicubitalem,8£ aliquan do maioré,numerofis alarum cauis.Folia Trifolio quod in pratis nafcitur fímilia:femen Foenogreco ita refpondens, utnifi minus effet;uix ab inuicem difcerneres:fapore item medicato, Tamen non minus accedit etiam ad Trifolij acu- ti picturam, Frutex enim uerius effe quam herba uidetur;cubito maior,uirgas habens tenues,nigras,iunco(a adnata obtinentes,in quibus funt folia Loti,in fingulis pediculis tria;in ambitu cufpidibus ferrara,ut hinc comodi(simeé dici mereatur i£gvajo», Hzec etiam odorata funt uehementer,ut nonnullis caput offendant: & ad bituminis certé odorem proxime accedunt, fed non parum tamen fuauior & iucundior eft, Florem praterea ex fe mittit purpureum, hoc eft, ad purpura colorem nonnihil accedentem:ex albo enim purpureus,aut fubcorruleus eft, Semen etiam modice latum, & (ubhirfutum, exaltero fíne ueluti cornu obtinens, Quod ego non deipfo quidem nudo femine, fed de eius potius

: follicalo,quod in cacumine plané aculeatum ac ueluti cornutum exiftit,intelligendum puto.Radix denig illi longa,

gracilis, & tenax exiftirnihiltg eft in tota defcriptione quod ei aptifsime quadret. Accedit preterea amaritudo quae in femine non eft obícura,pulchre fibi etiam Trifolij odorati facultates uendicans:mouent enim qua amara funt uri nam, menfes ducüt,comitialibus profunt;aliaty quz DiofcoridesTrifolio huicadfcribit efficere poflunt, Quare ijs ra tionibus motus, concepta fenrentia difcedere nondiü queo,nifi contingat nobis aliam intueri ftirpem,cuius femina, atqueadeo grana ipfa hirfuta,& cornuta exiftant, Q uanquá non lateat parum admodum referreutram fententiá;no- ftram autaliorum amplectaris,cum Lotus & Trifolium facultatibus non multum aut fere nihil diftent, In hoc tamen femine,quod nos Trifolij odorati effe contendimus, nulla inefle apparet adftrictio,quam tamen in Loti femine Dio- (corides requirit, Quod pro confirmandanoftra fententia adijcere uoluimus.

Errata quedam momentanca ad finem operís qure,

R7 o Goes.

S Cem EX Gee «e (EX Qu (s PAGS

Qi, MZ

NE

ABSINTHIVM VVLGARE

x

2 ; N z N

EE m i C b EE pes P, SOUS VONT NC Mes uel

Vp ecu. M (V IAS WM Ut SNNSS (PEERS [

y

ioa

be E 13D ed MSS v

e

" :

i, (s

3 p MES LN em

V AN NEAN pe j c

f v5 RSS £A

Ht Arv; 77

12 ui ren

qum Iter gren

m

SERIPHIVM

abfinthium,

DE ABSINTHIO» CAP» 3

| NOMINA. 2f) Y Inerox erece, Abfinthium latincappelfatur,In officinis IP; fuam appellationem retínuít, Germanice wermüt/ quafi

iP; prohíbens hilaritatem &alacrítatem , ob ímmenfam fuam

? amarítudinem, nominatur, INomenhoc Graecíab &J«$ve,. Abfintbium una

MF) id eft, contrectando, per «zigpzew. deflexerunt, quod nul, dedic.

, P lum anímal, ob exímíam amaritudinem, hancherbam at-

i | » tingat, V'eteres Cireci Comici Xailip quoque conformi

Uo vU mOTU Usa ctymo;quafi tmpotabilem dixerit, quod hancnemo, pro. pter infignem amarorem, bibere pofsit,

GENER A.

Abfinthfj genera funt tria, Galeno & Díofcoríde teftibus. Vnum quod Roma vulgare Abfina num, uuleare feu cómuneuocant, & eftíd quod pafsim ín Crermania noftra nafci^ tbi,

. tur, & cuíus picturam hícdamus, Huius genetís eft quod à Pontoregione; ín qua naícítur, Pontícum cognomínatur, eft ceterís multo praeftantíus, Alterum genus. ponicun. eft marínu,quod Seriphium nomínant, Germani wel(omer. "'ertium Santonícit, Seriphium. àBantonibus Ciallie populis,apud quos plurímum eienítur,dictum eft, Hincnon. sqonicun. nulli eíusfemen corrupta uoce Sanctum , quoníam Sanctonícum dícendum effet, appellant. Nifi idnominis ob infigne eíus efficacia, quam in necandís lumbrícísobti net;illi ímpofuerint, Hodiefemen Iumbrícori nuncupát, germanice vurmfonen.

FORM A.

Abfinthit uulgare;herba eft caule ramofo,folijs íncanís, multipliciter fetis, au- Vulgate: rco florcfemínerotundo,racematim cohaerente, Seriphíum uero herba eft praetez seripbiun; nucsramos cirrósue habens, mínorí fimilis Abrotono, exiguis referta femínibus,

B fubamara,& grauí odore, Ex qua delíníatíione omnibus perípicuum fiteherbam cu

ius efriotem damus efle Seriphium. Síquidem herba eft tenuibus círrís, Abrotono fcemínze (imilís,feminein filiquís paruo, orauíter odorata, & fubamara, SantonícU. suos us. fimile eft Abfinthío, fed nonadeo copiofo femine fcatens,& (ubamarum. LOCVS. INafcitur, Oribafio & Apuleio autoríbus,locis cultís,montofis & faxofis : pluri mum autem przftantifsimumqin Ponto, Cappadocía, & Tauro monte.Seríphíü paísim círca itinera,macerías uínearum,& (epes prouenit: utuerum fit quod à Pli, níodictum efl plerafq; herbas pedibus coculcamus, quarum fi nobís uírtus perfpe-

&ta effet,cas in coelum laudibus ferremus,Santonícum ín Gaallía,ut díximus,copio^ fe oienitur,

T EMPVS,

Colligendum ín fine Iulij menfis , acín umbra exiccandum, quo etíam tempore floribus X (emíne praegnans eft.

TEMPERAMENT VM.

Pontícum minus calefacit , quodad(trictionis multe fit particeps. Minus etiam cecterís eeneribus extenuat, no mínus tamen reficcat, Craleno itaq; autore calidum ín prímogradu, & ficcum ín tertío ftatuítur, Succus autem eíus longe quàm herba ipfa calídior eft, Vuleare quidem adftríctoríam,amaram & acrem qualitatem obti net,haud fecus atc; Ponticum.In hoctamenab eo differre uídetur,quodinillo ma: ior (ítamarítado quàm adítri&tio. C'uamuis neque Ponticum modícé amarum fit, quod Outdíus fatis fjs ínnuít uerfibus:

T'urpía deformes eíenunt Abfinthia campi,

T'erratg defructu, quàm fitamara docet. | Loquitur auté de Ponto. Seríphíum ipfum Abrotono mínus eft calidum , uerum Abtinthío calidíus,Santonícum ínextenuando & calefaciendo deficcandóue; Seri. phio paulo imbecillíus, j ! 2

4 PLANTARVM HISTORIAE CAP, Il,

VIRES. EX DIOSCORIDE,

Abfnthíum calfacit;adttríneit, bilemd ftomacho & uentri ínhaerentem expur, cat, Vrinas cít. Crapulam precfumptumarcet, Inflationibus,uentrísQg & ftomachí doloribus, cum Sefeli & INardo Gallíco potum prodeft. Faftídia dífcutit, IVlorbo reoíocorreptos,dilutum aut decoctum eius per fingulos díes cyathís tribus hauftu fanat. Vlenfes cum melle fumptüi aut appofitum euocat, Strangulationibus fungo- rum ex aceto potum fübuenit, Ixíze, cícutae, murís araneí morfibus,X draconí ma^ ríno cum uíno aduerfatur, Angínís cum melle & nítro ínuncítur, Contra epíny- Ctidas ex aqua, fugillata uero S oculorum calígínes cum melle, fimiliter auribus ex- quibus manat fanies,illinitur. D'ecocti eius uapor ft uffitüsue, dentium auriumq do loreslenít, D'ecoctum cum paffo dolentibus oculis oblínitur. Przecordijs, íecinori, & ftomacho dolenti, ac longo temporeaffecto, cum cerato Cyprino trítum illíni, tur,Stomachoautem cum rofaceo fubactum, Cum fícís, nítro, & farina lolíacea, az quz ínter catem,lienofisip fubuenit, Preterea ueítíartjs arcístpínditum Abtinthíu, ueítes ab erodentíum iníuríjs feruat. Culíces cum oleo perunctum à corporibus abigít& arcet. Atramentumlibrarít ex diluto eius temperatum, literas à murium erofione tuetur, Par eftetíanl fuccum haecomnía facere;attamen in potionibus im.

| probatur,ftomacho enim obeft,& capítis dolores adfert, Seríphíum uero per fe;uel

cum oryza decoctum, S cum mellefumptum,afcarídas 8€ rotundoslumbricos ne- cat,aluum fimulleuiter fübducens, Eadem poteft pracftare cum edulio aut lentícu- la decoctum, Santonicum eadem quae Seríphium poteft;

EX GALENO. |

Abfinthium adftrí&ctoríam,;amaram, & acrem fimul qualitatem pofsidet,excalfa ciens paríter & extergens,roborans & deficcans. Proinde biliofos uentrís humores peregeftioneminfernam propellit;ac per urínam euacuat,Vlagís uero quod ín ue. nís eftbiliofum per urínas expurgat.ldeo contentam in uentre pítuítam,fumptum nihil iuuat. Sicnecg fiin thoraceaut pulmone contíneatur;nam ad[tringens ín eo fa cultas,quàm amara ualentíor eft,

EX PLINIO,

Stomachum corroborat , & ob hoc fapor eius ín uína transfertur, Bibitur deco- ctum ín aqua, & pofteanocte & die refrieeratum füb dior decociis fex drachmis fo, liorum cam ramis fuis ín cceleftís aqua fextaríjs tribus. Oportet & falem addi, T ri^ tum,utaíunt, raro ín ufu eft, ficut & fuccus expreflus. Bibítur & madefacti diluci, Exprimiturautem cum prímum femen turgefcitmadefactum aqua tríduo recens, aut ficcum feptem díebus , deínde coctumin reo uafead tertías, decem heminís, inaquz fextaríjs quadragintaquingy, íterumqQ percolatum, herba eíecta, lente co- quíturad crafsitudínem mellis, qualiter ex mínore Centaurío quarítur fuccus. Sed hícAbfinthij fuccus inutilis (tomacho capítíq eft,cum(ut tradunt)fitíllud decoctu faluberrímum: nam ftomachum adftríngit, bilem detrahít, urínam cit, aluum e- mollit, & in dolore fanat;uentrís anímalía pellít, IVlalacíiam ftomachi & inflationes cum exiguo 5ilí & Nardo Gallíco, addíto aceto,difcutit, Faftidiaabfteroít, conco- ciones adiuuat, Crudiítates detrahit cum ruta, & pipere, & fale. Antiqui pureaz tionis gratía dabant cum marínze aquae ueteris Íextarío, feminis fex drachmis , cum tribus falís , & mellís cyatho. Efficacius purgat duplicato fale. Cuidam in polenta dedere fupradictum pondus addito Puleeio. Alij contra paralyfin, Alij puerís to. lia ín fico,ficut amaritudinem fallerent, Facilethoracem purgat cum Iride fumptt. Inregio morbo crudum bibítur cum Apío, aut Adíanto, Adueríus ínflationes ca. lídum paulatím forbetur ex aqua. lecínorís caufa cum Gallico Nardo, lienís cum

' aceto, autpulte, aut fico fumitur, Aduerfatur fungís ex aceto. Irem uifco, cícutze ex

uíno, & muris araneíi morfibus, draconi maríno, fcorpionibus. Oculorum daríta, ti multum cófert, Epiphorís cum paffo imponitur, fugillatís cum melle, Aures eius | decoctum

DSI

PLANTARVM HISTORIAE CAP, f, $

A decoctum uapotis fuffitu fanat: aut (1 manat fanies, cum melle tritum, Vrinam ac menfes cíunttres quatuórueramulí,cum Caallici nardi radice una,cyathís aquze ví, menfes príuatím cum melle fumptum, & ín uellere appofitum, Anoiínís fubuenit cum melle & nítro, Epíny&tídas ex aqua anat: uulnera recentía, priufquam aqua tangantur ímpofitum:pretereaq capitís ulcera, Peculiaríter libus ímponítur,cum cypríacera,aut cum fico. Sanat & pruritus. INon eft dandum ín febri, Naufeas ma- rísarcetín nauigatíonibus potum:ínguínum tumorem ín uentralí habítum,Som. nos allícítolfactum, aut infcio fub capite pofitum, V eftibus ínfertum tíneas arcet. Culíces ex oleo perunctis abíeít, fumo fi uratur, Atramentum libraríum ex dílu. tocíus temperatu, literas à mufculís tuetur, Capillum deniígrat abfinthij cínís, un, guentorofaceoq permixtus,lVlarínum,quod quídam feriphíum uocát, (tomacho inimicum, Aluum mollit,pellíttganíimalía interaneorum, Dibítur cum oleo & fale, aut infarínze trímeftrís forbítione dilutum, Coquítur quantum manus capíat, ín aquzefextarío ad dimidías, | |

VINI ABSINTHITIS VIRES. EX DIOSCORIDE.

Ab(inthites uínum ftomacho accomodatum eft,urínam cit. Tarde cócoquenti. bus utile:íecinorofis itídem,nephrítícis, I regío correptis morbo. Cibum appe tentibus,& ftomacho male affectis, longis praecordíorum diftenfionibus ac ínfla tíonibus,rotundis lumbrícis, Rt fupprefsis menfibus auxilíatur, Contra íxíze uene na haufta,copiofius potum,St uomítionibus redditum prodeft,

) CONFECTIO.

Varizuini abfinthitis funt confectiones,ut ex Diofcoríde conftare poteft. Opti mum tame fit,(i tufze Pontici ab(inthíj drachmae octo,linteo raroligatzeín ampho-

$ ram uini coíjciuntur, Vluftum deinde míttitur, relicto uno uafis fpiraculo ne effer- uefcens foras exilíat, | |

| APPENDIX. Santonici, quod ut comemoratum eft, hodie femenlumbricoru mocant, praeci, seuen lun- putris hoctempore ad lumbriícos ex corpore pellendos & enecandos ufus eft, Et fi bricorun: cenuínum eít, magna efficacia cum melleaffumitur tam à puerís, quàm adultis, Seriphíum quoc aduerfus lumbrícos à multís comen datur,eoq nomine mors uermium appellatur, Sunt | IMors ueris etiam qui lumbrícoru femen nomínent,

A 3

NR

v, ET

au UA Jr

QNT LATAS E uM E A VACUA XY MO ASY- ee EX àv SS EN

SN

a »8 um 125959 YI. Lr SER ET DT

JS E IE

22) vH zs PARAL

S u2)

RS A e f YAT

Dos SUE

TORO UR

(- 2 ^ (2 Ü cer à CN PERS Pe e Que 4 ( Y EN SR

D S bete 1

Y 7 s SN

»

m

NER p

3r Aste 2

t. 3 2 ps MT

» ABROTONVM

FOEMINA,

Gtabtoutt$ coctble.

E DE ABROTONO» CAP» II»

5 NOMINA. E-ywemsPoromxom(Crzcs,Abrotonum Latínisnominatur, Officine antí- | quü nomen retínuerunt, Giermanis Oartbagen/Ctabwurn/ €cbofi- Abrotonnt uns. E Se^ M8 vourts/Dertwurts/Autcliraut/2((fru(cb/ appellatur. Hoc autem no- de dictum, D/E/TVA V. men fibi ufurpauít , ut INicandri teftatur interpres, 4| mc ^p & Cpl olt roy qouridroa. A aseai d]a 7o dWasrvovy &ivas. hoc eft, quod confpectu tenerum, molle & delícatum appareat;aut quod grauem,;acrémue difficilem halitum profpiret, GENER A. Abrotoni duorum eftgenerum,ueterum & recentiori omnium fententia,mas & fcemina, Plíníuslib.xxi. cap.víj, mas quidem campeftre uocat Abrotonum,fce mínam uero motanum, V ulgus;fylueftrem Cypreffum,à fimilítudine & odore fo liorum eíuídem , nomendaturz herba frutícisue uocat, Grermanicé weif gart- ban/ober wiloer cyptef. |

FORM A.

Abotnima. Abrotonu,quod masappelfamus, farmentofum, mínutis folijs , minus album quàm fcemína, tenui femineacnumerofo uti Abfinthíii, Semen autem quouis tempore producit, fed ad Septembris duntaxat menfis ínítía, quo fi diligenter ob- feruabís tempore,femine praegnans effe comperíes, Recte Íoítur Aezféxapzep in Dio. Ícorídelegítur, huíclectíoni no folum ueterum codícum fide, uerumetiá fenfu fu£-

&brotonm fragante, Fcemínafrutex eft;arboris fpeciem habens,candícantibus folijs, Seríphij emi. modomínutim círcum ramulos incífis, floribus refertus,ín fummo aurí fuleore co mantes corymbos obtínens,odoratus etíam cum grauítate quadam, LOCVS. Maaspafsím apud Germanos in hortís,& ín campeftribus nafcitur : focmína ue- n toíncollibus & montibus fua fponte prouenit, TEMPVS,

Horetutruncg Auguíto,Collipiturautemin autumno,poti(simum Septembri

menfe:hocením tempore femen,ut díximus,profert, | TEMPERAMENTY M. |

Abrotonu calídum & ficcum,inG tertio ordíne feu receffu poft media fitum eft,

id quod amarítudo eíus, quam cuftu pra fe fert,facile monftrat, VIRES, EX DIOSCORIDE,

Vtriuíc abrotonifemen feruefactü & crudum trítum cum aqua potum nifi recta ceruíce fpirantibus,ruptís,conuulfis,ifchíadicis urinze difficultatibus, & fup- prefsis menfibusauxiliatur, Potum ín uíno exitíalium uenenorum antidotum eft, Cum oleorígentibus illinítur,Serpentes lecto ínftratum &í(uffitum fugat, Cum ui no potum aduerfus eorundem morfus, peculíaríter autem Ícorpionum & phalan- ciorum,prodeft. Oculorum inflammationibus cum cotoneo cocto, aut pane illi- tum fubuenít, Trítum cum farina hordeacea decoctumG tubercula diífcutit, Admi

" Íceturírino unguento, EX GALENO.

INon inftrenue excalfacit & deficcat, Nam (iue comá cum floribus(reliqtra enim eius palea ínutilís eft)cotufam ulceri puro íllínas,mordax & írrítans uídebit, fiue eo inoleomacerato,caputaut uentrem perfundere uoles,admodi calefacere reperies, Quin & fi quí per circuitum rígoribus capiuntur, eos ante ínuafionem rígorum hoc uoles confrícare, minus utig; rieore concutíentur, imo & fenfus confeítím ubi admotum fuerit ipfum calfacere percipit. Porró quod lumbrícos interímat par eft, nímírü quum fit amarum, Protinus uero quod & digerendi & incidendi uím ha. beat Ícíes. Praeterea abrotonum uftum calídum & ficcum facultate eft, magis etíam quàm cucurbita ficca ufta, & anethi radix , Illa enim ulceribus naris | fimu

PLANTARVM HISTORIAS CAP, I3 . 9

A fimul & citra phlegmonem callo induratís profunt, acproinde maxime ulceribus ijs quzeín padendorum praputijs funt competere uidenturtat cínís Abrotoni ulce ribus omnibus mordax eft , acídcirco cum oleo tenuítum partíum , Cícíno fcilícet, aut Raphaníno,aut Sycionio ueterí; potíísimum Sabíno,ad alopecías confert, Bar. bam etíam fegníus tardíusd enafcentem cum aliquo dictorum oleorum elicit: fed nccmínus illis,lentifcino maceratum, Rarefaciendi ením uím,eó qued tenuíum eft partíum, obtinet, & mordax eft, & calídum, Abrotonum uero ínímícum ftoma- cho exiftít,

EX PLINIO.

V fus eft & folijs, fed maior femine, ad calefaciendum,ídeo neruis utile,tufsi, or. thopnoícís, urínz , torminibus , conuulfis , ruptis , lumbis; Datur bibendum ma. nualibus fafcículis decoctis ad tertias partes. Ex hís quaternis cyathís bibítur, Da- tur & femen tufum ín aqua drachmze pondere, Prodeft & uuluz. Concoquít pa nos cum farina hordeacea , & oculorum ínflammationibus íllinitur cotoneo malo cOcocto;Serpentes fugat, Contra ictus eorum bibitur ín uíno, ílliniturtp. Efficacifsi mum contra ca quorum ueneno tremores & frígus accidunt,ut (corpionum & pha

langiori,& contraalía uenena, Prodeft quoquomodo algentibus , & ad extrahen-

da ea qua inherent corporibus. Pellit ínteraneorum mala. Ramo eíus fi fubijcíatur: puluíno, uenerem ftímularitraduniiefficacifsimamt herbam effe contraomnía ue neficía, quibus coítus inhibeatur,

DE ASARO» CAP» IID

NOMIN A. z APON graece, Aarü latine dicitur, Officínis hodie nomen retínet. Grer i maníce Doafelvontg. Afaron autem díctum eft, quodín ornati non ue Afonas ! niat,uel ut Plíníuslib, xxí, cap. vi.inquit, quoniam in coronas atcp ferta, dium. zs.5 nonaddatur:uel quod manualíbus fcopis, que odorís eratía geftantur, mefolítum fit inferi,

Hs inini FORMA. Folía hederz fimilia habet, longétamen molliora, rotundiorad, Flores ínter fo» líaad radicem purpureos,odoratos, Hyofcyami cytíno fimiles , ín quo femen acíno | no difsimile, Radices multas,genículatas,tenues,obliquas,gramini per(imiles,lon cetamen graciliores,odoratas,calefacientes, X líneuam admodum erodentes.Caz terum hícadmonendum effele&tore duximus , omnía Diofcoridis exemplaría hoc piofcoridislos " inloco deprauata efle,perperami habere uel voózQw uel ulioózQu, cum potius fcrí esenendatus. bendum fit paMaéz$c, íd quod partím Plínij teftimonio, partím etíam iudíce fenfu ipfo comprobari poteft, Plíníus fiquidem lib.xi).cap.xiij. Afarum fic depingit: Eft hederefoltjs,rotundioribus tantum, mollioribusqs.Si quis uero ea deread iudicem fenfum referat, Afarumi cum hedera conferat, A farí certéfolía neqg denfiora, necp miínota hederae folijs efTe comperiet, quum Afari folía maiora multo fint quàm he- derz., Proinde cum folía hederz íllorum comparatione multó mínora fint, euiden. tilsimum eft pro uloéz$« legendum efTe ueac974, huícnimtrum fectioni adftípu. fantibus Plinio & fenfus fudicio,ut dictum eft: ad tactum em huius folia longe funt hedera molliora. Accedit quodab una díctione ín alíam facilis fit ranfitus, FHis íta. «que rationibus motus, Afarí folía u$, hoc eft, molliora hedera: folijs e(Te di, xí,utreuera etíam funt, | LOCVYS. INafciturin umbrofislocis, montibus potífsimum &íyluis;afpera enim macráue

& ficcalocaamat, runt TERMPYS$,

PLANTARYM HISTORIAE CAP, IIl, ^ ^ -— T"

A TEMPVS.

Bisanno,uere nimirum &C autumno floret, Colligenditm in fine Augufti , à die

uidelicet decímoquínto eius menfis,ufcg ad octauum Septembris, ! '"TEMPERAMENTVM,. Afarum in calefaciendo & exiccando ordinis tertíj exíftit,radíces potilsimu eius, VIRES. EX DIOSCORIDE,.

Radices Aari calefaciunt, Surinam mouent, Hydropicis &ifchíadicis diuturnis profunt, Ducunt menfes pondere drachmarum fex cum mulfo potze, Pureant Elle boríalbi modo. R uptís praterea, conuulfis,tufsi ueteri, difficultatifpirandi, & uri. na conferunt, Cum uíno pote ferarum morfibus falutares, Folia ad ftringunt. llli ta capítis doloríbus,oculorum ínflammationibus,cgilopís íncipientibus,mammís à partu tumentibus , ignibusQg facris profunt, Coma fomnum etíam conciliat, Síc Crateías herbaríus de Afaro prodítum relíquit.

EX GALENO.

Afri radices utiles funt, facultate fimiles radicibus Acorí,íintenfiores tame, Itaqg

ex ijs,qua de illis prodita funt, híc facienda coniectura, EX PLINIO, INardi uim habet Afarum , quod & ipfum alíqui fylueftte INardum appellant, EX MARCO AEMYLIO,

Est Afaron greci L'ulgago dicla latine.

FHeccalide c fícae uirtutis dicitur e[Je.

Jértius est illigradus,ut dicunt, in utroque.

Prouocaturinatm,potatad; menstrua purgat.

FHocó, todo iecoris medicatur fumpta dolori, ——

8 Fropicosi; iuuat, fchiafim fugat bausla frequenter.

Kit uuluee ttorbis decoclio fübuenit eius,

Dicitur iclericumpotata repellere morbum,

Elleboritg modo uomitu praecordia purgat.

Sed non esl buius purgatio tat uiolenta,

ANec metuenda quidem, fi fiat taliter illa;

Defolijs eius triginta recentia tollens,

cL dde meri tantum quo poféint cutcla recondi,

Jóta ttocle mero facias macerentur ínillo,

AVane terens uino quo funt tnacerata refolue, - Vüncolus excoctum cum pingui carte recenti

orcina, prius egroto da fufficienter,

Ett fumat uini uult quantum fortis albi,

SiccAfari fuccum colatum trade bibendum,

Fortibus c9 ttagnis el bic numerus foliorum

Sufficiens reliquis;ut diximus; el minuendus

Juxta quod uíres,etas c9" cetera pofcunt,

APPENDIX.

Lixiuium in quo Afarum decoctum eft, fi eo caput lauetur , cerebrum roborat,

& memoríam, Succus etíam eius cum Pompholyge,calíeantibus oculis confert,

officínarum.

A

DE ACORO» CAP» ITID 1: NOMINA.

jKoPoN orzcé, Acorülatíneappellatur, Officinis nomen retinet, Ger,

4l manice Gel lilgetz/3Dzacbenvourts ober QC cEervouttg uocatur, Acoron

lil aphrodifiam quafi ueneream Gireeci etíam uocant, Apuleíus,quícungg

7369. 3ille fuerit, in comentariolo quod dealíquot herbis fcriptuàfe reliquit,

Piperapíum dictam fuiffe hancherbam teftatur, quod ea in aluearí]s fufpenfa;nun. quam diffugíantapces.

"S

FORMA,

Folía Irídís habet;anguftiora tamen. Radices non difsimiles,im plícatas, neg ir rectum enatas,fed oblíquas, & in fuperficie exi(tentes, eeniículís feu internodijs di, ftinctas,fubalbas, euftuacres,odorenon ingratas. Prae(tat denfum,candídum;nó cariofum,plenum & odoratum, cuíiufmodi e(tín Colchide & Galatía, Ex qua fane Diofcorídís defcriptionefatisliquet Acorum noftrum, quo hodie officinae utütur, etfi uerü fit;tamen aliquá faltem Acorí fpeciem effe: Irídis ením folia obtinetan guítíora tamen, Radices quoqj fimiles,implícatas & ínuícem adnatas,nó ín recti, Íed ín obliquum tendentes:non in profundo delitefcentes,(ed ín fu petficíe exiften, tes, &imodíco cefpíte tectas:deníg geniculís feu internodijs interceptas. [Neq etíam incoloreab eo quem Díofcorídes píngit uaríare uidetur:noftriz ením Acorü ra Yo jzoA&t«se hoceft,fubalbas feu candícantes radíces habere confpicitur. Accidítau tem ut & rubentes íntus habeat radíces; quae tamen cum candícantes pafsím ínter- currentes uenas obtineant,recte fubalbze dici poflunt, quod nímírü necg uere rube Ícantnecg candídum etíam prorfus colorem referant,fed eum potíus qui ex rubro & candido míxtus fit, Czeteru radíces Acorí quac intus candicant, forís ut plurímü Ífubrubet.Hinceft quod Serapion inAcori defcriptione Díofcorídis uerba refexes, vaAtinse dictione ítauertereuoluit : Btcolor radicu exterior tendítad ru bedínem, Proinde qui hacfola ratione, quod Acori radix íntus interdum rubefcat, mouétur, utdíuerfum noftri prorfus à Díofcoridís credant,ij non utuntur argumento quod tantí momenti fitjut quod conátur,perfuadere alijs pofsit, Cum ením Díofcorídes Acoriradices 9zA&xse hoc eft; albícantes facíat, nofter certenunquam non tales ha

bere deprehenditur : uel enímuere candicantes funt, uel fübrubentes, quas etíam

VzoAfirse recte dici pofle íam oftendímus,Porró quamuis odorata non fint eíus ra; díces, tamen níhil obftare poffet odor, quo mínus noftrum uerum effe putaremus Acorum;quum abunde conftet íllum,haud alíter quàm colorem,fecundum díuer fasregiones in eadem fapeherba mutarí:(i non effetaliud, quod ut díuerfum certo crederemus nos urgeret,hocnempe,quod noftri Acori radíces eu(tu acres fint, quod tamen omnes ueteres uno ore de Acoro affirmant, fed potíus adftríngentes, Quapropter etfi tota fere deícriptioilli refpodere uideatur,tamen quia acrís eft, uires eas quasuero Acoro tribuunt ueteres,habere non poteft: uthocnomineue- hementer errent quià folis defcriptionibus tantu pendent, INecmínus hallucínar tur officínze quae ad urínas mouendas,aut menfes euocandos,lienésue mínuendos coutuntut, Perperàm etíam Díacori compofitionem ex eodem conficíüt, Curent itaggutuerum Acorum habeant, quod iam in multís Germanic officinís proftare puto, Nam radix illa quae à nonnullis feplafiarijs nuncfub nomíne maíorís Gialan^ 9ze uenditur,fi czetera etiam refpondeat, haud dubíe radíx ueríAcori eft, Et debent Íeplafiarij ea uti, quotiesín compofitionibus medícamentoru Acori fit mentío,prae cipuéautem ín Díacorí compofitíone apparanda, quod baec calefaciendo cococtío^ nem ftomachifupra modum íuuet, Et hoccó confidentíus faciendum effe hortor, quod Cialangam maíore uerí Acoríradícem effe exiftimem: genículis ením fcatet,

forisfubrubra,intus fubalba, guítuacrís,odore íngrata, ut hoc nomineilla tuto

& fine errore officínae pro Ácoro utí queant,

B

Acorn officina vum tton eft uerit Acoruiit,

14 PLANTARVYVM HISTORIAE CAP, IIINL-

LOCVS.

Apuleiuslocis cultis, pratis achortís nafci, raram inuentu herbam hanc tradit; INoftrum Acorum iuxtaamnes,& pafsím ín aquofis &paluftribus locís prouenit, TEMPY S.

Legitur radix Acoríacftatis initio, & ficcaturin umbra dieitalibus fruftís,

TEMPERAMENTVYM,

In calefaciendo & deficcando tertíj eft ordinis. INoftrum quidem deficcat, at ci; tracalefactionem,

COP HNDERDEIS. EX DIOSCORIDE.

Acori radix calefaciendí uím habet. Decoctum eíus potum,urínam cit. Prodeft lateris,thoracis & iecoris doloribus:tormiínib us,ruptis,conuulfis, Líenes mínuit, WVirinz ftillicidio, &uenenatorti morfibus fubuenit, Infeffuquemadmodum Irís, ad muliebria utilis eft. Succus radícís calígínes oculorum difcutít, Antídotís praete- Yearadix utiliter mífcetur,

EX GALENO.

Acori utimur radice quz guftu acrís eft,& modice amara;odore( non iniucun- da. Híncmanifeftum eft hancfacultate calidam, & coliftentia tenuium partium efz fe, Huicconfentaneu e(t;uturínam moueat, & lienes índuratos fuuet, tum cornez: membranzecrafsítíem deteroeat fimul atqj extenuet, Ad hocauté melior eft ipfius fuccus, Omníno uero ficcificum effe larum eft.

EX PLINIO,

Visci eftad calefaciendum extenuandum6 efficax, contra fuffufiones & calíoi, nesoculorum fucco eiufdem poto, cótraG ferpentes, Pectorís doloribus fubuenit, & ideoantídotís mifcetur, lecinorí medetur,thoraci quoc & przecordíjs. Vrínam citeíus decoctum, & omnía uefice uítía fanat. l'eftíum tumores radix decocta ín

p no,trítatg Gc illita mire difcutit, Duritías & collectiones omnes fanat,decocto huius

herbzcfouentibus. Cótufis & euerfis pota duobus obolís ín mulfi cyathis tribus ra dix prodeft, Acoron quoqy utile eftinterioríbus Ífcemínarum morbis, ACORI OFFICINARVM VIRES,

&cori «dlierini .— Cruftus abunde monftrateius radicem íimmenfam adítríngendi facultatem ob.

facultates.

tinere, Hínc eft quod díuerfam planéà ueriAcori radice uim fortiíta fit, [Nam ut hec tenuíum eft partíu & facultate calída;ategadeó detergít, extenuat atq difcutit:ita iL la confiftentía craflaru partium,;ac facultate frigida, conftringit,denfat, cogit & con trahit, Quareurínam cítjutuerum Acorum,nec menfes euocat, fed potíus fup. prímit, Sanguinem etíam undecuncg manantem cohibet, Proínde recte Pandecta rumautorícribít,eum qui fecum Acorí radicem geftet,anullo fanguinis profluuío corripi, Etex recentíoribus aliqui hancfacultatem Acorí noftri obleruarunt,atque híncadeóo tradunt eíus fuccum iene expreffum, menfes nimium promanantes con firíngere poífe,íd quod certé de Acoro affirmare uanifsimü erit. Ex ijs ítaqp intelli, gentíam feplafiarf),quís ufus noftrí etíamin medicina fitAcorí;nec comíttent,ut fa natíci cuiufdam, qui nuper IVlorophrafti impudentís homínís peftilentifsimas nu. gas & íneptías tegere,atqy adeo epiftola aliqua operi illius temeré praefixa cómenda re;acpre illo monftroreliquos omnes medicos,fi díjs placet contem nereaufus eft,cofilio obfecuti, hocproríus abrjcíant, cum íllius ímmenfa fitadftríngendi,quod demonftrauimus,facultas,

De Althza

- ALTHAEA

Bifimalua. " Bialuauifcus, |

16 DE ALTHAEA»* CAP»

NOMINA, SI AOATA, Mibiox D", nibii GP eraccét Althaca, Ebifcus , Ibifcusfatiné dicitur. WU Officine, quacut plurimi barbarís uocibus gaudent,Bifmaluam, IVlaL JEN WE uauifcum,& fimpliciter Euifcum nominant. Vlaluaui(ci autem uox cor P 355-S ruptae(t,ex maluanimírü & euifco compofita, quafi dícatalíquís IVlal. ua ebifcus,hocnomine illam ab alíjs maluís,quae fané multae funt.feoreoans. Ger.

Althea ute manícé "jbifcb/ober ZEibifdb/G:of ober wilb pappeli. Althza uero à multiplicí

dicla,

remedíioru poteftate &ufu, ucl ut Plíníus aít, ab excellentía effectus nominata eft, Siquidé dadaix Ciraecis ídem ualet;acfià medendo medica fimpliciter dícas, INam &Matvay illis mederi fignificat, 22foc uero remedíum & medícínam.

FORMA.

Sylucftris IVlaluze genus eft,cui folíautCyclamino rotunda,lan uginofa,flos ro,

faceus;caulís cubitorum bínüm,radíx lenta uífcofa(g intus candída, LOCVS. Locis humentibus,pinguibusQ gaudet, TEMPVS,

Radices,utreliquarum feré herbarum omníum,inter autumni ínitia hoc eft, ín fine Augufti, & Septembris menfis principio,legendze, Folía uero &(emen ín zefta te, Floret lulio Augufto menfibus,

i TEMPERAMENTYM,

Folia & lores calidi & ficci primo exceffu feu ordíne , Radíces ueroin principio

fecundi, | VIRES, EX DIOSCORIDE,

Radíxín aquamulfa autuíno cocta, aut per fe pota;ad uulnera, parotidas, ftri

mas;abfceffus,mammarü ínflámationes,fedis contufiones,ínflationes, neruorum

D diftentiones, efficax eft. Síquídem dífcutit & maturat,aut rumpít, &ad cicatrícem

perducit, Cocta quo díctum eft modo, & cum adí peanferinoautfuillo, ucl terebin thína fubacta;ad uteri inflammationes & przclufiones utiliter admouetur, Deco, ctum eíusídem pratat, fecundastgà partu relictas educit , DDecoctum radicis cum uino potum,uríne difticultati,calculoforü cruditati,dyfenterícis,ifchiadicis, trem lís, & ruptis fuccurrít, D'entium mítigat dolorem cum aceto decocta, colluto índe ore, Bemenautem uíríde ficcumQ trítum,cum acetoín fole perunctum alphos ex- teroit, Cumaceto & oleo inunctum à uenenatorü morfibus praferuat , Valetad dyfentería, fanguínis reíectione,& alui luores , Semínís decoctum ín pofca autuí- no contra omnes apum &mínutarü ferarum ictus bibitur, Folía cum exíeuo oleo, morfibus & ambuftis illinuntur, Addenfat aquam fub diuo radíx tríta &admixta, EX GALENO,

Dicerendi,laxandi;phlegmone leuandi, mítieandi, concoquendi coctu diffici- lia tubercula, Porro radix eius 8C femen cetera quidem pari herbae uírídi modo a. gunt,uerum tenuíorum partíum,magísq exíccatoríam,ad hec magis exterforíam quàm illa facultate oftendunt,ut &alphos detereant,&femen renum calculos con fringat. Radiícís autem decoctum, dyfenteríze, alui profluuío, & fanguinis reiectío- níutile eft,nempe cumadftringentem quandam facultatem poffideat,

EX PLINIO...

Althaez contra omnes aculeatos íctus efficacior uis , precipue fcorptionum, ne- fparum,fimiliumQ, & murisaranei , Cyuín & tríta cum oleo,hac perunctianté,ucl habentes cam,nonferíuntur, Eius ràdix praecipue couulfis ruptísgy efficax eft. Co. ctaín aqua aluum fiftit,Ex uínoalbo firumas & parotídas,& mammarum íinflam. mationes , & panos ín uíno folía decocta &cíllita tollunt, Eadem arída ínlacte de-

| cocta,

PLANTARVM HISTORIAE CAP, V, 17

A cocta, quamlibet pernícíofze tuffi citiffimé medentur, Hippocrates uufneratis , f tientibusqy defectu fanguinís,radícís decoctae fuccum bibendum dedít.Et eam aul nerib.cum melle & refina, item couulfis,luxatis, tumentibus, & mufculis , neruís, artículis ímpofuit, Et a(Thmaticis acd yfenterícis in uíno bibendam dedit, IVlirum, aquáradice ea addítaaddenfari (ub dio, atqj elactefcere, Efficacior aixt quo recétíor,

EX THEOPHRASTO, Vuseiusad rupta , & tuffes éuíno dulci, & ad ulcera ín oleo. Alis fi carnibus concoquas,ín ídem agerceare;ac ueluti conglutínare poffe affirmant,

DE ANAGALLIDE- CAP» Vl»

NOMINA. CSS NATAAAIX erecé, Anagallislatiné,officinis inufitata, germanice G aud) COUP beyl/oecr Colmartraut, Hocnominisforté à Germanis inditum eft, 77774 quod Anagallis in límine ueftibuli fufpenfa maleficiorum íntroíti peL

o ) lere credita fit, Errant qui Ilorfum eallínae feu Pafferína uulgo dictam "4l mon

Ji

EA

. * Li o D , * Il; herbam, Anagallída putantihaud fecus atque ij, qui A urículam murís proAnagaL PNE - P lide depíctam oftenduntherbarij, VEM

GENER ÀÁ. . Duoduntaxat Anaeallidis cffe oenera ueterum omnii teftimonio conftat, ma- rem fcilicet & fcemina, quee fanenullo nifi lorü difcrimine diíftant, Vias ením puni ceo, fcemína uero cceruleo flore confpicitur, Proinde hallucinarí uniores ac barba ros medicos euidentiffimi eft qui plura duobusAnagallidis genera conftituunt, T FORMA.

B —Frutíces funt Anagallides parui ín terra íacentes;folía ín quadraneulis caulibus pufilla habentes, & modicérotundaad Helxines fimilitudiínem, Semen geruntro tundum, INon quícquam fané certius hac fcriptorum pictura refpondet, cum di- plex fit ín flore color, puniceus nímirü &cceruleus, quadranguli caules per terram fparfi, folíanon toto ambitu rotunda, & femen coríandro diffimile círcínatum, INon eft tamen quod fichumí proftratos hosfrutíces intelligas, ut prorfus fup^ pullulent, INamínaltum etíam furgunt,non tamen altíus, quàm ipfa tibi examut fim pictura monftrat,

LOCVS. Pedibusinaruis uineis ubiqg calcatur,neqs quicquam nünc Anaeallide defpe- Ctíus eft;cum tamen in antíqua medíciína multus eius fuerit ufus, Licet autem ubi, que feré proueníat;in uligínofis tamen lzctíor, TEMPVS.

Perzeftatem utriufcs prouentus maximus eft; potiffimum autem menfe Augu-

fto,Florentautem à Maio menfe ufque inautumnum, TEMPERAMEN'TYV M.

Anagallidis utercy fexus calidam & ficcam facultate obtinet, quod fcilicet exter cerepoffint.IVlulieres nancy queafperioré & decolore à natura cutem acceperunt, adleuorem nítorédy uultus harum fucco utuntur , ut hacratione errare neceffe fit, Emor quond quí Anagallídas fríeidas & humidas effe ftatuunt, Gc

VIRES, EX DIOSCORIDE,

. Vitraqj mitieandi facultaré habent. Inflámationes arcent, furculos extrahunt,ul cera ferpentía copefcunt. Succus ear garearíffatus pituítà capitís purgat, Per na- res infufus dolore dentíü lenit, (iin contraríánarem inijcíat, Arpema cum Attíco melle emendat, S oculoru caligínes iuuat, Contra uiperarü moríus,renum & íeci norís uítía, ex uíno potus prodeft, T'raduntnonnulli eam quz cceruleum florem habet, procíduam fedem reprimere:quze uero puníceum,illitu euocare,

D 3

Satidjcpl mele

| Hie

LELAES

MAS,

ANAGALLIS

ANAGALLIS. FOEMINA,

fsaucbbenl eveible,

B4

20 PLANTARVM HISTORIAE CAP, VI,

Yes EX GALENO.

Anagallis utracg,tam ea quzeflorem parít cceruleum , quàm ea quae puniceum, admodum extergendífacultatem obtínent , Quendam etíam calorem attractoríü pollident, ita utimpactos corpori refioant aculeos , Succus earum ex naribus pur. gateadem de caufa, Et ut fummatim dicatur,exiccatoriam cítra mordícatíone facul tatem habent, quamobr uulnera elutínant,& putrída adiuuant,

| EX PLINIO,

V'triufcg fuccus oculorum calípínem dífcutitcum melle, & ex ictu cruorem , & areema rubens,magis cum Attíco melle ínunctus, Pupillas dilatat, & ideo hocín- unguntur anté,quibus paracentefis fit, Iumentorü quocy oculís medentur. Succus caput purgat per nares ínfufus, íta ut deinde uíno collua£, Bibítur &contra angues fucci drachma ín uíno, Mirum, quod fcemínam pecora uítant, At fi decepta fimilia tüdine(Hore ením tantum diftant)deguftauere,ftatím eam quae Afyla uocatur, ín remedio quzrunt, Ea ànoftrís ferus oculus nuncupatur. Precipíuntalíquí effoffi.

Superflitios ris,antefolís ortum,;priufquá quicquid alíud loquantur,ter falutare eam,tunc fub-

fun, latam exprimere,íta praeciptias effe uires, V rinam cient Anagallídes, Iecínori mire profunt, Cohibent quas nomas uocant, V tiles & recentib, plagis, przecipue fenum corporí. Ad recentía quoqg uulnera tanta tradítur uís,ut faniem offibus extrahant, Anagallis coerulea procidentía fedis retro agít;e díuerfo rubens prorítat,

DE ALSINE» CAP» VII» NOMINA.

Morfus gala ^ZINH grece, Auricula muríslatiné, Morfus eallinze uulgo appelfa- line, "v3 tur, Pauerína Italícé, quod pauetís , id eft, unioribus anferibus ora D z55 oV rum pabulum fumminiftret, Auiculas caueis ínclufas,cum faftídiunt

à V3 eícà, aucupes hacherba recreare folet, Hínceermanicé Dogeltraut/

Alfine cir 1 Düner(erb/Doimeroerm/Dinerbig uocatur, Alfine autem dícta eft,

4^^ ^ quodlucos,quae Graci d^e« nomínant,nemorofatg & umbrofa locaamet, Aurícu Awi ]aueromuris,quod mufculorumauribus folía fimilia habeat, gave. GENERA.

Quamuis Diofcorides &alij unam tantum Alfinen faciunt, nos tamen tría eiuf- dem genera,lícet plura adhucínueníantur, damus, Prímum cenusAlfinen maíoré uocauímus;quod fcilícet uera fit Al(ine, & alijs maior, germanice Dünerberm no, mínatur, Alterius generís plantam Alfinen medía appellauimus , germanícé fit. netferb, Haec quodad flores attinet, quí ccerulei funt, à defcríptione uaríat : etu dem tamen cum príore facultatís. T'ertíj generís herbam Alfinen minorem uocaui mus, Hac,quídem,ut príma;pulchré defcriptioni refpondet;germanícé ZA leínuo^ geltraur nuncupatur,

FORMA,

Caufiículis ferpit rotundis,é quorum genículis exiles ramuli profilíüt, folijs He xines minoribus, mínusq hirfutis, flore exieuo,candido,forís herbaceo. Haec cum terítur cucumís odorem refert, INon autem illam Peponis maturi iucunditatem, Íed herbaceum cucumerís odorem fubolet, Porró cum Diofcorides Helxína fimi, lem cfle Alfinen tradít,non de ea Helxíne quac uulgo Paríetaría,fed ea potius quae

Hexinede alio nomine Ciffampelos dicítur,intelligas oportet: haec ením folía FHederze haud P* ^ diffimiliaobtínet. Adeo utliquido am coftet, Alfinen effe eam herbam quam pat fim hodíe Morfum gallina appellant. Hucaccedit quod facultates, ut ex fequenti. bus patebít,quas uulgus lVlorfui galline tribuít;ab Alfines uiribus nihil uaríent, LOCVS INafcitur in lucis,hortis,& maximéín parietibus, macerfjs,opacisqglocis, TEMPVS,

ALSINEÉ ..

fünerocrt.

MAIOR

Gute. |

ALSINE MEDIA,

23

* » 2

HD CS 2p » M d T DT SI NSS NU s —M sg Qu.

MINOR, fc | KIecitioadtaut.

24 PLANTARVM HISTORIAE CAP, VII.

TEMPVS,

Incipità média hyeme, Arefcitautézeftate media, Cum prorepit, mufculorü au res imitatur folíjs,

TEMPERAMENTVHM. Refricerantem S humectantem haud fecus quàm Helxine obtinet facultatemz eftenim aquez effentíoe frígidaeggt quare & citra adftrictionem refrígerat, VIRES. EX DIOSCORIDE.

Alfinerefrigerandi facultatem obtinet, Oculorü ínflammationibus cum polen ta illita couenit, Succus eiusauríum doloribus inftillatus prodeft,In uniuerfum ea- dem qua helxíne poteft.

EX GALENO.

Adferuentes phlegmonas,& mediocria eryfipelata competit, | EX PLINIO, |

Vus eiusad collectiones ínflammationesdqg, Quín emendatomniía quz Helxi ne,fedínfirmíus, Epiphorís peculíaríter ímponitur;item uerendís ulceribus; cum farína hordeacea. Succus eius auribus infunditur,

APPENDIX.

Eaídem facultates,herbis quas morfus gallinze uufeó nominant,noftri temporis herbari; tribuunt,quod fcilicet ad feruentes inflammationes,;aceryfipelata profint, Omnes eníim,ut dictum efl refrigerant atque humectant, Hínceftquod mínorem aliqui GiermanoruSiebertraut uocent,quia fcilicet febribus accómoda,& utilis fit,

DE ANTHEMIDE» CAP» VIII

" NOMIN Á. :

NOEMIS A yeuslpstep orzece, Anthemis, Chamaemelon fatíne, officinis corrupto nomíne Camomilla dícitur, Germanice C amillen, Chamae 4| melon,quoniam odorem habeat máli;appellant,íd quoddeprímo ge

| nere potilsíimum intelligendum uenit, | GENER A. Tría eius genera, oribus tantum diftantía, inueniuntur, Fi enim etfi intus au- rei (int,tamenforís perambitü illis adiacent folia aut candída,autlutea, aut purpu.

Leucantbenon . Yea, Cyuseforis ín orbem candida fofía obtínet,ea eft quae à Diofcoride proprie a«v-

x&vlquy,SCuulgoó hodie Camomilla uocatur. Que uero luteis per ambítum folijs có.

Chryfatbemon ftat;ea haud dubie eft, quá priuatím Diofcorides à fuis floribus xvovfoy nominat,

Giermaniautem, pulchréad graecam appellationem alludétes, (5olotblimen/Gel

Erantbemot, cemillen/Crreicbblimerrappellant. Tertía fpecies chamazemelí,que nimíru purpu

rea per orbem folía habetnullaalía eftnifiea quam hodie uulgus medícorumCon

Confolidavegslis (olidam realem, Crermani aute fimilitudine calcarís, cui refpondet flofculus eius

eft tertia chame

herbze,& à colorelepído regioQ qui afpectari nunquá fatis poteft, X itterfpotti uo cant. Diofcorídes peculíariter sevo, e o quod uere floreat,díci tradit, T ría itacp ín uníuerfum Anthemídis feu Chamaemeli generafunt,quorum fané prímum Cha maemelon leucanthemon,alterü Chamaemelon chryfanthemon, tertium Chamae melon eranthemon Diofcorídi nominatur, De duobus prímís generíbus nemine dubítare,quín uera &leoítima fint,arbíitramur,quod níhil ín ijs fit quod Díofcori- dís defcriptioni, quam mox fubijcíemus,non refpondeat, Tertium forté nonnullís qui morofius omnía obferuant,minime eenuínum Chamazmeli genus efTe uidebi tur : ideo quibus fimus argumentis & coiecturísimpulfi,ut tertium Anthemídis effe oenus credamus, n sci eritoftendere, Potifsimuautem quod nos ín hancfen tentiam pertraxit eft,quod (ineula in Diofcorídís defcriptioneilli congruant, ramí

Ícilicet palmum non excedentes,fruticofi, multas alas habentes, paruí & exíguií,ca pítula

€anmlen.

E

». CHAMAEMELON . LEVCANTHEMON,

SY

2-7 em ^

$5el catmillen,

CHAMAEMELVM CHRYSANTHEMON

TOR.

CHAMAEMELVM | ERANTHEMON, "och

po SWttpont:

C PE

28 PLANTARVM HISTORIAE CAP, VIII,

pítula rotunda,aurea,forís purpureis folíjs, magnitudine in nullo alio eenereR ute folijs magis fimilibus círcundata, Deinde fententíam hancnoftram cofirmauít an^ tiquifsimus codex manufcriptus,in quo pictura exquifitiffimeR egalem díctá con, folidá refert, quam fjs fanéuerbis defcribit: Herba eft quam quídálVlonachell&, fiue Capucíaría uocant cucullo hauddubié monachoru, quem flores íllius herbae re ferunt, nomen imponentes) Diofcorides Eranthemon appellat, & eft una fpecíes Anthemídiís, quae folía ínftarCamomillze habet,nigriora tamen:floremautem uío [ze fimile, Hazecille. Quibus omníbus illudetíaaccedit,noftram dehacherbafenten.

tíam mírificé corroborans,quod uulgus hodie medícoru C onfolídà regale calculo-

fis,& oculís prodeffe tradat, adeo ut illius etíà confpectu multos ex oculís laboran-

tes fanaffe dicant . Atcj hínc fit ut ftudio(i paffim eam herba ín fuis mufzís fufpen,

fam habeant,;oculís hacratione cofulere uolentes, Has autem. omnes facultates ut

ex fequentibus patebit, Eranthemo fuo Dfofcorídes etíam adícribit.)uamobrem

nihil certíus eft, quàm Confolídam regalem tertium effe Anthemidis eenus, íd

quodargumenta noftra ííam adducta palàám euíncunt, | FORMA.

Ramipalmum non excedunt, fruticofi, frequentes alas habentes, parui, tenues & multi,capitulis rotundis, Flores íntusaureos continent,forís uero per ambítum candídos,autluteos,aut purpureos,foliorum R'utze magnítudine,

LOCVS |

INafcuntur ín afpero;ficcomacrod folo, & iuxta femitas atcp itínera

| TEMPVS. ,

Collieunturuere, ín calídis potiffimum regionibus, in noftris inter zftatis ini.

tía, hoceft, lunio menfe, | | TEMPERAMENTVM,.

Calefaciunt & deficcantín primo ordíne,

VIRES; | EX DIOSCORIDE,

Vim habentradíces,flores & herba calfaciendi, extenuandi&g , Potu & infeffio^ ne menfes fcetus,calculos & urínam pellunt, Aduerfus inflationes,&tenui íntefti^ ín dolores bibuntur,Bile fuffufos expurgant,&iecinorofis medentur. Decocto ea^ rum uefícz uítía fouentur , Efficacíus ex omnibus generibus eft, quod florem fert purpureum, ceterísqy maius exíftit, idt propríé Eranthemon uocatur, C) uod uero Leucanthemon & Chryfanthemon cognomín&t,uehementíus urinam cíunt, Ae. cilopíjs illita medentur , Commanducata orís ulcera fanant, INonnulli ín clyfteri bus ex oleo utuntur , terentes ipfas ad pellendos febríum círcuítus , Folía & flo. resreponi debent, & fcparatim contufa in paftillos conformarí , Radix quocp fic- catur, & ufu pofcente ínterím partes duas herbae, florís aut radícís modó unam: in- terím contrà Hlorís duas, & herbae unam, alternis diebus duplícantes pondus, dare conuenit, Bibereautem oportet ín uíno díluto mulfo. ;

| EX GALENO,

"Tenuium eftpartíum,quamobrem digerendi, rarefaciendí, & laxandi facultate obtinet. Eftítag Chamemelon tenuitateR ofe perfimile,calore uero ad olei faculta tes magís accedít, anímali familiares, St temperatas. Quapropter laffitudínib.ut fi quídalíud,cofert, dolores( mitigat. Prarterea tenfa remíttít &daxat, quacg; medio, críter dura (unt emollit, quaeqg coftípata códenfatáue funt rarefacít, Ad haec febres quae cítra uífcerís alicuius ínflammatione infe(tant,diffoluit, praefertim quae ex hu- morib.biliofis, aut cutis denfitate cofiftunt, Qua dere & ab Aegyptíoriu fapíentit fimis Soli cofecrata eft, febríumQg omniü remedíü putat, V erum hac quídem ín re à ueritate aberrát:folas enim quas diximus febres fanare poteft , easqy quae íam co^ coctz funt. Iuuat autem pulchréreliquas etíam omnes que melancholicae funtaut pítuítofzc,aut ex uifceris inflámatíone prognate; nam harum remediu C Rd a

melum

PLANTARVM HISTORIAE CAD, VIII 26

& melum uel ftrenuiffimir eft;ubi iam cocos adhibetur; quapropter & hypochon. dríjs, ut fi quidalíud, gratum exiftit, | EX PLINIO,

Medici uere folia tufà in paftíllos dígerunt: item florem &radicem,Danturo; mnía mixta drachmeeuníus pondere contra ferpentum íctus, Pellit mortuos pat^ tus, item menftruaín potu, & urínam,calculosdp : inflationes, iecínortr uitia, bilem fuffufam,zeoilopía. Comanducata ulcerum manantes ín ore eru ptiones fanat, Ex omnibusíjs generibus ad calculos efficaciffima eft, qua: lorem purpureum habet, cuíus & folíorum & frutícís amplitudo maiufcula eít. Hanc proprie quidem Eran- themon uocant, ]

DE ANETHO- CAP» IX

- NOMIN A.

SiNH OON orzcé, Anethumlatinéappellatur, Nomen in officinis oenui

num retinet, Germanice Dyllen/& D»octraut nominatur,

AC MO EPETI FORM A.

388.9 Anethum fefquícubitali procerítate affuroit , multicaule, rmofum,ext, litate folij in ftamínis pene modum extenuata, luteolo flofculo, femine lato & qua- fi folíato,radícelignofa,neque adeó prolíxa, umbella fcenículí;cui cognatum quafi Senus,propter fimilitudinem uíderí poteft,

d | LOCVS |

Inhortis feritur:interdum & fponte, fceniculi modo, prouenit,

cM TEMPVYS,

2B LHoretinaftate,Iunio & Iulio menfibus,

d TEMPERAMENTVHM.

Anethumadeó calefacit , ut habendum fit aut fecundi ordínis intenfi , aut tertíj remifTi, Exíccantit uero ordínis eft fecundi incipientis, aut prími finientis , V. ftum autem tertíj tum calfacientíum,tum deficcantíum ordinis fit,

23i T VERES, |J EX DIOSCORIDE.

Anethíaridi comzefeminisG decoctum potum laceuocat, Tormína & inflatio: nes fedat, AluumleuesQj uomítiones fitit. Vrinam cit, Singultuslenít, Oculos he betat,& genituram affiduépotum extinguit, Decoctum eius mulieribus pracfoca, tione uuluzelaborantibus ad infidendum utile, Semen eiufdem uftum &illitum condylomata tollit, |

|

|J ." EX GALENO. | ! Anethum ín oleo decoctum digerit,fedat dolores,fomnum conciliat, crudos & incoctos tumores concoquit. Fit ením ex eo oleum, cuítus propinqua fittemperies pus mouentibus, 8t maturantibus uocatis medicamentis, nífi quatenus paulo illis tum calídius,tum tenuiorum partíum eft, atqueadeo dieerédi facultate predítum, Vftum ulceribus admodum humidis illitum prodeft, potiffimum ijs quac ín pu« dendo confiftunt, uz autem in preputio funt ínueterata, ijs probé cícatrícem in ducít, Caeterum uíríde humidus eft; & mínus calidum, itaq magís cócoquit ficco, , &fomnum cóciliat,fed minus dígerít, Idcirco míhi uidentur ueteres coronís ex eo concínnatis in fympofijs ufi effe, and EX PLINIO, | ^

Anethirructus mouet, &tormína fedat, Aluum fiftit. Epiphoris radices illinun tur ex aqua uel uíno, Singultus cohibet femen feruens olfactum. Sumptü ex aqua fedatcruditates , Cínís eius uuam ín faucibus leuat, oculos & geníturam hebetat,

) EX SIMEONE $ETHL | Adaaflorihumorü inflationes prodeft, Quuida fanéipfum ftomacho bonum C 3 efle,

NOENS l Y 7 " - EM N z 1 p / 7 7 * , : T 7 z E: , NNNM ! 7 X Xj p : » NN - D /NS : / : // A L 4 v 7 277 2 NIS 7/ ——— Mure. | : : jf / H j^ M / j —— V A ACT

Abe

ANETHV

ven

PLANTARVM HISTORIAE CAR, IX, 21

A effe;alij uero minímé, dixerunt. Illi quidem ad eíus calíditatem,& facultate quae hu-

33

25

miditatem cócoquít, & flatus qui funt ín uentrículo difcutit,refpexerunt:fj uero ad

fubftantiam eiusque craffarum eft partíum,concoctu difficilis, & naufeofa, Oleo incoctum difcutit,& fomnum conciliat, Inunctix tumores crudos concoquit.Infla, tíones quoque quz in uentriculo generantur, digerit . Corpus ex immodico labo. re defatigatum,curat, Renes uero,ut quídam aíunt, laedit,

DE AIZOO» CAPr- X* | - NOMINA, | |

PW ftremum nomen officínz obtinuerunt. V ulgó louis barba, Germani BO wn WE ce Daufwurg/Donberbar dicitur;quod falícetnonnullis locís plebis ! E E95. SJanimosíampridem ínuaferítopinio , non feriri fulmine domum , ín cu. ius tegulís uireat Sedum, Porro Aizoon & Semperuiuum appellant, quod perpe tuo, tam zeítate quàm hyeme uírefcat, nec ullis frígoribus , aut cceli íníuría quan.

tumuis frígida,emoríatur, | GENER A.

Diofcorídem fequentes tría eius genera ftatuímus, Prímum Aizoon feu Sedum maíus,quod folíalatíora habeat, Alterum Sedum minus, quod Girecís etíam zpe- X quia ter Horeatínanno; uocatur, Vulpgó V ermícularís;à fimilítudíne foliorum, quz rotunda funt, & fieurze oualís, utuermículos putes, & Craflula mínor nom natur, Huíus iterum duo funtgenera : alterum ením mas eft, quod nímírum flori busluteisfpectatur , & Germanis Eleinbaufwurtbas mennle appellatur , Alte- rum fcemína , quod pallídís feu candidis confpicitur floribus, Giermaníce £leír

—EWERELZ 0-0 m graecét Aizoon, Sedum,Semperuiuumlatinénomínatur,Po^.

Iouis barba,

Aiz00H ntdius;

Verimicularís. Craffüla. nitor. Alzoonünus,

baufwutt eas wefble uocatur, T'ertíum genus eft quod Aízoon fylueftre,ab alijs Tertiumgenis Portulacafylueftris,autllecebra mínus recte improprie dicitur, NamPortulaca Aixoi.

Íylueftrís diuerfa ab hoctertio Sedi genere herba eft;ut fuo dícemusloco.Illecebrze autem nomen alíz debetur herbae , quz T'elephíon uocatur , utín eiufdem hifto. ría docebímus , INomína uero hzc generi illi indíderunt;feducti errore eorum qui Portulacam fylueftrem cum tertío Aízoo apud Díofcoridem confuderunt, atque adeó qua debent Portulacae & T'elephionomína ; Aízoo temere affignarunt, Vt ením uíribus díuerfa eft Portulaca fylueftris ab hocgenere tertío Aiízoi , íta etíam nomíne & forma , Quare meríto reprehendendi funt quí duo hac capita fic fibi te mereémifcuerunt , V uleares herbarij V ermícularem mínorem uocant, Giermaní A atsentreuble ober GDaurpfeffer, FORM A.

Semperuiutir maius caules profert cubitales,ínterdü etiam maiores, pollícis cra sius;

fitudiíne,píngues,epregié uirentes,íncifuras Characie Títhymalli inftar habentes, Folia pínguía;pollícís magnítudine,ín cacumíne linguae fimilía;alía ín terram refu

pinata, alíaín capíteínuícem contracta, circulo oculi fíeuram círcunfcribunt., IVli sig,

nus Aizoon caules ab unaradíce exeuntes multos habet, tenues, folíjs plenos ro- tundís,pínguibus,paruis,ín fummo acumínatiís , Emittítauté é medio caulem paL

míaltitudine,umbellam &flores pallidos luteósue fuftinentem: yaepé ením hoclo» 424.

co,utalíàs fepe;pro àxà accipitur,id quod ex Serapione etíam abunde conftare po teft,quihuncDíofcorídis locum íta reddidit: Et habet uíream ín medio longam, cir calongitudiínem palmí,fuper quam eft capitellum,ín quo eft flos citrinus,fubtilis, Bam autem Semperuíui mínorís fpecie quae flofculis luteolís fpéctatur,, dilucidío. rís doctrirnze eratíamarem appellauímus. Alteram uero quz candídos obtinet flo res,fceminá, Tertium Semperuíui genusfyluefltre dictum, foliola habet pínguio- ra;ad Portulace fieuram accedentía,& hírfuta,breuiorítg cacumíne. Hís uerbis ex-

Ub oM C 4 quifite

"

3 E | ^)

B 2C EE Lr M N i

dm ax Rc

Klcit batteeouta menle,

AN EN "x

4 V Y . ' J "ap j z 7 iA.

&lein bauftourts cociblc,

SEDVM MINVS FOEMINA. |

36

É& Ge tccuble

G GENVS,

SE D I z : 'TIV

27 | PLANTARYVM HISTORIAE CAP, X,

-

"€ quifitéadmodum Diofcorides & Plíníus tertium Aízoi genus ; quod uermiculare mínorem hodieappellant,deliniarunt, Habet ením pínguía admodum folíola, ad Portulaca fylueftris formam nonníhil accedentía,hírfuta; & breuiori quàm ín Ai, zoomínoricacumíne , Reliqua qua fequuntur ín quibufdam Díofcorídís exem. plaribus, manifefté adulterina funt, INecp íjs plurahabet Aldinu exemplar, & alía qua paulo funt caftigatiora,

LOCVS.

IVlaius nafciturin montanis & tefteís, Nonnulli autem ín tectís domorum con. ferunt, Mínus Aizoon ín murís & petrís,maceríjs uíneariz, paríetibustg prouenit, Tertíum in petrofis locís,fepulchris umbrofis,oppidoruma fofsís,

TEMPVS,.

Florent Maio Iunio menfibus maíus & mínus, Tertíxautem genus in Vaio tantum floribus ornatur luteis,

TEMPERAMENTVM,

Aizoon utrunque,tam maíus quam mínus, deficcant modice , uehementer au temrefrigeranttifunt enim ex tertio ordíne & receffu refrigerantíum , Tertium oe. nus calidum effe, Diofcorídis & omnit ueterum teftimonio conftat, Guftus etiam mínímérecamat: fi ením guftaueris, línouam uehementer urít,

VIRES. EX DIOSCORIDE,

Mlaius uim obtinet refrigerandi & adftringendí, Conferuntad eryfipelata, her. petas,nomas,oculorü inflammatíones;ambufta, podagras, folia per fe,& cum po. lenta íllita.Succus uero cum polenta & rofaceo,capíti ín doloribus infunditur, Da- turà phalangio morfis in potu, diarrhoea laborátibus,dyfentericistp. T eretes lum. brícos cum uíno potus excttít, Subdítus in peffo , muliebres fluxíones fiftít, Suc- cus etíamlíppíentibus à fanguine utiliterinungit, IVlinorís folia antedicto eandem

D facultatem habent, T'ertíum genus calfaciendí uím habet;acrem, & exulcerantem, Cum axungia illitum,(trumas difcutit, EX GALENO.

Semperuiui utrungs tam maíus quàm mínus deficcat quidem modicé,quando- quide & mediocriterad(tringar,omnís alterius uehementis qualítatís expers: quaz reín eoaquea effentía abundat, Refrigerat non mediíocríter, ideod ad ery(ipelata, herpetas,& à lluxione natas phlegmonas prodeft,

EX PLINIO,

Vitríuícg uís eadem,perfrigerare &adftríngere, Medentur epiphoris folia impo- fita,uel fuccus ínunctus, Purgant enim ulcera oculorum, explentG, & ad cícatrice perducunt, Palpébras deglutínant, Badem capítís doloribus medentur , fucco uel folio temporibus illitis , Aduerfantur phalangíorum ictibus: aconíto uero maius Aizoum przcipue, À fcorpionibus quoque ferírí id habentem negant, Medentur &auríum dolorí,

APPENDIX.

Errat non parum hodie magna medicorü pars,qui Sedi eenus tertium refríge- rare;aflerere haud uerent, Et mírum fané curab eo errore illos Díofcorides non re. uocet,qui diferte aít,hoc ipfum calefaciendi,& exulcerandi facultatem habere, Sed

forté non magnoperelaborant quíd de hacplanta Diofcorides tradat:debuif:

Íettamen errorís huius admonuiffe eos faltem germanica eíus plantze nomendatura, INequeením alíaratíone &2aurpfeffet no- ftrís Germanis dicta eft;nifi quod ín murís proue. níat, euftudacris admodum fit,

95:epteotgriche

N

MAIOR,

| PLANTAGO

e

LL.

DN

(

a

f ETE EV

G»itsigct toco rid.

P um. ———

PLANTAGO MINOR. .—

DE ARNOGLOSSO» CAP» XI* 40 NOMINA.

PROTAQZZzON (recs; Arnogloflum;Plantago Latinis nominatur,

;INomenlatinu Plantagínis officine retínuerüt, Crermanícé YOegerícb/

|Cafsungen/ quodnomen grzco pulchrérefpondet,dícitur, Arno, amogloffnus

«$'oloffum,quod eíus folía agninze linguae fimillíma fint,appellarüt Cirae« dc dics.

ci, Latíni autem Plantaginem,ducto planta uocabulo,nuncuparunt, Sunttamen Platago.

quiáà multitudine neruorum , quibus quafi coftísín dorfo per lon gitudínem folía

cius diftíncta funt,Polyneuron uocant, Polyteuroi,

GENER A.

Duo Plantaginis funt genera,ueterum omnium fententía,maior &mínor, Vla. ior, quam peculíaríter àfeptenís quae ín folijs apparent coftís, oraecé vapdaacipo id eft; Septíneruid uocant, Giermanís noftrís à foliorum latitudine groffer ober bzey- tet vvegríd) nominatur, Minor, eo quod eíus folía fibris quíncg tanquá neruis di^ ftíncta funt,wqrzivévpoy id eft, Quínqueneruía dícitur, Officine, quoniam foltum ar &ius definitín acumen, & uelutínlanceze mucrone faftieíatur, Lanceolatam, uuL gusautem Lanceolam appellat, Giermanícé £lcir ober (piniger wegericb/ quía lcilicetacuminatior & longior eft; & ab equíng coftz fimilitudine, X.ofrípp uocat,

FORM A.

IVlinor Pfantago anguftiora, minora, molliora, leuiora & tenuiora folía habet, miror. cauleangulofo,in terram índliínato:flores pallidos:femen ín fummís caulibus, Vla- xir. ior contrà craffior uegetíort, latiore folio, betaceo.Folía fiquidem maioris Planta- oinis betaceorum efligiem,nó alteríus olerís referunt, quod Diofcorídes a«evaztas dixit. Nam apud Athenienfes a&voy pro Beta fzpe fumi folet, à cuius folíjs non axe. multum Plantaginea uidentur abhorrere, INon ítacp olus íntelligere potuit, cam ín exprímenda (imilitudine Ípecíatim loquí,non generatím conueníat, Huius cau- lisangulofus, fubruüber;altitudine cubítali, à medio fui ad uertíce uícg tenui femi, necírcundatus,flofculum ín fpica luteum,nónunquam herbaceum oftentat, R adí ces fubfuntilli tenerze,hirfute,candide,di gitalí craffitudine. Defcriptiones haeDío: Ícorídís pulchré picture refpondent, Antíquus etíam herbaríus eafdem pro ma- iori minori Plantagíne herbas exhibet,

T LOCVS.

IVlaiorín paluftribus potiffimum nafcitur, V'tracp autem circum fepes,aggeres,

prata, SG lacunofaloca... ..- |

Sr

Bi

| eut TEMPVYS, Herba & flores ín aeftatis initio, Vaio & Iunío menfibus , femen uero Augufto carpiturmenfe, —— —- TEMPERAMENTVM.

- Mixtzefttemperaturz Plantago;habet enim quiddam aqueirfrígidum:habet uero &Kaufterum quíddam,id quod terreum eft, ficcum,fri gidum. Itacprefrigerat fimul &deficcat, & ín utrocpfecundireceffusàmedijseft, ——

h VIRES. s EXoODIOSCORIDE ——

Viímhabentfolía exiccatoriá & adftríngente,ideo ad omnía ulcera mali ena,ele phantíca,quae humore fcatent,& fordída,coferunt, Eruptíones fanguinís, nomas, carbunculos, herpetas,epinyctidasQs cohibent, V Icera uetera & ínaequalía cicatrí. ceobducunt, Vledentur & js quze Chironía nuncupátur.Sínus eutínant, lori. bus canís,ambuftis,inflammationibus,parotydí, panís, profunt, Strumís & xgilo pis cum fale illita coferunt, Olus cocti cum aceto &fale dyfenterícis &ccclíacis fum ptum fubuenít, Datur & ín locum Betz cumlentícula coctum, In leucophlegnia, , tía poftarídas epulas ín medío herba decocta datur, Comitíalib. & afthmaticis da. ta proficit, Foliorü fuccus orís ulcera continua collutione purgat. Cum creta címo-

D à lía&c

41 PLANTARVHM HISTORIAE CÁP, XI,

lía & cerufa ignibus facrís medetur, Fiftulas infufus fanat , Auri doloribus & ip. pitadínibus fuccus inftillatus,& collyríjs additus prodeft, Gingiuis fánguínolen, tís,& fanguine reíjcientibus potus cófert. Dyfentericis fubter peraluum ínijcítur, Bibítur contra tabem, Aduerfus uterí ftrangulatíones ínTana apponitur:ítem uul uz fluxiones, Semen cum uíno potum aluí lluxiones, & fanguinis excreationes fi, (tit, Radix decocta collutíone, & comanducata,dentiit dolores fedat, Eadem cum folíjsin paffo ad ueficze renumi ulcera praebetur , Ferunt tres radices cum tribus uini cyathís,& paríaquz potas,tertíanis auxilíari, & quatuor quartanís , Sunt quí radice ecollo fufpenfaad ftrumas dífcutiendas utantur, | EX GALENO. Quaecungg medicamenta cum hoc quod refrigerant unà etíam adftrineunt, ea & ad ulcera maligna omnía, & ad luxiones,& putredínes profunt;atqueadeo etíà ad dyfenterías:nam & fanguinis eruptiones fiftunt, & i quid aduratur refiieerant, Sinus quog glutinant,& alía ulcera recentía fimul & uetera. In omnibus feréíd oc- nus medicamentis prímas tenet,aut certénulli fecundis eft Arnogloffum,ídiy tem- peratura fymmetría, Nam ficcitatem obtinet morfus expertem, & frigiditate quae nondum obftupefaciat, Semen eíus & radix fimilis funt facultatis, attamen ficcío- rís,& mínus frípidas, Semen etíam fubtilium eft partium, radíces autem craffioru. Ethuíus herbe folía exíccata;fubtiliorís &mínus frigide facultatis fiunt,nempe dif- Hato ex eoacdigefto excremento aqueo . Hac ratione radicibus utuntur ad denti dolores,tum manducantes, tum collutionibus íncoquentes, Praeterea ad íecínorís & renum ob(tructiones non has tantum adhibent, fed folia quoque & multó nia- gis femen : hecením quandam abftergendi in fefacultate habent, quam & ín herz ba uíridiínefle fatis contjci poteft,juerum ab humídítatis copía uínci, EX PLINIO. un Vis miraín ficcando denfandoGg corpore,cauterij uicem obtinens. INulfa res ze que fiftít luxiones,quas greci rheumatifmos uocant, Stomachü corroborat Plan: tago per fefumpta ín cibo cum lentealiczüeforbitione ; Strimis medetur. Semen eius ín uíno tritum,uel ipfa ex aceto cocta;aut alíca ex fucco eíus fumpta dyfenteri^ cís datur, Liíchenis fcedo malo medetur tríta. Vitia fedis & attritus celerríme fanat, Ex aqua mulfa duabus horis anteacceífionem pota duabus drachmiís,tertíanas le niores facit, uel fuccus radícís madefactze uel tufze ; uel i pía radix trítaín aqua ferro calefacta, Quidam ternas radices in tribus cyathís aqua: dederunt. ídem in quar. tanís quaternas fecerunt, Hydropícos fanatíri cibo cum príus panem (iccum come derínt (ine potu. Folía podaeras refrieerant,&in prímo impetu podaere rubentís, hoceft, calídae,conueniunt. Orís ulcera fuccus emendat, & folía radicesg; coman. ducata , uel firheumatifmo aboretos, Vitioreiectionis fanouínis idem medetur, Phthifim fanat fi bibatur , & ípfa decocta ín uíno cum fale& oleoà fomno matuti. norefrígerat, Luxatís dolores & tumores tolluntfolía tufa;addito fale modico, Fi, ftulís ínfufus fuccus auxilio eft, Sanguinis profluuium (iftit femen, fi ore reijcíatur, fiue aluo fluat,fiue foemínarum utero,Succus uomentibusfaneuinem datur, Contufis,euerfis omnibus modis ipfa fumitur, Medeturomníum oe. nerum ulceribus, peculíaríter fceminarum, fenum, & infa tíum,iene mollíta,melíor &cum cerato,

DE AÁLI-

et u

18x ?)

S&affet oeatich.

PLANTAGO

AQYVATICA

45 DE ALISMATE» CAP» XII

e NOMINA,

m BATZ MA, Adeuaosdnep orzece: Alifma, Damafoniuim latine nominatur, Sunt qui eam herbam efle putent, quam herbaríj & uulgusnomínant : Barbam fyluanam,& Plantaginéaquaticam : noónullí uero eam, quam

pe^ SEP. * multipaftoralem fiftulam uocát. Príor Giermanís YOa(fer veegríc/ & SrofcbloffeL/quod fcilicet ín paluftribus nafcatur,ubi frequentes funtranze, Altera ueroijfdem Dírrenpfei(f nomínatur, Plantaginem autem aquatícá, ob natales & fimílitudínem quzilli cum uera Plantagine eft, dixerunt: quemadmodu fiftulam paftoralem,quod fingulari fcapo rudis li(tule & longitudine & effigiem quandam uideatur ímitari, Quac uero noftra de fjs (it fententia pauló poftíndicabiímus, FORM A. |

Alifma folia Plantagini fimilia habet,anguftiora tamen & ín terram reflexa,de-- miffacg, Caulis illi eft tenuís, implex;altitudine cubitum excedente, thyrío fimilis, capítula habens, Flores tenues, candídos & aliquatenus pallídos obtinet. Radices ut Ellebori nigri tenues, odoratas;acres, modícetp píngues. Ex qua quíde delínía-

tione fatis conftat neutram herbarum quarum picturas damus, efTe Alifma, Nam

herba quam hodíe Plantagínem aquatícam uocant, non per omnia hiftoríe refpon

det, Vt enim alía preteream,radix eíus neque odorata;neque acrís eft, Alteríusau

tem; quam paftoralem fiftulam nomínauímus, etfi radix odorata fit, mínimetame

actis exíftit, Quicquid tamen fit; hac potius qniàm altera pro Alífmate utendum

fe cenfeo, Eius effigiem fuoloco dabímus.,

: LOCVS,. Aquofaamatloca;in quibus paffim nafcitur. TEMPVS. D j[neftatecolligipoteft;tum ením floribus abundat, TEMPERAMENTVM,. Calídam effe hancherbam fatís monftrant radíces, quasacres efTe conftat , Ab- fterforíam etíam quandam in fe facultatem obtinent, VIRES, EX DIOSCORIDE,

Radixuniusautalteríus drachmz pondere cum uíno pota,hís quileporem ma rinum deuorarunt, prodeft; & quos rubeta rana momorderit, quit opíum haufe. runt, Tormínibus & dyfenteríceperfe,aut cum Dauco parí pondere pota confert. Conuulfis tidem & uteri (irangulationibus, FIerba fiftít aluum,menfes ducit, & ccdemata illita lenit,

EX GALENO.

Damafonium aut Alifma,De hac herba ín tertío libro tradit Diofcoríides,quod radíx eius epota dyfenterías fanet,& aluum fiftat,atcg cedemata mitípet, Nos uero eaexpertí non fumus, Quodautem cóftítutos ín renibus calculos aqua ín qua de- cocta fuerit pota cómínuat, cafu experti fumus, Ex quolíquet;quodabfterforíam quandam facultatem obtínet, |

| EX PLINIO,

V fus ín radice aduerfus ranas &lepores marínos. Lepori maríno aduerfaturin uino potum. Strumís imponitur ex aqua ccelefti folium trítum , uel radix cum a- xungío tufa;itautímpofita folio fuo operíatur, Sic &ad omnes ceruícís dolores, tu moresq,, quacungp ín parte,

DE ARTE-

ARTEMISIA . O^aag,

LATIFOLIA,

D 4

ffictttat.

ARTEMISIA

TENVIFOLIA,

*u NS

—1

i - ERA S SERES

1 N iN / LAN gt, a mos AES eS TS) (sect. L -

1 NI Z4 Nx " B » EN 147A *eN D 7 "NI A SU EIN AS s 24 1 IN | uz : à /- ZX V TY ]o dt Es $ P

| x etnfarit,

2d

E VE

7 LA, AT : LR A b pe t b ez ^, ^: " ^: dosi o ctu E NINS -— E a 775 Es ^ aT Te he Ne VR j en MVSE NN ONT P3 24 II ASS AIN BASS «MUR NA, ESETTI

ASSISTE RES CCS

MONOCLONOS,

( a : ge s Ü AR'T'EMISIA

47

TAGETES

INDICA.

Sinbianiig

tnegelet.

DE ARTEMISIA* CAP» XIID 48

NOMIN A.

zwmPTEMIZIA Craccís, Artemifialatinis, Germanís25ey (6/25ucten/ AM: &. $obans qirtel/Cyonnenoenó gürtel/ober O:o(fer veinfatri ap 7:34 pellatur, Officine ueterem appellatione retinent, [Nomen herbe índi, Arteuifi wide. $4 tum putant ab Artemifia uxore Maufolircgis,que fibihancherbam fe Jadoptauit, ca ante Parthenís,id eft; uirgínalís,quod uíreo deaillíno. uocaretur, INon defunt qui ab Artemíde coenomínatà arbítrentur, quod priuatím fcemínarü malís, quibus afz«uc, hoc eft, Díana praeeft, medeatur, INomen Germanícu 6. $obane gírtel, quafi diui loannís zonam dícas,à fuperfti tiofulís nonullís monachís & mulíerculís herbae huic ímpofitum eft, Nam fuerunt quínon coronas duntaxat, fed etíam zonas ex í(ta herba cófecerunt, quas tandem inignem;quiín díe diuoloanni baptifte facro,in fingulis plateis urbium fuccende- batur,neícíoin quem euentu, proiecerunt, hauddubíé hacherba in deferto diuum Ioannem cinctum fuiffc fomniatí, | TRIES ih

GENER A.

Tres funt, Diofcoride tefte, Artemifiefpecies, que etíam hodíeapud nos paffim reperiuntur, Príma z!wz/qv96-, latíné Artemifia latifolía dici poteft, Ba autem eft. atenifi dia qua fimpliciter hodíe Artemifia uocatur, Huius íteru duo funt genera colote dun. feli taxat di(tantía : unu caule & floribus rubens, Giermanis & otbucfen/uel X otbey.

(fig dicitur: alterum candícans caule, floribus uero flauís, Giermanicé weif bucfetz appellatur. Altera erecé 2«zfópvaXG-, latine uero T'enuifolía nominatur: quod quide Artemifia temi genus uuleus hodielVlatrícaria, Germani GO terEraut/& QOcttram,quod uterí, folia, quem matrice uocant, morbis medea£, T'ertía fpecies Artemífía monoconos dici. Puis " tur, 'anaceti corrupto nomine pro Tageté hodie nominant, Germani X eínfatts, 1,5; quod filícís feré fpeciem referat, &in aquarum ripis nafcatur. Alío nomíne YOurm^ Tacetum, Erant, quonialumbrícos é uentre pellat, Effe uero hancherbam aliquam Artemi, «gets fize fpeciem uel híncetíam cóftare poteft,quod prímam fpecie, ut diximus, nónullí - Germaníce O:offeén teitifattt uocant:hac ením nomendatura manifefte docent, 8c

eam quam T'agetem appellant Artemifiz efTe coneenerem, quod fcilíceteandem habeatappellatione. Hufus hauddubiéeenerís eft herba quz clegantiffimos pro»

fert flores, earyophyllos Indos uocatos: nulla enímín renifi floribus, qui funt ele: gantíores & longe maiores;ab hacnoftra diftat:odore tame noftrá hanc etíam uin.

cit, Hinceft quod Tagete Indicam appellauerímus, Germanícé autem $nbíanifcbe negeler.Flis aute herbis tribus couenire Diofcorídis defcriptióes faciléunufquifq

ex fjs quee paulo póftdícemus cognofcet, Effe autem Artemifiae genera ex manu,

Ícrípto codíce,quem ob uetuftatem lubens cito,manífefté colligi poteft.Is ením pi

Clas ordíne tres íam cómemoratas herbas íta ob oculos ponít;ut nemo qui illas ucl femelfaltem uiderit,non agnofcat. Picturz accedunt defcríptiones,& nomendatu xze hodie etíam ufitatze, Prímam ením Artemifiam, alteram Leptophyllon & Mia- trícaríam, tertíam uero T'apgetem, quo nomine Apuleius ufus eft, & 'Tanacetum appellat, ítaut nemo deinceps quin uera fint Artemifiz eenera dubitare debeat,

aut meríto poflit, | »

S FOR M A, Primafpecies quaepriuatim Artemífiía dícitur , fruticofa eft herba, Abfinthio fi, Artenifu. milísmaiora tamen pínguíora folía habet,quee fuperné ex nigro uirefcunt, fub. terautem candicat,crebro eríam refecta funt, Flos illí tenuís,& femen rotundi, AL era;folía tenuíora obtinet, llores exiguos,tenues,albos,&grauiter olentes, Porro Sampfuchi odorem cófrícata eíus folia &flores referüt. Que uticy defcriptio italVia trícaría uuloo dictam herbà exprimít;ut nemo non;nífi talpa cecior fit hanc effe aL

teram

A9 ! PLÁNTARVM HISTORIAE CAR, XIIL-

C teram Artemifiae fpeciem uideat. Fruticofa enim herba eft Vlatricaria, folijs quàm [it Artemífia proprie dicta gracilioribus,Roribus tenuioribus, per ambitum albís, (intus ením lutei exiftüt)grauiter cum uniuería herba olentibus . Hallucinant íta^

Partbenimmmon. que quí Serapionís interpretem fecuti, Diofcoridís Parthenium efTe putant;ut fuo est Matricarit«. loco abunde demon(trabímus. T'ertía uvéxaove-, hoc eft, unícaulis dicta, fimplici caule confureitfolíjs mínutím fciffis , Caulísin fummo floríbus luteís & tenuibus abundat, Hzcodorís iucunditate príorem uincít. C)uzc fane defcriptio pulchréher Tanacctum, bam T'anacetum appellatam hodie , delíníat,ita ut tertiam efle Artemi(ize fpeciem nemo dubítare debeat;aut falté iure queat, Tagetes Indíca caule exuroít rubeícen; te,ramulís multis brachíato, folijs tenuibus, mínutim fciffis , & erauíter odoratis, floribus ín fummo cauleluteís,&croci feré colorem referentibus, elegantía nulli al teri cedentibus, LOCVS. ! Príma nafcitur in aquofis, incultis, afperísqplocis. Altera ín hortis, locís ficcís 8 lapídofis. T'ertíaíinaquarumrípis,atque uínearum agceríbus paffim prouenit, un de Giermanicéappofito uocabulo X eínfatii uocatur, Indíca l'agetes non nififata prouenitín Ciermanía, | TEMP YS. T3

Sineula genera tría zeftate, potiffimir cum uua maturefcit, tuncenim abundant floribus,colliguntur.Indíca pauló tardíus ín noftra regíone floret.

| TEMPERAMENTVYM.

Calefaciunt & modicé de(iccant, & funt; quod ad calefactionem attínet,ordinis Íecundí:quod uero ad reficcationem, aut prími íntenfi,aut fecundi remiíTi, Sunt e- tíam modícétenuíum partium,

VIRES. EX DIOSCORIDE.

Excalfaciunt & extenuant. Feruefacte profunt ad infeffus muliebres, ducendos

p menfes,fecundas,Gtfoctus, V teri praeclufionem atque ínflammatione íuuant,lapi- des frangunt, & urínze fuppreffionem tollunt, Herba ipfaímo uentri íllita copío- fa, menfes mouet. Succus eíus ciumyrrha fubactus &tadmotus,ex utero elícít quae cung, & infeffio. Bibítur etíam coma tríum drachmarum pondere eorundem du- cendorum gratía, quís ftomacho laborans Artemífiam leptophyllon contude. rit probé cum oleo amygdalíno, & ueluti malagma confecerít, (tomachoq ímpo; fuerit fanabítur, Neruorum quoque dolore (i quís affectus fuerit , ac fuccum eíus «um oleo rofaceo mifcens inunxerit, curabitur,

EX GALENO;

Adrenum calculos mediocriter, & ad uteri fomentationes profunt.

| EX PLINIO.

Axtemiífia priuatim foeminarum malís medetur , Eandem quoq; fecum haben. tibus,negant nocere mala medícamenta,;beftiámue ullam;ne folem quídem. Dibi tur & hzcex uinoaduerfus opium. Allieata príuatím potens tradítur, potáue ad. uerfus ranas. Alligatam quí habet uíator,negatur laffitudiínem fentíre.

APPENDIX. Preter dictas facultates ufu compertum eft; flores Tanaceti pueris ex uíno uel lacte datos, mirifice ex uentrelumbricos pellere, ídeotg Germanis herbalumbriícorti, ut pauló ante dixímus,appellata eft haec Artemífize fpecies. DE APA-

5 DE APARINE» CAP» XIIID e NOMINA, PEPERUAPINH, A ou QuAoxaPo "y QuAmiloaz C" grece, Aparine latíne,"A lebEraut

Emantquiputát

legetidiieffe ia. | /j Germanicénomínat, Omphalocarpos ab umbilíci fimilítudine, quam. omphato quete", femé cius refert,recte dicta eft.Philanthropos autem uox humanítatís, cepos.

tam Diofcoridis Use es

our herba fit,necalíter praetereuntiü ueftes apprehendat,quàm folentamici & hofpita ya onttia babent líores afe difcedentes comprehenfa uefte retínere;aut fi d nequeant;alíquandiu fe- dpQaMlapz) qui. Quam appellationem pulchré Grermani exprimentes, "A lebÉrant nominant: Cui fané lectioni e(t enim illis teben/ quodlatinís tenaciteradhzerere, Officínze & herbari nonulli Kis viet Aípergulam hodie uocant:rectíus tamen una detrítalitera nominarent Afperula, poto fédbom quod afperitate fua attíngentít ueftimentis pertinaciter haereat, bilici [pecie;quá " FORMA, |

fitu cis ves— Ramulos habet Aparíne multos,exiguos, quadrangulos,& afperos., Folía per ft Ud e ambitum orbém ue Rubiz modo per ínterualla,círcumpofita, Flores albos , Seme toncomni dea; durum,candídum,rotundum,à medio, umbilici modo, leniter cócauum, Ipfa hér» tuisfitimueritó ba ueftibus adhacrelcit,

LOCVS

db Orofsio Hifba ;

mo Hemos, Njafciturinfrumentario agro;authortis círca fepes & maceríes, " Marcellus,et Rt TEMPVS

elliuDio[coridis P s uS : ;

TE à. Colligituraftatedum femíne prcgnans eft,

qaakepar TEMPERAMENTY M.

lcgétesiaxatiti. Aparinemodicé extergít& deficcat, habet nonnihil tenutum partium : unde fatis conftat hancalíquam etíam calorís ín fe portionem habere, . D | VIRES, EX DIOSCORIDE, Aparines feminis , caulium & foliorum fuccus cum uíno potus,phalangiorü & , tiiperarü morfibus auxiliatur. Infufus doloribus auríum medetur, Herba ipfa cum axungia tríta coacta,ftrumas diícutit, ; EX PLINIO. Efficax Aparine contra ferpentes,femine poto ex uino drachma:;& contra pha, langía, Sanguínís abundantiam ex uulneribus reprímunt folia impofita , Succus . auribusinfunditur, | |

DE ACANTHO» CAP» XV» NOMIN A. | 9g KANOOZ, dul Cirzecis, Acanthus (iue Acantha Latinis dicitur, $3 Officinzà fimilitudine, quam etus folia cum anterioribus urforum | pedibus habent, Brancá urfinam uocant, Ad quam etíam (imilítudi. nem refpicientes Giermani,25ernElaw ober 2Serntag nominant, IL E 3 lud non przetereundü effe putaui, hanc herbam olím etíam Roma, Banttorara: nís IVlarmoraríam efle dictam:quae uox ín omnibus Diofcoridís exemplaribus de Diofcoridis lo» rauata eft,acin IVlamolafíam detorta: quód eíus folía columnarti maxímé Corín eisemenist thiarmm capitulis infculpebantur,quarum identidem tamfcapi quàm uertíces mar motreíplendebant, Antíqui etíam Acantho pateras píngebant, dodo Und GENERA. TUE " Duo Acanthi genéra damus, Prímum quídemlegitimam Acanthum nomina uimus,quod fcilicet defcriptioni per omnia refpondeat, Giermanís dícítur YOel(cb

Prancatfina, E

3

berntlavo, Alterum Grermanici, quod nimirum in Germanía officínze omnes pro

Acantho hancufurpentherbam, Germanis fimpliciter 2$erntlaw uocatur, h | FORM As

Sjamorís X comitatus illi ímpofita eft, quod blanda, comis, & hofpitalis did ! YO.

p P

Ado bernflato,

| NS CBE ON RE A NN AS NOR S CS x

($t Ü i (e ^3 e TA

ACANTHVS | VERA

rA ej EE e

Seres

"a XO XS ARS n "S

5

v

E a/ep2a 9? e (Sis / ES eM

exta. y

S:

ACANTHVS GERMANICA,

PLANTARYVM HISTORIAE CAP, Xv, 54.

A FORM 4A.

Folia habetmultó quàm Lactuca latiora &loneiora, Eruca modo íncifutis di, uifa,nigrícantía,pinguia,leuía, Caulem leuem,bínüm cubítorum,dieitali craffitu. dine,ex ínteruallís fub ipfum ufcj uerticem foliolis quibufdam oblongis ueluti nu-

camentis;aculeatís,ex quibus candídus promítur flos, Semenilli eft oblongum,lu teum, caput thyrfi fpecie, Radíces fubfunt olutínofz , mucofz , rubentes, longe, Hactenus Díofcorídes, Si autem uerí Acanthi picturam diligenter fpectare uolue rís, huícdefcriptioni prorfus quadrare uidebis , íta utnulla fit nota quae illinon ad amuflimrefpondeat, INeque impedit quod Acantha fpínam fienificet, fpinofa e nim & hec quídem herba eft,fed mollibus duntaxat fpínis, ídeodg à Vergilio moL lís Acanthus dícitur. Ciermanicam tamen Acanthum ad Diofcorídis picturam non penítus accedere,eíteuidentifsimu, Poteft tame ín prioris inopía, huíus etíam cómodus efle ufus;ut ex ijs quae pauló poft dícemus,patebit, | LOCVS,

INafcitur uera ín hortís, petrofis & humentiblocis, Germanica in hortis & pra» tisundíque,

TEMPVS.

Collicitur ín zcftate dum floribus & femíne abundat, Iunio pracipué & Iulio menfibus, -

TEMPERAMENTVM.

Folía Acanthi mediocriter digerentem facultatem obtinent, At radix exíccato- tia eft, & leuiter inciforía, S tenuium partium , Hancuim Acantho etíam Cierma; nícoíneffe, euftus abunde monftrat, Folía ením eius modícé amara, radix autem fubactis eft,

VIRES, EX DIOSCORIDE, s Acanthiradíces uftís & luxatis illitze profurit, Potacurínam mouent, & aluum fiftunt, Tabidis, ruptis, conuulfis, míré utiles funt, EX PLINIO,

Radices Acanthi uftísIuxatísQ mire profunt, Item ruptis,conuulfis,&phthifin metuentibus íncoctz cibomaxímé ptifana, Podagris quoc íllinuntur trítze & ca^ Iefacte calidis, |

APPENDIX.

Etfinoftrae Brance urfinze facíes pí&urz Acanthi non undíquac refpondeat, tame cíus radicem eandem habere cum Acanthí uerí radíce facultate eft euidentif. fimum, Cum ením guftu fubacris fit, neceffe eft ut exiccet,incidat, & tenüium fit partum , Errant ítagg noftra zetatís medicí;qui neglecta prorfus radíce, folijs tan.

tumutuntur,quee quidem mediocriter dífcutere ualent,

DE SPINA ALBA»- CAP» XVI

NOMINA qKANOA Afi orace, Spina alba latín, Officine Bedegarim feu Bede, nedeua; guar Peno nomineappellant, Germani YOcigoiffel/ober Cktecbtraut, INomen herbahacab albis folijs feu lacteís maculis , quibus folia con» spinzalbaune 1S fperfafunt;accepit, de difta, GENERA.

Quamuis Diofcorides Spínzealbae duntaxat unum faciat cenus, tamen cu plu. resínueníantur apud nos herbze quz defcriptioni efpondent, plura etíam utillius ftatuamus eenera neceffe eft, Vnum itacs eenus eft, quod hodieuulgó Carduus IVlariz dícitur, Giermanís uero QDatíenbiftel oder Srawenbiffcl nomínatur.INos fpinamalbam hortenfem, quodnimirum ín hortis tantum proueníat, appellaui

3 mus,

55. |— PLANT ARVM HISTORIAE CAP, XVI,

c mus, Alterum genus fylueftreeft, proximead Diofcoridis deliniatione accedens, ideotg à Germanis YOetfwegbífiel uocatur, Caeterum uidimus herbam perégriná ficcam, quz fylueftri,quodad formam attínet, per omnía refípondebat,quz haud, dubiéuera fpinaalba erat, & defcríptioni prorfus coueniebat, Picturam eíus,quod uiridi de(tituebamur,dare non potuímus,

| FORM A.

Folíaalbo Chamzeleonti (imília habet;anguftíora tamen & candidiora, fubden fa, fubafperáue,& aculeata. Caulem bínos cubítos excedente , dígití magní aut mi, norís crafsítudíne,(ubalbum,íntus cauum , In cacumíne eíus caput eftaculeatum, Bchíno maríno non abíimíle,míinus tamen & obloneu. Flores purpureos,in qui, bus femen Cníci forma,fed rotundíus, Quz defcriptio ín untuerfum quadrare ui detur herbze quae uulgó Carduus Maríze appellatur,Folía (iquídem Chameleon: tinon difsimilia;anguftíora, candídíoradg(albís ením maculís undicg cofperfa;un. detam Graecum quàm Latinum,adde etíam Grermanícum nomen YOcígoi(tel/ut diximus , illíímpofitum eft)fubdenfa,fubafperdue,& minimé mollia, & mirum in modum aculeata funt, ítaut contrectataímmodice pungant, Caulis eidem fupra bína cubítaaltus,digiti maíorís aut mínorís crafsitudíne, & ínanís, In fummo uer, tíce Echíno maríno haud difsimile caput aculeatum obtínet , Flores denique pur. pureos,ín quibus femen Cníco fimile, fed rotundius habet, id quod ex utriufcg fe: mínís collatione pulchré deprehendes. His accedit, quod facultates quas albze Spi. nz Diofcorides tribuit ; fimiles fintíjs quae Carduo Vlarízeà noftrís hodie herba. ríjsaífignantur, ut ex fequentibus innotefcet claríus . Sylueftri fic quadrat defcrí» ptio ut nihil magis, Nam,ut cetera omítt&, radix deficcatoría e(t &modice adftrín, sens,atqueadeo genuínas Spínz albae facultates obtinet,

D NY "^ ».LOoGVvia Nüafciturin montibus & fyluofis locis , Hodie in hortis pafsim etiam plantatur, . utalía quacdam Carduorü genera. Sylueftre inlocis íncultís SC arenofís prouenit, TEMPVYS, -. Colligendaeftherbain zeftate dum femine preenans eft.Floretautem Iunio & Tulio menfibus, : | TEMPERAMENTVMNM,

Radix eíus deficcatoría eft, & modícéad(tríngens, Semen uero tenuis effentize, & calidae facultatis. M |

| VIRES. EX DIOSCORIDE,

Radix huíus pota,fanguíne excreantibus, (tomachícis & ccelíacis prodeft , V ri, nam cit, Oedematis íllínitur, Decocto eíus dentes in dolore colluuntur, Semen potum conuulfis infantibus, & à ferpente demorfis auxílíatur, Ferunt etiam quod amuletum ex eo uenenatas beftías abigat,

EX GALENO,

Radix coclíacis & ftomachicis fuccurrít, Sanguinis reiectiones cohibet, & ccde-

mata illita contrahit,ac dentes dolentes iuuat,fi decocto eíus colluantur,Semen po - tumíjsquí conuelluntur prodeft, 1 | DE ASPA-

Share oid,

SPINA ALBA HORTENSIS

€-4

) 1 UI SS SN SS NI

S | Rh / li

$5 » D D uU i | , Us : i » | SN i e 100 UE N NOS MES : / S j b bU / Y ^ - 2 d | / ! B A ! * |) ; VN 7A wii n m | 34 190 t *- Bi EA 3h x | | lut M j ] | D d 1 . "x Y f

SPINA ALBA d SN 35g goifd. CoCSYLVESTRIS, 7 V

$9

SUN (p SCA

77A CONI RSS ELE Es

Mf s f^ f ^ SN

NM.

IE

-

AVI | Y

ee

Ova,

e

dd DE ASPARAGO» CAP» XVII»

NOMIN IA. ETSENESI ' APATOZ grxce, Afparaguslatiné uocatur, Officine extríta priore litera 5paragum nominát, Giermaní CipargeniSícautem potifsímu al, tilis fatiuusqg de quo nobis híc fermo eftnomínatur, eb quod colículos hos, quí príma germínatione prodeunt éterra, praecipuos habeat, FORM A.

E radiculís thyrfus prímum exilít,cacumine ín torulos turbínato,quod tandem increícens explicaturín pregrandesramos,quibus ínfuntfolía capillamentí modo, Gut Foenículi tenuata,qua per uetuftatem occalefcunt ín fpinulas, Florem fundit paruulum,quo decuffo baccze dependentprimum uírídes, quae tandem maturita- terubefcunt, feminibus tefertze Radices fpongiofz,lonoz & rotunda,

LOCVS. Inhortisferítur & plantatur,intg nónullís locíslapidofis fponte prouenit, TEMPVS,

Thyrfo prímü cum uerappetitemicanteuiret, fpíca trm cibis expetita , R.ecen- tes hos thyríulos in uoluptatem gulzeuerterunt helluones, Hodie decoctus ín ture Afparaeus;aceto,fale;&oleo confperfus,magno oulz delectamento comedítur,& in príncipum delícfjs eft, Semen fuolegitur tempore,nimírum acftate,

TEMPERAMENTY M,

Abftergendi facultatem habetAfparagus,ídiy cítra manifeftam aut caliditatem,

autfrigiditatem,

VIRES. EX DIOSCORIDE,

Afparagi colículi cocti &'comefti alumm molliunt,&uriínam mouent. R adicum uero decoctum, diíflicultati urinae, reoío morbo correptis , nephriticis, ifchíadicis: cum uino autem idem decoctum phalangiorim morfibus auxilíatur.Sí decoctum fuper dente retíneatur,eíus dolori medetur, Facitad eadem omnía femen etíam po tum, Ferunt mori canes decoctum eíus bibentes,

EX GALENO,

Renesaciecur íinfarctu liberat Afparagus,& maximeherbzei pfius radices & fe. men, Quin &dentíu dolores fanat (iccítatis nomine, quam uel maximé dentes re- quirunt, EX PLINIO,

V tililsimus ftomacho cibus;ut tradítur, Afparagi, Cumino quidem addito ín- flationes ftomachí coli(g difcutíunt, lidem oculís clarítate adferunt, Ventrem feni- ter molliunt.Pectorís & (pine doloribus,ínteftíinorumq uítijs profunt. Víno cum coquuntur addíto,lumboru &renum dolores mítigant. Venerem (timulant, Vri- nam cient utílifsimé,praeterquá quod ueficam exulcerant, R adíx quoq; plurimo rum pradícatíone tríta, & in uíno albo pota,calculos exturbat, Quidamad uuluz dolorem , radícem cum uíno dulci propínant, Eadem ín aceto decocta contra ele- phantíam proficit, Afparago tríto cum oleo perunctum pungí ab apibus negant,

EX SIMEONE SETHI.

Afparaeus olerum omnit: maxime nutrít, Proinde fi quis dícat eíus natur po» fitam effe media ínter olera &carnes,non procul à uero aberrabít; propter nutríen- difacultatem plantaru & carnium,quaz fimiliter fe habet, Vrínam quoq cit, Sc ob- ftructíonesiecorís & renum aperít: íd quod manifeftitex eo, quod urínze odorem in fuum tranfmutat, uthuncquíaliquantuli eius ederínt,fentíant, Neq; quifpiam admiretur illum ftatím urinze fuam qualitate índere:znam &rubea tínctorum fi ma- nibus contíneatur , urínam ín fuum colorem tranfmutat: quod paradoxum etíam effe uidetur,ut extrínfecus impofitum urínam tíneat, Afparagi colícís & renum fectibus, quía pítuíta proueníunt, auxilíantur : femen genítaleaugent, & celeríus quam reliqua olera ín fanguinem mutantur, IVlenfes cíunt, Cordís palpitationíb, Íuccurrunt:dentibus profunt: fed femper ftomacho boni funt, propterea aro & olco conditis, cum mediocriter cocti funt, íjs uti oportet,

DE ANONE,

NO ^d 2D NA EARN // ASNE NES e 0 CE SN NS e LNPS SUL

o es

ANONIS .

Rejla bouis. Renora aratri,

Acutella, s/n

Anon cur dicta.

Ottonis unde,

DE ANONE» CAP» XVIII»

NOMINA,

AG BEREES Aorovie Girecis: Anonis & Ononis Latinisappellatur, Vufous

wu herbarioru R.eftam bouiís,quod ín operearantes boues fubinde (iftar, nomínare folet, 'NOnulliRemoramaratrí,quod altis &duris radicib.in E hix agrisaratrum remoretur;appellant.Sunt quí Acutellam uocent, quod fuis fcilicet fpinis íngredíentium pedes pungat & offendat, Germanis f2avobedocl nuncupatur,&C Scfenb:secb/ quía crebrísinter folíaaculeis, haud fecus ac inftru. mentum hocquo mulieres ínum carminát, & à craffiore purgant ftuppa;horreatz uel quod lígone adaculeatam hancherbam eruendam & extíirpandam cum ín aL. tum agitur, & fcfe propagat,opus fit, Equítes Germani Ctallraut/eó quod deco- &um eíus meierenequeuntib; equis offeratur;uocant, Binomínis autem antiquis eft fícriptoribus,una tantumlítera mutata, Suntenim qui Ononim,ut Theophra- ftus & Galenus:funt etíam quí Anonim;ueluti Diofcorides & Plínius,nomínent, Anonís hauddubie ànon iuuando, quod nullo íuuamíne polleat, dicta eft, Siqui- demaratoríbus ínímíca eft,uiuax&nímis fruges opprímit, fuíst aculeis nocet, O- nonís uero,quod afinos,quos Graci óvse uocant, fefe terentes ad illam fcabentestg fuuet, Complures quocg Graíj herbam ficappellari prodiderunt,quod ín ea feuo- lutantes,fpínis eius dorfum libenter affrícent & fcabant, Officinís prorfus ignota, & inufitata,

FORM A.

Ramos habet falmares,aut maiores,fruticofos,frequentibus ceniculis cinctos, cauís alaru multis, capitula rotunda, Folía exioua,tenuía ceu Lentis, ad Rutze, aut fcenarij Loti fipuram accedentía, fubhirfuta, odorata, nec iniucundéolentía , R.a- mulí acutas fpinas,fpículis acuminatis fimiles;folidastp serunt, Radice candida ni titur, T heophraftus toto caule folíatam effe tradít,ut ueluti coronam ex interuallis

. totafpeciesreprafentet. Florem quoqueilli effe mínutulum, & in filiquanonun.

dique feptum fcribit, Quse fane fingula pulchrépicturze refpondent, & Anoním

effehanc herbam quam R eftam boüís hodieherbari; nominant, euidenter, nulla

. Yedamante nota,oftendunt, [Nam haec ramos fpareitruticofos,palmolonpiíores,

frequentibus cínctos artículis, à quibus alze funduntur , Capitula exerít orbicula, ta;folía Lentís parua;ad Rutec uel pratenfis Loti fieur& accedentía;hírfuta;iucun. dumodorem expírantía;ínter quz nocentiores,&mucronatze cufpidis aculei qua. fi fpicula fubrigunt. Hosferé Pii dilutiore mícat purpura, in filiquanon undíqua- que feptus, Radix in nigro candícans. | LOCVS

INafcitur cultofolo;pingui,& elutínofo, pracipuéautem in feeetibus & aruis, inimíca aprícolis,uiuaxti fupra modum, Cum ením altam lactámue nacta tellurem fuerít,protínus ínaltumagitur,& fingulis annis,furculis in latus emiffis,rurfus ar nopoftero deorfum uerfus acta pluribus ramis luxuríat;ideo runcanda &radici, tus extírpanda uenit,

| TEMPVYS, Aeftate germinare incipit, à fruoibus perficitur , autumno fui incrementi finem

faciens, Floretautem Iulío menfe,& Augufto,

TEMPERAMEN.T Y M.

Ononis radix tertio quadantenus ordíne excalfacit,

VIRES. EX DIOSCORIDE,

Antequam fpinofa fit fale conditur, &eft cibis eratiffima, Radix eius calefacit,et extenuat,cuíus cortex cum uino potus urinà cíet,calculos rumpit,cruftasqp abfter. gít. Decocta radíx ín pofca dentium dolorem collutione mítieat, Huius decoctum potum,hemorrhoídasfanarecreditur,. ^ |

£X GA^

A

PLANTARVM HISTORIAE CAP, XVIII, 61

EX GALENO, Radicis cortex maximeutilis eft,habens quippià abfterforíi &inciforium, Pro, inde non tantum urínas ducit,fed &Japides confringit, Eadem facultate & cruftas cóofeltim detrahít, Vtuntur quocp eaad dentium dolores ín pofca decoquentes, &

collui decocto eius iubentes.

B

EX PLINIO, Radix decoquítur in pofca dolori dentium, Badem cum melle pota, calculos pel. lit, Comitíalibus daturin oxymelíte;decocta ad dímidias,

DE ANISO» CAP» XIX»

| oL. IN OOMTN A u1z0N grace, Anifumlatiné uocatur , Officinis nomen genuinum re- ji tínuit,germanice 2£nif appellatur, WI GENER A.

/E^SES 9 Anifumcaule;folio;flore, Apio par effeuidetur, Caulem nanque te, nuiter ftríatum,rotundum,multísG ramulis brachíatum obtinet, Folium ubi pri mum enaícitur,rotundum,fed deinceps Apij modo diffectum.Florem candidum, mulícaríum fceniculi, lota herba, haud alíter quàm femen, odorata eft,

LOGCVS. Ex Syría origine habet, iam autem paffim fatum ín Germanize hortis prouenit, Co. "T TEMPVYS: Iunioaclulio menfibus Horet,femíned pracenans eft, TEMPERAMENTY M, Calefacit & deficcat ín tertio ordíne, VIRES, EX DIOSCORIDE,.

Aniíum ín uniuerfum calefacit,exiccat. Wavous rectius mea fententía interpreta, bitur pro co quod eft,faciléfpirare facit , Oris halitum iucundíorem facit , Anody- num eft,doloremueleuat, V rínà cit, Diffundit, Hydropicis potum fitím arcet. Pro deítad uenenata anímalía,& inflationes, Aluum,&album focéminarü profluuium fiftit. L'acad mammas elícit,&& Venerem ftímulat . Suffítum naríbus capítis dolo. remÍedat, T rítum,cumGrofaceo infüllatam, aurium medeturrupturis,

| EX GALENO.

Anififemen maximé utile e(t, acre & fubamarum, utpropéad urentíum acce;

datcaliditatem , Proinde & urínam cít,& digerít, atcp uentris inflationes fedat, EX PLINIO.

Aniíum aduerfus fcorpiones ex uino bibitur,aPythagora ínter pauca laudatiz, fiue crudum, fiue decoctum, Item uíride arídümue,omnibus qua códíuntur, que- que íntíneuntur defideratu, Panís etíam cru(tis inferiorib,fubditum.Saccís quoq; additur, Cum amaris nucibus uína cómendat. Quin ipfum orís halitum iucundo rem facit,foetoremG tollit mmanducatum matutínís cum 5myrneo,& melle exiguo, Mox uino collutum uultum íuniorem pracftat, Infomníaleuat fufpenfum ín pului no,utdormíentes olfaciant, Appetentià ciborum pracftat. Dolores capítís leuat fuf fitum naribus , Epiphorís oculorü radicem eius tufam imponit lollas : ipfum cum croco pari modo & uíno,&per fe trítum cum polenta,ad magnas fluxiones,extra, hendad (i quaín oculis ínciderint , INaríum quoqj carcínódes confumit illitum ex aqua.Bedatangínas cum melle & Hyflopo ex aceto gargarízatü, Auribus infundi tur cum rofaceo , "T horacís pítuítaspurgat toftüm, cum melle fumptum melíus, Cüacetabulo Anifi nuces amaras quinquaginta pureatas tere ín melle ad tufsím, Pracipuumautem eftad ructus, ideo inflationib, (tomachi & ínteftinorü tormini bus,& ccelíacís medetur, Singultus & olfactum decoctu potumqg inhibet, Potum

LF fomnum

PLANTARVM HISTORIAE CAP, XIX, 63

A fomnum concitat, Calculos pellít, Vomítiones cohibet, & praecordiori tumores. Etpectorum uítíjs, neruís quogs quibus fuccínctu e(t corpus, utilifsimi , Prode(t eius & capitís doloribus inftillarifuccum cum oleo decocti, Non aliud utilius uen- tri & inte(tinis putant , ideo dyfenterícis & tenafimís datur toftum , Dalíon herba- ríus dedít bibendum cum anetho parturíentib , Phrenetícís quocp illinunt recens cum polenta, Sic & ínfantibus comítíale uitium aut cótractionem fentientibus,Py thagoras quídem non corripi uitio comitíali in manu habentes,ideoG quampluri mum domí ferendum, Parere quocp facilius olfactantes, Sofimenes contra omnes durities ex aceto ufus eft, Semíne cius poto,lafsitudínis auxilii uiatoribus fpopon dít, Strangulationes uuluze, fi manducetur & línatur calidum , uel (i bibatur cum caftoreo in aceto & melle, fedat , Vertigínesà partu cum femine cucumerís & lini parí menfura trínum díeítorum,uini albi tríbus cyathis,diícutít, V rinam cíet. V e- nerem ftímulat, Cum uíno fudoreleniter praeftat, V eftes quoqgà tineis defendit.

EX SIMEONE SETHI. Prodeftad uetuftos ex frigore iecorís affectus , & ad fpirandi difficultatem quae ex pítuíta proficifcitur, Platus qui in uentrículo funt, digerit , Obftructiones tollit,

& lactis copiam facit,

DE ACTE- CAP- XX»

NOMINA,

VK rk Grecis, Latinis Sambucus nomínatur. Reliqua nomína dicemus V) pauló poft,ubi huíus genera índicabímus,Sambucus porró uídeturab. sanfucu unde authore appellata, cuinomen Sambyx fuít;uel à fabuca muficoinftru, 4e. Smento, quod alíj pectída nomínant, alij magadin, Atque hínc eft quod

Sabucus potíus quàm Sambucus,(i Serenío Quínto credímus, fcribendum fit, B GENER A.

Duo eius genera, Vnum arborefcit, quod príuatim officinae Sambucum, Ger. mani [2olber à cOcauitate uocant, Alterum CGiraecis xeueuodrzn, quafi humilis, & co^ xeu,

acte breuítatis Acte nomínatur, Latínis Ebulus , Germanis 2Uttícb / uel tiíoerer Eb. . bolócr.,

FORMA,

Sambucus in arborem aflureit,uíreís harundintt modo rotundis, fubcauis,ean sautus. dicantíbus;procerís,Folía tría,aut quatuor, aut quíncp, autfex, aut feptem per ín, terualla círca uíreas obtínet , riucís fuglandis (imilitudine , eraucolentía, pluribus incifuris, ín fummis ramís fiue caulibus umbellas rotundas ferentia, Flores albos, fructum acínümue T erebínthi in nígro purpureum,racemofum, fuccofum, & ui. nofum, Ebulushumilís mínorg eft, herbaceo generí propíusaccedens,quadran ziui. gulo caule,denfis genículís, Folía ex interuallis circa fingulos genículos Amyeda.

Iz fímilía alae inftar expanduntur,per ambitü fetrata,lon eiora,eraucolentía, Vm. bellam ín íummo fert Sambuco fimilem , flores ftíidem & fructum . Radice nititur longa;dioitali craffitudine,

j LOGCVS.

V'truncpgenusín opacis, afperísy potifsimü locis, & iuxtaaquas emicat, Ebu. lusueroinagrisetíam quibufdam prouenit.

TEMPVS,

Parumante Sol(títíum zeftiuum floret Sambucus , "'ardíus autem Ebulus, Iu.

nionimirum & Iulio men(ibus.In Augufto uero baccas fuas profert, TEMPERAMENTVM, |

Bambucus utercg calefaciendi acdeficcandi facultatem habet, id quodamaritu-

do, X adíftrictío modicaabunde mon(trant,

Fa VIRES

éó PLANTARVM HISTORIAE CÁP, XX,

! VIRES, EX DIOSCORIDE,

Eadem utrifcg facultas, & par ufus, exíccás fcilicet,aquá educens,ftomacho no. cens. Folia olerum modo decocta,pítuítam &bilem purgant, Quínetíá tenerí cau- lesín olla coctí,eadem praeftant. Radix ín uíno decocta & ín cibis data hydropicis auxilíatur, Dodem modo pota uiperarum morfibusfubuenit, Vuluas emollit & aperít; & quae circa eas funtaffectiones, decocta cum aqua íinfefsione corrigit, Frü- ctus cum uíno potus eadem efficit, IHlitus capillos denigrat,Folía recentía actenera cum polenta illita ínflammationes mítígant, Ambuftís etíam, & canís morfibus il- lita fuccurrunt,Profunda & quae ín cauernas dehifcuntulcera agelutinant, Poda- erícís,cum tauríno hírcinoue adípe íllita,auxiliantur.

EX GALENO.

V'tracg Sambucus,& arborefcens St herbacea,exíccandi,conglutinandi,modi, cet diperendi facultatem obtinent, Paulus Aegíneta hzcadijcit: Pote & manduca, tzcaquam per aluum educunt,

EX PLINIO,

V'riufcg decoctuín uino ueteri, foliorü, uel femínis uel radícís,ad cyathos binos potum ftomacho ínutile eft,aluo detrahes aquà . R'efrígerat etíam inflammatione, maxime recentís ambu(ti: & canísmorfum cum polenta, mollifsi mís folioru illítis, Succus cerebri collectiones, príuatímqs membranze quz círca cerebrü eft;lenitinfu fus, Acini eius infirmiores quàm relíqua : tineunt capilli : potí acetabulí menfura, urínam mouent, Folíorü molliffima ex oleo &fale eduntur ad pítuítam bilem de trahendam, Ad omnia efficacior que mínor, Radícís eius ín uíno decoctze duo cya thí potí,hydropiícos exiínaníunt:uuluas emollíuntfolioru decocto ínfidentiu, Cau les tenerí minorísSambuci ín patínís cocti;aluumfoluunt. R efiftunt folia ferpentu ictibus ín uíno pota. Podagrís cum feuo hircíno uehementer profunt cauliculi illi- p tí.lídemiiínaqua macerantur,ut ea fparfa pulíces necentur, Foliorii decocto filo. 5o, cus fpargatur,muíce necantur, Boa appellatur morbus papulariz, cum rubent cor. pora, Sambuci ramo uerberatur, Cortex ínterior trítus,ex uíno albo potus,aluum foluít.Ebuli fumo fugantur ferpétes, l'enerum cum folijs trítum, exuíno potum,

calculos pellit, mpofitum teftes fanat, |

C

DE AMMD CAP» XXI

NOMINA. a uut Grecis, Ammi Latínis, Ameos officinis corrupté, Germanis 2(mey. llappellari poteft, FORM A. i9 ^ Ammícaulerotundo &herbaceo coftat,furculis multis & exieuis:fo £-«« e Vliooblongo, angufto, per ambítüíncifuris diuifo: lore paruo,candído, umbella Anethi:femine exiliorí multo quàm Cumínit,guftu Orígani prefe feren te;acrí & fubamaro : radice candída & multifibra, Bffeautem hancherbam uerum Amniuenii, Ammi,femínis in euftu fapor,qui fubamarus &acrís eft,omniíii maxime oftendit: , talem ením ín eo fapore Galenusrequírit, Origant etíam euftu referre uidet, Qui bus accedítantiqui & manufcripti herbaríj teftímoniu, cuius pictura & defcriptio fatis docent, hancherbam effe Ammi genuíni. Inter cetera enim femen Ammíos piper guftu referre,ideocp à nonnullis piperculà dictà effeait, Id quod certeuerifsi mum effe coperies, fifemen guftauerís: miram enim huícacrímonia ínefle fenties, LOCVS. , Nufquamín Germania fua fpontenafcitur, Satum tamen facilé & magna copia ^ prouenit, ficutdeínceps extírparíuix queat. '"'EMPVS. Augufto menfe floret,ac deinceps ubi defloruit,femenabundéproducit, | : TEMPER A-

d

] » S M

NS £5 (28

ZA Ane WESS SEN

[e

D

Des uituli. Serpetttaria. mittor.

Sacerdotis uta tile,

é8 PLAÁNTARVM HISTORIAE CAP, XXI,

TEMPERAMENTVM, Ammifemen in calefaciendo deficcandoG ex oxdíne tertio intenfo exiftit; VIRES. EX DIOSCORIDE,

Visfemíini excalfactoría,feruens & exíccás, Facítad tormína,urinze difficultate, uenenatorü morfus cum uíno potum, Vlenftrua cíet, Mlifcetur derodentib, ex can tharidibus confectis medicamentis , ut índe exortís urínze dífficultatibus refiftat, Sueillata cum melle íllitum tollit, Colorem potum & inunctu ín pallorem mutat, Suffitum cum uua paíTa aut refina uuluas purgat,

" EX GALENO.

Herbz quam uocant Ammí,feme maxime eftutile, Facultatis eft excalcfactorig & deficcatoríze,tenuiumq partium, Sed & guftu fubamarü eft, & acre, Et clarum eít quod díecrat,SCurínam moueat.

a s EX PLINIO, |

Inflationes & tormina diícutít, Vrínam & menftrua ciet.Sugillata & oculorum epiphoras mítíeat. Cum líni femíne fcorpiontr íctus ín uíno potum drachmís dua, bus: príuatím(Q ceraftarum cum parí portíone myrrhac, Colorem quoque biben. tíum fimiliter mutatín pallorem , Suffitum cum uua paffa, autrefina, uuluas put- eat, Traduntfacilius concipere eas, quac odorentur id per coitum,

DE ARO» CAP» XXII»

NOMINA. |P o v, zapictor Orzecé, Arum & Arislatinédicitur, Officine corrupto,ut folent,uocabulo larum appellát , Quidam, quod folium effigie bubuli ueftiotj prodeat, Pedem uítulí uocarunt. Alfj, quod dracunculii aemula zx SSSsturfolamagnítudine difcrepans,Serpentaríà mínoremappellant:negg id fanétemere, Videtur ením Aron efTe Dracunculus mínor,cuí Diofcorides folía siosoidi, hoc eft, Hedere fimilia effe dicit, que prorfus Ari funt, nifi quod pauló fint longíora., Pliníus etíam Aro eas facultates tribuit , quas Diofcorides Dracunculo minori, Vthíincconfjcerelíceat, Arum cum Dracunculo mínori mifcuiffe ueteres, Vulgus, quod píftillum promiítexerti feré eenitalis effigie, Sacerdotís uirilenomi. nat. Id quod & Giermaní noftri faciunt, qui fua lingua Dfaffenpint nuncupant, Alíàs Avon, & ob uehementem acrímoníam,teíitfcberr $mgber uocant, FORM A. |

Folía emittit Dracunculo fimilia,fed longiora & minus maculata:caulé dodran, talem,purpurafcente,piftilli feura,à quo crocí colore fructus exít, Radix illi candi da, Dracunculo fimilís,que quod mínore acrímonia eft, cocta comeditur, He uticg delíniationes adamuflim,nulla reclamante nota;noftro Aro coueniunt, Siquidem folía promit Dracunculí,longiora,&pauciorib. maculis refpería, caulem dodran. temaltum,ín purpuramleniter tendentem, Ante femínis partum, fagací naturear

. tificio díienum, erumpit inuolucrum & cucullum , quod mucronata in turbíném

Obietlionis dif» [oiutio,

uaginula píftillum complectitur, & fuo fouet finu, V erum ubi fructu praenans fatilcit ín híatum , folida piftilli facies dilutíore purpura rutilans emergit, &an. fractu penitus tandem patente, primum uiridía , deín crocea fpectantur femina, quze in coronze modum concinné contexta, imam eius partem ambiunt, Radí. cem etíam obtínetalbam, ad Dracunculí radicem accedentem , ut pictura grapht, cémonítrat, INequeobftat quod Gaalenusradicem Ari elixam mandi fcribat, no. firíautem tamacrís fitut uix euftari ob míras & diutínas, quasín lingua ac palato excitat puncturas,pofsít, tantum abeft ut edendo effe queat, Síquídem Galeno brofecundo dealímentorum facultatib . tefte, non parem ín omnibus regionibus acrímoníam obtínét , ed ín nonnullís minimam , ut Cyrenis , Et Plínío quoque

lib.xix,

—— us

: 1o enr, D REENe" lIEER í i m d 3 N "m ln. a o AUT SES d x " J - (m : : Ü

B

70 PLANTARVM HISTORIAE CAP, XXII,

lib. xix. cap.v.tefte;ín Aegypto Aron nafcitur radice mollíoris naturze, quz ctíam cruda edítur, In quibufdam,;ut Germania noftra, maximam, V erba Galeni pauló poftín facultatum comemoratíone cítabímus . Hinc dífcendü erít, multa nobis in

Ícriptoribus rei herbaríz,prímo ftatím obtutu pugnantía uíderí, quz; fi ad cceli re

ionumdQ díuerfitate reípexerimus,nihil prorfus pugnantia autabfurditatís habe bunt, Quod nifi diligenter animaduertas, multas centrínas herbas pro adulterinís abijcías neceffe erít, His accedit quodGalenus fimpliciter dícat mandí Arí radi- cem,fed elixam, INon eftautem mírum fi acría etiam edendo fiant, (i elixentur , Bís enimaütterinaqua decocta, Gialenolib.ij.de aliment, facul. cap.ultimo tefte,acri monia fpolíantur. Porró fiifta fcíolis quibufdam haud fatisfecerínt , dícendu pla néerit Arum Giermaníznoftrz effe Arífaron, quod euftu, Díofcoride & Galeno autoribus, acríus eft. C)uamuís ego cum Ruellio,dilieentiffímo earum rerum ín. quifitore, Arifaronab Aro differre haud putem,quod fcilícetforma utrífqg eadem fit, Cuíus etíam rei fidem facitipfa nomendatura, quae utríufcg retínuít appellatio. nem:duobus tandem uocabulísín unum coalefcétibus,dici ccepitArifaron, Apud ueterrímos enim Arís prímum:deín po(terioribus,copulatis unà nominibus, Ari faron confictum eftnomen, | Locvs. INaícitur ín fyluis,locis umbrofis, humidis & frioidis, TEMPVS.

Folia ftatim in Martio, inter primas herbas uerís exiliunt, in Iunio difpereunt, ítaut haud facilé hoc nomíneherbaipía reperiri queat , Semen Iulio & Augufto menfibus reperitur,prímum,ut diximus, uiríde,mox croceum,

TEMPERAMENTVM. pn. Arum CGalenusin calefaciendo & deficcando prími ordínis effe ftatuit, Et locu. tus etde Aro quinon uehementiacrimonia pollet.INoftrum hauddubié ín tertío ordínecalídum & ficcum eft,ob multam,qua praeditum e(t;acrímoníam. VIRES, EX DIOSCORIDE,

Radiíx,feme,& folia Ari eafdemDracunculo utres habent, Radix priuatím cum Fimo bubulo illita podagrícis prodeft, Dracunculi more reponitur, In toti, ob mi tiorem eíus acrímoníam edendo eft,

EX GALENO. :

Arum terrena efTentia coftat,fed calida:proinde extergendi facultate pofsídet,ue rum non ualente,ficut Dracontiü. Radices eius maxímefunt utiles, Siquíde come, Ízc craffitíem humorü mediocriter incidunt, adeo ut excreatíonib, ex pectore ído. nez fint:íed magís tamenaptum eft Dracontii, Et in libro fecundo dealímentora facultatibus fícde Arofcribit: Ari radix rapí modo manditur, Quibufdam autem inregionibus acrior naícítur,ut Dracontio feré fimilis fit, Dum recté parare uoles, prioris decoctíonisaqua effufa , repente ín alteram calidam inijcere oportet, ut ín Brafsica Lente díctu eft, Cyrenís cotrà quàm in noftra regione planta fe habet: nam illic míniími medícamentofi,mínimütgacrímonize habet,adeo ut uel rapís uti líor reputetur: ídcirco radícé quocpin Italiam cóportant, ut quz abíqy ut putrefcat aut regermínet,longo tempore perdurare pofsít, Perfpicuiruero eftalendis corpo ribus hancaccómodatiore effe.Si quis autem in thorace acpulmone collectos crafz foslentosq; humores extuflire ftudeat , acriorac medícametofior magís coueníet., Inaquaclíxa eftur cum finapi autaceto,ex oleo & garo. Quínetíá cum obfonfjs,& fale,&ijs.quze cafeo cóftant, fumitur, Haud uero obfcuriz eft; fuccum eíus qui ín ie curacuniueríum corpus diffunditur,quo uno anímal nutrítur,craffioremeffe,idig maximéquum radix,quemadmodü funt quze Cyrenís aduehuntur , medíca ca- ruerít, Apud nosnancpín Áfia;pleregs Ari radices acríores funt, & medicamento, fam íam uim obtínent, |

EX PLINIO.

PLANTARVM HISTORIAE CAP, XXII, 7t

| EX PLINIO. |

Aron míris laudibus extulere Girzeci, prímum ín cibís t foeminarum praeferer, t diis femina, tes,quoníam mas dulcior effet, & in coquendo lentíor,pectorísqy uítía expurgarett ^ aridum ín potione infperfum,aut eclígmate,urínam &menfes cíeret. Sic & ín oxy, melíte potum, ftomacho: ínteraneis exulceratis ex lacte ouillo bibendum,ad tu fim ín cinere coctum ex oleo dedere . Alij coxere ín lacte ,ut decoctum biberetur, Epiphorís elíxum impofuere: ítem fueillatis , tonfillis , Ex oleo hamorrhoídum uítío infadere, lentigínes ex melle illinentes , Laudauit Cleophantus & pro anti doto contra uenena,pleuritícis, peripneumonicis quoque & tufsientibus , Semen intrítum cum oleo aut rofaceo infundens,aurium dolori Díeuches, Cleophantus tuffientibusautfufpiriofis & orthopnoicis, & purulenta excreantíbus, farina per; mixtum ín pane cocto dedit, Diodotus phthificis émelle eclígmate,& pulmonis tijs,ofsibus etíam fractis impofuit, Partus omníum anímalíum extrahit natur cir cumlítum, Succus radícís cum melle Attíco, oculorum calioínes, ac ftomachi uitia difcutit. T'ufsím decocti ius cum melle, VIceraomnium generum fiue phagedzene fint, (iue carcínomata, fiue ferpant,fiue polypi in naribus, fuccus mírefanat, Folía ambuftís profunt ex uino X oleo cocta. Alirum inaníunt ex fale & aceto fumpta, Etiam luxatís cocta cum melle profunt, Item artículís podagricis cum fale,recentía ucl ficca, Hippocrates ad collectiones cum melle impofuit, Ad menfes trahédos fe- mínis uel radícís drachmae duzeín uini cyathis duobus fufficiunt, Eadem potío (i apartuno pureantur,& fecundas trahit, Hippocrates & radicem ipfam appofuit, Dicunt &ín pefülentía falutarem effein cibis, Ebrietatem difcutitSerpentes nido- recum crematur,príuatimqQ afpides fugat,aut ínebríat , fta uttorpentes ínuenían- tur, Perunctos quocp Aro utlaureo oleo fugiunt, ideo & contra íctus darí potu ín uíno níero putant utile, In folfjs Arí cafeus optime feruari traditur,

| ; APPENDIX,

Pofteriores medici Aron difcutiendi,extenuandi, extergendiQp facultatem habe Recétioresqua retradunt :ideog tumoribus auríum, fícubus,ftrumis, Ícirrhísq mederi, faciei de. facultates Aro formítatem cutísq auferre , eius denique radicem ín puluerem redactam fupercre "Pm Ícentemín uulneribus carnem mínuere fcribunt, Id autem poffe preftare;acrimo. níaipfa uehemens quz euftu fcfe exerít.abundé monftrat, Diofcorides etíam Ari. faron acrímoniahaud exigua przditum fcribit, ideod illitum nomas fiftere, colly- xia eHicacifsima ex eo cotra fiftulas fieri. Denicg radicem cuíufcungg animalis pu

dendo impofitam,id corrumpere tradit, Plinius quocp Arifaron ulceribus mederi manantibus,item cóbuftis fiftulis,fcriptum reliquit, Praeterea comíxtum colly, río nomas fiítere ait,

DE.ARCIO» CAP» XXIII» v NOMINA. vit SSERPEEIO RN; 7Oc)mt,am6sozie Grecis, Perfonatia Latinis dicitur, Offici v nz Lappam maiorem , uulgus Bardanam uocat, Germani 5:0 Elet, rappandor, ten, Perfonatía hac quondam ad períonas utebátur, quotíes ín theatrís perfouatisuns 2.3) alijste locis qui cognofci à populo nollent;ecíffe quidpià uolebant,Eft dedic.

ením folíorix eíus tanta amplítudo, ut totahumana facíes íjstegi poffit: atque hínc hauddubíé tam Circi quàm Latíni,nomen illi Profopíj & Perfonatíce indiderüt, VE | FORMA, | | ^ Perfonatíafolía Cucutbitze fimilia haber,maiora tamen,duríora,nieriora & hir futa, Caulem fubcandidum, interdum nullum,R adícem grandem, candídá íntus, foris nieram,Ex qua defcríptione nemonó íntelligit, Perlonatía effe eam herbam

: " s n Em

E, WS NS

65:08 flettetta

AS d

z SN 7 ANS X a » 3l A el A -— à de ES - | ES x

NN v— NS

e REN

PERSONATIA

qm

zw /, e (QS

7l

PLAÁNTARVM HISTORIAS CAP, 3OXIII, 23

& quam hodie uulgus Bardanam uocat, qua: folio conftat omnium lapparum maxi» Badan mo,patteauería herbido,aduerfa cano,caule in purpureo albícante, orandibuslap pisqua tranfeuntium ueftíbus adhzrent,in quibus flos purpureus nafcitur, non euídens,fed occultus,intra fe germínans,radíce erandi,íntus candida, forís atra,

LOCVS,

INaícitur ubicy,potifsimi círca margines pratorum,St agrorum,

| TEMPVS-

IMenfe Iuliolappas cum floribus fuis producit Perfonatía,

TEMPERAMENTVM,.

Digerit fimul & deficcat, fed & ad(tringít nonnihil,

VIRES, EX DIOSCORIDE, Radix Perfonatize drachmae pondere cum píneís nucibus pota, fanguine & pu^ - tulenta excreantibus auxiliatur, Artículorit quoq dolores, quí ex membrorü fra. &ionibus collifionibusue fiunt,trita & illita fedat, Quinetiam folía uetuftis ulceri, bus utilíterillinuntur, | EX GALENO.

Arcium,quod Profopida uocát,cuíusc& folía Cucurbite firnillima funt,nifi qua, tenus tum maiora, tum duríora , di(cutit imul & deficcat, fed & ad(tringit medio, criteriquamobrem folía eíus ueteribus ulceribus mederi poffunt, | |

EX APVLEIO,

Perfonatiae herbae fuccus cum uíno ueteri ín potionem datus,omnes morfus fcr pentíum mírificé anat, Eiufdem folijs cínees febricitante, &(tatim febrem mitigat, calorem fanat. V uInus,etíam (i cancer erít,cum aqua decoctionís folíorü eíus fo ueto; deinde ipfam cum nítro & axungía, cum aceto tere , & in panno índucito & imponito, Ad canum rabidoru morfus radix cum modico fale tríta im ponit mor»

B fui, & (latim eger liberabitur.Succus foliorum eius cum melle petui datus,urinam prouocat,& ueficze dolorem tollit , Puluis feminis eíus cum uino optímo per qua- dragínta dies datus, ifchíadicos mirabiliter (anat , Folía tríta cum albumine oui & impofita,ambufta mirifice curant,

EX L . COLVMELLA,.

: Venenauiperz pellitfuperfcarificatione ferro factam herba Perfonatia trita & cum fale impofita, Plus etíam eiufdem radíx contufa prodeft contra ferpentes, Ex uino bíbíturduüm denariorum pondere , Strumis radix eius medetur: tem cum axungíaoperítur folio fuo impofita, |

DE ASCYRO- CAP- XXIIID

NOMINA, Mz EYPON, hdr«ypadie grace, Afcyronfatiné nominatur, Officinis eno | tum, Germanice [Dartbów/id eftdurum fcenumappellatur, Cirzcià Afcyronicity cotrario,huícherbze nomen impofuiffe uidentur ,e«9- ením illis afpe, dicus.

ix wsssiritatem fienificat. Pulchréigiturad Graecam appellationem Germani, caalludere uidetur,

FORMA,

- Hyperici fpecies eft Afcyron,magnítudine differens, maioribus ramis, frutíco, fius,puniceo colore rubens, Flores En luteos,feme Hyperico fimilejodore refinze, quod cumatterítur dígitos feré cruenta,

E LOCVYS, Incultis &afperislocis prouenit,

G. TEMPVYS,

A.

| PLANTARVM HISTORIAE CAP, XXIIII, 25 TEMPVS. Aeftate;potifsimumuero lulio &Augufto menfibus,floret, TEMPERAMENTVM. Effentia tenue eft, ideotg calefacit & deficcat. VIRES. EX DIOSCORIDE,.

Semen Afcyri potum ín hydromeliítís heminís duabus,ad ííchíadicos prodeft do lores:;biliofa enim multa excrementa ducit. Sed afsidue dari oportet donec conua- lefcant, Praetercaillitum ad ambufta conducit,

EX GALENO.

Semen eius purgatorii, Foliorum uero facultas modice extereens & deficcans, ut & ambufta fanare credantur , Czeterum ín uino auftero decocta , uinum ipfum magnorum uulnerum elutínatoríum effíciunt,

| EX PLINIO,

V'Íus feminis ad ifchiadicos , potus duabus drachmis in hydromelitis fextario,

Aluum fofuít,bilem detrahit.lllinitur & ambuftis,

t

DE ANDROSAEMO» CAP» XXV»

NOMIN A. NAPOZAIMORN CGirzcis, Androfzemon pariter Latinis dicitur, Offic ] nísincoenítum. Germanis A unratb/quafi graece dicas T hrafibula;no mínatur, Dictum Androfzmon, quodaut coma, aut floribus eíus tri, pe^ sh. ris homínis fanguinem referat, | FORMA,

Differtab Hyperico & Afcyro Androfzemon. Frutex eft przetenuib. ramis,fur culofus , puníceo colore rubentibus uíreís , folijs triplo quadruplóue maioribus quam Rutz,quae contríta fanguineum fuccum remittunt, Alarum caua habet plu ra,in fummo alarum auium modo pennata expanfáue,circa quas flofculi pufilli lu. tei, Semen ín calyce,nigro papaueri (imile, ueluti punctis depictum diftinctumue, Comatríta refinofum odorem reddit,

» LOCVS.,

Locísíjfdem quibus Afcyron prouenit. .

(TE M-POVM S,

Iulio & Augufto menfibus floret.

TEMPERAMENTVM,

Calefacit & deficcat, VIRES EX DIOSCORIDE

Androfzmi femen trítum, potumig duarum drachmarum pondere,biliofa alui excrementa ducit. líchíadicis autem potiffimum medetur,fed à purgatíoneaquam forbereoportet, Herbaillita ambufta fanat; & fanguinem competcit, |

EX GALENO,

Eafdem cum Afcyrofacultatesobtinet,

T HECHEE | EX PLINIO. . Víusad purgandamaluum tufze cum femine;potedg matutino, uel à ccena dua^ bus drachmís ínaqua mulfa;uel uíno,uel aqua pura,totíus potíonís fextarío, Tra- hítbilem,prodeftifchiadicis maxime, Sed poftera die, capparís radicem refine per. mixtam deuorare oportet drachma pondere; iterum quatrídui ínteruallo idem facere, Á purgatione autem ipfa robuftíores uínum bibere;ínfirmiores aquá, Im. ponitur & podagrís, & ambuftís, uulneribus,cohibens fanguinem,

pf G 2 DE. ARCEY^

Androfemon unde dicta,

dE

E OQ P E x i" c Z3 ^

DE ARCEVTHO» CAP» XXVI 77

NOMINA,

zo Ae 1 1 * L Y n ? "PKEYOoSZ, sajxéulie orece, IuniperusTatiné uocatur, Officinzelatinam

| appellationem retínuerunt, Crermanícé YDectbolocr/ A ramatber/id ' eS turdorum baccx uocantur quod fructibus eíus turdí pínguefcant, 2 38523 luníperusautem dici uidetur,quod iuniores & nouellos fructus paríat: fola ením feré arborum foetus fuos ín biennium prorogat,quí ne maturefcunt qui, dem,nouis fuperueníentibus,

GENER A.

Iuniperus Diofcoridi duplex eft, maior & mínor,fola arboris & feminis m agni, tudíne ínter fe differentes, Minor humilís eft, feffilibus in terra ramulís, baccis mí. noríbus,radícibus fummo cefpite fuis, IVlaíor altíus adolefcit, & ín iuftam arboris magnitudine exurgít,caudice proceto,cortíce tragili,lieno fuluo, odorato, latíori- busramulís, aculeorum aceruo (lipatis, baccís alterí fimilibus, maíoríbus tamen,

| : FORM A.

Vitríufque facies horrída, coma uírent perpetua, fpínatg potius quàm folío, fed herbacea ueftiuntur, Cortex illis membran eus,fraeilís,nec difficulter fatifcens,ma. teríes fulua, quz fi ienibus dícatur,non iníucundü fumum expirat, qui odorís fua- uítategraflantía peftilentize cotagía depellíc. Ex ea etíam,ut recentíores Girzeci tra. dunt, zeftíuís temporibuslachryma thurís odorem atque colorem aemulans fudat, quz calorís officio durata, coéat ín gummí, Arabum familía,non fine magna cófiz fione nominum; Sandaracham appellat . Officínze uero V ernícem uocant, Baccas ferunt prímum uírentes , deínde per maturítatem níoras, quee biennio antequam maturefcantín ramís pendent, Hincfuntqui baccas in fjs efle ternas codem tempo redícant, anni proxímé exacti nondum maturas, & tertij ante pracfentem iam ma

Tuniperus una de dicta,

Satdaracba Arabum. Vernix.

turas,tertías nouas GC recentes, Caeterum defunt qui noftram luni peri non ge- obiedtionis nuínam putét,quod bacc eius ad Díofcorídis maenítudiíne,qua nucis eft pontíce diffolutio.

aut fabe,non accedant. Sed cogítentlocum ín caufa effe cur mínores producantur; utplurímum ením omnía quz ín Giermanía proueníunt;ijs qua ín Cirzecía nafcun tur mínora funt, INobís etíam luniperigrana aliunde allata uifa funt, quae nucis auellanz: quantitatem zequabant; ob id ut magnitudínem ac formam eorundem etíam exprímeret píctor,curauimus, CU mooys Amant luniperi montes, & marítima loca,ín planístg & cultís nafci recufant, TEMPVYS. Autumnofructus luniperorü decerpuntur,fed ad bímatum prorogati.